Ísafold - 21.02.1927, Blaðsíða 1

Eitatjórar.
Jón Kjartansson.
Valtýr Stefánsson.
Sími 500'
Árgangnrmn
kostar 5 krónur.
Gjalddagi 1. júlí.
AfgreiSsla og
innheimta
í Austurstræti 8.
Sími 500
DAGBLAÐ:MORGUNBLAÐIÐ
62. árg. 9. tbl.
Mánudaginn 28. febr. 1927.
tsafoldarprentsmiSja h.f.
Friðlslyndl flokkurinn.
Pegar Jónss frá Hriftu átti eigi
snnars úrkosta en að viðurkenna það
í Tímanum, að Framsóbn vmri í raun
og. rjettri veru eigi bændaflokkur {
venjulegum skilningi, >á greip hann
það hálmstrá, að kaila flokkinn
„frjálslynda«.‘'
Jónasi og sveinum hoas er velkom-
ið að auðkeona flokkinn, eins og
þeim sýnist. Hafi þeii' tekið sig
saman um, að nefna hann „frjáls-
I vndan‘ ‘, stðan básndaflokks-auð-
keunið er aí’tnáð, er rjett að athuga,
í hverju frjálslyndi Framsóknar-
manna fyrst og fremst er fólgið.
Verður þá fyrst fyrir að álíta, að
frjálslyndis stimpillinn sje þannig til
kominn, að það þvki bera vott um
frjálslyndi fiokksins, að flokksmemi-
irnir hafa svo framúrskarandi ólíkra
hagsmuna að gæta. Stefna flokksins
er eigi í sjerlega föstum og ákveðn-
um skorðum, þegar í flokknum eru
andstæðurnar bændnr og rótttækir
jafnaðarmenn; á öðru leytinu, menn
sem stunda landbúnað undir erfið-
um kringumstæðum, og jafnfr. jafnað
armenn, sem róa að því öllum árum
að sliga landbúnaðinn með allskonar
heimtufrekju og fyrirhyggjuleysi.
En þegar starfsemi Framsóknar-
flokksins er skoðuð niður í kjölinn,
kemur það í ljós, að frjálslyndis-
auðkennið á sjer ennþá einkennilegri
rætur. Frá öndverðu hefir Jónas frá
Hriflu ráðið lögum -og lofum í flokku
nm. það er fyrst nú alveg nýlega,
að Tryggvi í Laufási og fleiri, sem
Jónas upprnnalega skoðaði sem peð
á taflborði sínu, hafa þorað að malda
í móinn gegu vilja hans og boði. í
hitteðfyrra spilti Jónas svo mikið
fvrir flokknum úti um sveitir, að
flokksbræður hans sáu það ráð vænst,
að senda, hann af landi burt síðast-
liðið sumar.
Alt fyrir það er Framsóknarfiokk-
uriun óskabarn Jónasar. Og þegar
haim talar um hinn „frjálslynda“
flokk sinn, jita allir þeir, sem kunu-
uií'ir oru hvað hann a við.
pað er frjálslyndi í augum Jón-
nsar, að fylgja honum að málum. —
Eftir því, sem Tímamennirnir fylgja
Jónasi fastar, kallár lmnn þá frjáls-
lyndari. I augum- hans er það hinn
fylsti og mesti frjálslyndisvottur, að
trúa. öllu því, sem lirýtur úr penna
Hriflumanns, þó það samrýmist okk:
stimnleikanum upp á ]->nð besta.
peii^ menn, sem enga sjálfst;pða
skoðun hafa, hugsa aldrei um neitt
mál, nema þeir sjeu búnir að im<-
diokka skoðun á því úr skrifum
Tímans, þykjast hafa gleypt í sig
allan vísdóm heims, ef þeir lesa 2—-
•’ ítreinar eftir Hriflumann á viku,
una Rjor í tjóðnrbandi Tímans
oins og þeir hafi hlotið t.ímanlega
alsælu hjer á j<»rð — þeir menn eru
í augum Hriflumauns í raun og snnn-
leika „frjálslyudir menn!“
HjúkriHiarfræði löglioðm námsgreiii
Tillögnr Davíðs Scheving Thorsteinsson
Reykjavíkur.
og eru uppeldisfræðingar á sama máii En hv-erning' hugsar hann sjer
um það, að hentugra væri að láta ung- þá að a*eka þessa útvarpsstöð sínú ?
linguuum þenna fróðleik í tje þegar mmra menn spyrja-
í Læknafjelagi þeir eru eldri og þroskaðri en 12— Þannig er mál meS vexti, aS
j 14 ára. En þá kemur það til greina, hann hefir fengið til þess gjafa-
------— 'að sje þessi kensla dregin til síðnri fje frá Englandi, að kaupa stöð
Eftirfarandi tillögur flutti Davíð Pegar hann talar um nauðsyn á auk- aldurs, þá er ekki hægt að ná til þessa, og ætlar hann síðan eða
Scheving Thorsteinssou á fundi inni líkamsment, verður hanu yngri í allra. Margir unglingar liætta skóla- trúboðsfjelag það er hann starfar
Læknafjelags Reykjavíkur þann 10. ianda eu hinn þróttmesti og hugdjarí’- vist með öllu 14 ára gamlir. En lær- fyrir, að annast starfrmkslu stöðv
jan., og voru þær samþyktar í eimJasti íþróttamaður. dómur sá, sein 14 ára gamlir ungling- arinnar.
hljóði.
David Sch. Thorsteinsson.
„Læknafjelag Reykjaiókur skorar
á Læknafjclag íslands að beita sjer
j fyr'ir því við heilbrigðisstjórn lands-
ins, í sambandi við stjórn uppeldis-
mála, að heilsufræði verði lögboðin
I skyldunámsgrein fyrir öll börn hjer
á landi á aldrinum 12—14 ára, og
sömuleiðis í öllum unglingaskólum,
En hjor þurfa margir að sameinast ar hafa fengið í skólum, er oftast Hpprunalega mun Gnok hafa
að verki —. og hjer þarf á þessu nær lítt notadrjúgur í lífsbaráttunni. álitið, ,að stöðin myndi geta feng-
sviði sem svo mörgum öðrum, að Við þykjumst vera að kenna börnun- ist fyrir 40—-50 þús. kr. En er til
vinna bæði fljótt og vel. | um, til þess að þau hafi betri að- kom, mun hún hafa kostað tals-
Bcst að gefa Dav. Sch. Thorsv. stöðu í lífsbafSttunni. En hversu mik- -yert á 2. hundrað þús. kr .
orðið: iilsvirði er fróðleikurinn þegar á reyn- ísafold hafði ta! af Gook hjer á
— pið megið ekki halda, að jeg sje ir' Merkur vippeldisfræðingnr hefir dögnnum, og sagði hann, að Vbn
hjer að finna upp neitt nýtt. Je^ vil 1<st bamaakólafræSslunm á >á leið, væri á stöðvartækjunnm í febrú-
aðeins stuðla að því, að við íslend-.aS hún væri >ví líkust> sem kastað ^ánDði. En því miður myndi
ingar verðum ekki eftirbátar annara vœri björgunarhring til barnsins, og hann eigi geta fengið verkfræðin?
þjóða í þessum efnum. Veðráttufar, síðftn ætlast ti! Þ688 aS >ilS *eti svaml trl Þeas aS «>tj» stöðina upp, fytri
atvinnuvegir, lífskjör íslendinga yf-jað siálfbjarga yfir Atlantshafið. en í júlí í smnar, og býst haím
irleitt, Útheimta það. að hjer verðum I PaS "etnr vitanle-a komiS tU mála> W við> að stöðin ?eti tek"
við vel á verði. Hjer þarf að búa iað ^tímabært sje, að lögleiða kenslu ið til starfa, fyrri en næsta hanst.
hraust þjóð, sem hefir þor og mátt,!1 heilsufræði í skólum, áður en áhugi Stöð þessi á að hafa styrkleik-
til að standast örðugleika lífsins. Mmennings er vakinn fyrir þessu ann 1% kw. í loftneti. Er þa5'
Almenningur hrópar á skóla. Nýir máli' Alt >tSÍ an«veldara í fram- þrefaldur styrkleiki á við stöðhia
eru stofnaðir árlega. Mikið fje fer í kvmmd’ ef almenningur væri vakandi hjer, og mun því hæglega heyr-
skólahald. En hvað er kent. Er börn-
um og unglingum innprentað, hvaöa (
til þess að heimta umbætur á þessu ast til þessaæar stöðvar um att
sviði. Englendingar voru of óþolin- Norðurland.
ábyrgð á þeim hvílir. að fara vel,móSir tu Þess aS bíSa efth' almen“-! Þegar stöð þessi er komin upp,
með líkama sinn, ofbjóða honum ekki, ingsálitiuu. Vonandi tekur það eklri væri mjög æskilegt, að samvinna
bæla haim ekki og hrjá að óþörfu, lan^n tíma aS fá mcnn ti! aS rumska ?®ti tekist milli hennar og h.f.
heldur stæla hann bg styrkja. jh'icr' Útvarps, því þá myndi verða hægt
Hvað er kent í skólunumf Og hvað Ný.leFa hofil’ Steingrímur Matthías- að endurvarpa því frá Akureyri,
má missa sig? Börn eru látin sitja son reikn!lð út' aS árleí?a væru h->,’r sem varPað er h3eðan' Með í>ví
kengbogin við þululærdóm um það á landi 800'000 rúmlegndagar. Með móti heyrðist það vel á
hve fjöllin eru margra metra há í oðrnm orSum’ aS hvert mannsbarn 4 Austurlandi, sem varpað
kvennaskólum, handiðnaskóluni, sjó
manna og vjelstjóraskólum, búnaðar-1 Vmeriku, og hvað arnar heita í Asíu,.
skólum og almenna mentaskólanu'i. en heim er ekki einu sinni kent
Auk þess sje telpum á aldrinum 12—•
Norð-
er út
að draga andann.
pað kann að vera að þau fyrirhitti
.14 ára kend helstu atriði í hirðingu
nngbarna, og sömuleiðis öllum ungum
stólkum í unglinga- og framhalds-' einhverntíma í einhverri bók, að þau
skólum og kvennaskólum. Kenslan[eigi að an.da 1 ffcgmim nefið. — En
sje sem mest praktisk. Undirbúninm?- kennararnir þurfa blátt. áfram að efi á
mentun kennaraefna í kennaraskól- *sýna þeim hvernig þau eiga að anda,.flestum WÚSuln 1 Þessn efni' Hvílíkt
! anum sje aukin að þessn leyti; enginn æfa þau, kenna þeim. ^gífuri^t fjártjón leiðir af þessum
kennari fái fullnaðarpróf sem kenn- Eru nokkrar kenslubækur á U- veiknuluin.
ari nema hann hafi áður gengið á lensku, sem hægt er að nota við kensi-
landinu, ungir sem gamlir lægi að frá Rvíkurstöðinni.
meðaltali 8 daga í rúminu á ári
j hverju.
Reiknum að helmingurinn af þess-
um veikindum væru meðal starfandi
fólks. pað yrði 400.000 dagsverk sem
fara forgörðum á ári. pað er enginn
því, að við skörum fram úr
Að Norðan
Nei
ekki enn þá. En bækurnar
námskeið í heilbrigðisfræði á háskól-
^ anum, með þeirri tilhögun, sem kenu-
I arinn í almennri heilsufræði þar tel-Jeiga okki að ver!5a neitt aðalatriði við
i«r viðunanlegt, og lokið þar prófi. jþessa kenslu. — Kenslan á að vera
i Læknafjelag Reykjavíknr skorar' praktisk. Börn og unglingar eiga að
. enufremur á Læknafjelag Islands, að læra, með æfingum, fyrirlestrum, leið-
það gangist fjn'ir því, að ljósmæðra- ^ heiningum, að hegða sjer samkvæmt
iefni fái bústað við hina fyrirhuguðu heilbrigðisreglum. Lítið vinst við þulu-
fæðingarstofnun í Landsspítalanum, lærdóm um bygging mannlegs líkama. j
og nemi þai', auk ljósmóðurfræði, j Yelcja þarf og glæða. áhyrgðartilfinn-
Hve mikilla umbóta mætti vænta,
ef uppeldismálum vorum væri komið
í það liorf, ,að frá barnæsku væri
hvert mannsbarn alið upp með það
fyrii' augum, að stæla líkamann og
stimkja gegn árásum sjúkdóma! Við,
þessi fámenna þjóð, megnm ekki við
því, að fjöldi hinna uppvaxandi manaa
verði eigarettureykjandi hengilmænur.
Akurevri 11. febr. FB.
Grefjunar-málið.
Dómur er nýlega fallinn í máli þrír
sem klæðavérksmiðjan Gefjijn höfð-
aði gegn Akureyrarbæ út af vatns-
rjettindum í Crlerá og út af truflnn-
um þeim, sem bygging rafveitunnnr
hefir valdið verksmiðjunni. — Hinn
reglulegi dómari varð að víkja úr
dómarasæti vegna þess, að hann er
bæjarfulltrúi, en Guðbrandnr Isberg
var skipaðnr setudómari. Málið var
rekið sem höfuðsök og gagnsök með
því að bæjarstjórnin gagnstefndi í
málinu. Dómurinn fjell á þá leið, að
í höfnðsök voru kröfur Gefjunar að
öllu leyti teknar til greina, vatns-
rjettindin viðurkend og skaðabætsr
jvoi'ður við komið, og ennfremur, að þau þori ekki, geti ekki fengið af ggm ArthlIF Gook trÚboSí riklæmdar eflir mati óvilhallra miuin';.
komið verði á lögákveðnum upplestr- j sjer, að hrækja á gólfið, þau finni «gf;]ar reÍSa Verðlir koitlin 1 Fa^nsökinni var verksmiðjan ýmist
arnámsskeiðum fyrir eldri ljósmæður, til þess bver óhæfa það or. ! upp fvrir ntCStít Kai’St sýkmið eða. kröfum bæjarins vísa'ð
jmeð svipuðu fjmirkomulagi og tíðkast Grundvallaratriði þessa máls hjá
í Svíþjóð, Danmöi'ku ög Noregi.“
S A M T A L.
j ,,ísafoki“ hefir hnft tal af Davíð
Scbeving Tliorsteinsson út af þessum
tillögum hans.
ungbarnahjúkrun og almenna, sjúkra -. inguna fyrir því, að fara vel með j
hjúkrun, að svo miklu leyti, sem því heilsuna, Ala þarf börnin upp, svo
Útvarpstðð ð Fkureyrl
frá. Málskostnaður var látinn falla
rjettan rekspöl í kennaraskólanum.'
Eins og getið er um í tillögu minni,
ætlast jeg til þess, að kennaraskóla-
nemendur gangi á námskeið í háskól-
anum, og ljúki þar prófi. Á prófess-
Pví miður verður eigi Iiægt að komajorinn í lieilbrigðisfræði að ráða, hvern-
þvi öllu fyrir í stuttri blaðagrein, sem ig því prófi er liagað.
okkur, er að fá kensiunni komið á Hún verður þrefalt sterkari lliSur- 'Böðvar Biarkan flntti málið
, ii.'um sagði iVm þetta mál, en auðheyrt
j or, að hann liefir lagt málið mjög ná-
kvæmlega niður fyrir sjer. Áhugi hans
jec mikill og trú hans á því, að það
j verði leitt til signrs hjer á »æstu ár-
IUM.
Er það ekki nokkuð snemt, að
kennn börnum nauðsynlegar lieilbrigð-
isreglur meðan þau eru ekki eldri en
12—14 ára?
petta atriði hefir vakið allinikið
umtal erlendis, segir Dav. Seh. Th.,
en stöðin hjerna.
Undanfarin missiri hefir Afftbur
Gook trúboði á Aknreyri starfað
að því, að koma þar upp útvarps-
stöð. Fjekk hann leyfi til þess frá
þingi og stjúrn um sam.a leyti og
sjerleyfislög útvarpsfjelagsins voru
samþykt.
Hann hefir þó eigi leyfi til þess
að taka afnotagjald af móttöku-
tækjum, þar eð h.f. Utvarp hefir
einkaleyfí til þess.
fyrh' Gefjun, en bæjarstjóri fyrir
bæinn. Oráðið enn þá hvort málinu
verður áfrýjað.
INNFLUTNINGURINN.
Fjánaálaráðuneytið tiiky»nii':
FB. 1«. f»br. ’3T
Innfluttar vörur í ja»fc»rm»aí»i®'
kr. 1J67.389.00. par af » Ro.tHf-
víknv kr. 984.460.00.
ÁI
f