Ísafold - 05.05.1927, Blaðsíða 2

2
í S A F e L »
Krttfngangan
á suimudaginn var ^
var aumlegri en nokkru sinni áður
Fyrstu árin, sem jafnaðarmemi
margfalt fleiri en þátttakendur í
göngunni.
Þar var Olafur Friðriksson aft-
arlega og Oddur Sigurgeirsson,
Hallhjörn Halldórsson með lið sitt,
Guðmund úr Grindavík, og Guð-
og bolsar efndu til hinnar svo hrand. Gekk Guðbrandur mjög í
nefndu „kröfugöngu" 1. maí, birt- ,kút, eins og liann vildi sem minst
ist í Alþýðublaðinu mikið skrum láta á sjer bera. Þar var Sigurjón
um hina feikna miklu þátttöku Olafsson, Felix og Óli ,Maggadon‘,
í göngu þessari, er átti að bera Haraldur Guðmundsson (hann
vott um „hið vaxandi fylgi“!!! gekk berhöfðaður er fram í sótti,
jafnaðarmann og bolsa þessa og bar á því að hann fann til
bæjar. áreynslunnar).
í fyrra var kastað tölu á það,
hve margir voru í hópnum, er 120 manns fullorðnir.
lagt var af stað frá Bárunni. Þá Fr allir voru komnir út, sneri
voru þar 134 fullorðnir og eitthvert Björn Bl. J. við og skimaði inn
slangur af börnum. Vegna þess í Báfuna og kallaði hvort nokkur
að „leiðtogarnir“ vissu upp á hár væri eftir. Þar var ekki sála. Þá
að þ>essi tala var rjett, reyndu þeir voru 120 manns komnir út. Og
■ekki að bera brigður á þetta. En með þetta lið var haldið af stað,
til þess að afsaka fámennið með lúðraflokk í broddi fylk-
báru þeir því við að atvinnurek- in gar.
endur þessa bæjar hefðu neitað Áður en lagt var upp voru þeir
verkafólki að taka þátt í göngunni sem spjöldin báru beðnir um að
Við það sat, þó enginn hefði hafa sem lengst bil á milli sín, svo
heyrt þess getið, aðrir en ritarar frekar slæddist eitthvað af áhorf-
Alþýðublaðsins, að nokkur at- endum með í „gönguna.“
vinnurekandi þessa bæjar hafi Þet.ta mun hafa tekist að ein-
neitað nokkrum verkamanni eða hverju leyti, því fjiilment, var 'i
verkakonu um frjálsræði til þátt- götunum sem.fyr segir, og margir
töku. En hafi svo verið, að ein- höfðu gaman af að virða fyrir sjer
hverjir hafi setið eftir í fyrra, af þá l.ítt upplitsdjörfu „foringja."
þessum orsökum, eru ófarirnar enn
þá tilfinnanlegri í ár; því nú bar Spjöldin. /
1. maí upp á sunnudag. Nú höfðu Á spjöldum þeim, sem borin
allir frí. I fyrra var rigning og voru í göngunni, voru álíka áletr-
súld. 1 ár var skínandi veður — anir og áður, um skatta og trygg-
uppbirta eftir margra daga garð. ingar og þess liáttar og aðrar út
úr kokkabókum kommúnista. —
Stórt spjald var með áletruninni:
V.egna þess að þennan hátíðisdag „Lifi III. Internationale“ þ. e. al-
jafnaðarmanna bar upp á sunnu- þjóðasamband kommúnista, á öðru
dag í ár, var viðbúnaður sem nærri stóð „Kommúnisminn lifi‘ ‘ o. fl.
má geta miklum mim meiri en var af einkunnar orðum þeirra
áður. Þrjár vikur eru síðan und- sem „nota vilja handaflið“. eins og
irbúningsgreinar byrjuðu að koma ólafur Friðriksson kemst að orði.
út í Alþýðublaðinu. Nú hefðu all-
’.r frí. Nú átti að sýna Revkvík- Hvar var Jónas frá Hriflu?
ingum hið „vaxandi fylgi.“ Nú Hvergi sást þarna Jónas frá
áttu þeir forsprakkar, eða þóttust Hriflu nje neinn nafntogaður
eiga von á glæsifylking undir Tímamaður. Ættu samlögin milli
leturspjöld sín og fána — hinn þejrra 0g jafnaðarmanna að geta
rauða erlenda ræningja fána. haldiét jafnt, 1. maí sem aðra
Til þess að ganga úr skugga daga.
um hve þátttakan vrði mikil að pag kann að vera að mörgum
þessu sinni, fór annar ritstjóri bóndanum litist ekki á blikuna
>essa blaðs niður. að Báru, laust er ]iann sæi yA „bænd!&“flokks-
fyrir kl. 2 á sunnudag. mennina ganga með hljóðfæra-
Veður var sem sagt hið besta s]ættl llnl götur liöfuðstaðarins
þenna dag, logn og sólskin. Fjöldi lint][r rapðum dulum jafnaðar-
fólks var á gangi um allar götur. maniia. Það ■ ltann að vera, að
Múgur og margmenni safnaðist bændur, er það sæu sneru þá loks
í Vonarstræti og að Bárunni fyrir V1g þeira bakinu.
arnir drápu Hjörleif landnáms-
mann. Vænti hann þess, að enn
lifði hjer nokkuð af anda hinna
írsku þræla.
Ef það er tilgangur Ólafs og
þeirra fjelaga, að íslensk alþýða
taki þræla Hjörleifs sjer til fyrir-
myndar, er eigi hætt við, að jafn-
aðarstefnan verði • vinsæl hjer á
landi. Alþýða manna man afdrif
þrælanna. Þeir hafa fengið m‘nn
dóm sem eigi verður haggað.
Jafnaðarmenn efndu til dans-
skemtunar í Bárunni um kvöldið.
Vonandi halda bolsar og jafn-
aðarmenn uppteknum hætti og efna
til kröfugöngu næsta ár. Æskulýð-
ur bæjarins á von á því. Kröfu-
gangan er orðin ein af hinum ár-
legu skemtunum bæjarins, auk
þess sem húu er einkar hentugur
mælikvarði á hið þverrandi fylgi
bolsa og jafnaðarmanna lijer í
bæ og um leið mælikvarði á það,
live öll virðing almennings fyrír
bolsabroddunum er gersamlega
á förum.
Nokkur orö
til Ólafs Friðrikssonap
frá Snæbirni í Hergilsey.
forvitnissakir.
Tíminn leið fram til kl. 2*4 svo
•ekkert bar á, neinni útrás úr Bár-
unni. Menn fóru að stinga saman
En bændafylgið þverr hvort
sem er. Og er það ekki skárra að
skömminni til, að vera sjálfum
sjer samkvæmur, heldur en heykj-
nefjum um það, hvort bæjarbuar ast þegar verst gegnir, þvi óueir-
^ættu ekki að fá að sjá „glæsifvlk- an]ega hefði þeim bandamönnum
inguna. Tímamanna konrið það vel, að fá
Klukkan á seinni partinum í þi ju jjgsvejt jjr herbúðum Tímans, til
frjettist út á götuna að nú mundu þess );punta npp á hópinn“ á
þeir brátt ætla sjer að leggja á sunnudagJnn var.
-.stað.
Þrælar Hjörleifs.
Þeir fara út bakdyramegin. Að aflokinni göngunni var stað-
En er til kom, læddust þeir út nænrst, á Austurvelli. Þar voru
um bakdyrnar út að Tjörninni og ræðtir haldnar. Greinilegar fregniv
suður í Tjarnargötu fyrir sunnan af þeim fundi hefir Morgunblaðið
hús Eiríks Bjarnasonar. ekki. Skömmustusvipurinr, á boisa-
Næsta hörmuleg sjón var að sjá, broddunum í fylkingunni tameniiu,
er þeir smokruðu þjer út í sól- var svo mikill, að það þótti ekki
skinið, Jón Baldvinsson, Hjeðinn rjett,, að skaprauna þeim með því
og B.jörn Bl. Jónsson í broddi að fylgja þeim eftir.
fylkingar; Pjetur G. Guðmunds-
son, Ágúst heilbrigðisfulltrúi, Ste-
fán Jóhann og þessir. Hafði Björn
stjórnina á hendi og hjelt hópn-
um saman, en gekk þó erfiðlega
Ræðurnar á vellinum vitanlega
ekki annað en sama gamla tugg-
an. Úr ræðu Ólafs Friðrikssonar
frjettist um bæinn, að hann hefði
talið það fyrsta afrek jafnaðar-
í byrjun, því áhorfendur voru’menskunnar á fslandi — er þræl-
Jeg hefi af hendingu sjeð Alþ,-
blaðið frá 2 desbr. f. á. Er
þar greinarkorn til mín frá Ólafi
Friðrikssyni.
Þessi grein Ól. byrjar á því, að
áfella mig fyrir að skipið „Nord-
pol“ strandaði. Reynir greinarhöf.
að gera mjer sem mest til van-
virðu, sem honum er auðið, í sam-
bandi við skipstrand þetta. Er all-
ur fyrri hluti greinarinnar um það
efni, einskonar formáli fyrir að-
alefninu.
Af grein Ólafs sjest, að hanu
hefir verið ákaflega reiður, er
liann skrifaði. En reiði lians er af
því sprottin, að birst höfðu í Mbi.
ummæli eftir mig, um álit Breið-.
firðiwga á stefnu og starfi bolsa. i
Olafur reiðist bersögli minni, sernj
þó er ekki önnur en sú, að jeg segi
frá skoðun, þeirri, sem ríkir hjer
við Breiðafjörð.
Geðofsi Ólafs er svo mikill, að
honum finst þetta sjálfsagður hlut-
ur, þó það komi málefni því, sem
um er rætt eklcert við.
f þessu sambandi verð jeg að
hryggja Ólaf með því. að eft;r
Nordpol-strandið var gefinn kosr-
ur á öðru skipi með símastaura inn
á Barðaströnd, en það gert að:
skilyrði, að jeg færi með því, og
það gerði jeg.
Læt jeg svo útrætt um það mál;
en sný mjer að aðalefninu; hvort
bændur og bolsar eigi samleið.
Spurt var um álit mitt í því efni,
og jeg svaraði því eins og jeg áleit
sannast og rjettast.
Að bændur og búaliðar ættu
enga samleið með bolsnm og gætu j
aldrei átt. Þannig lít jeg á, og sú :
er hin almenna skoðun við Breiða-
fjörð. I
Jeg mun heldur aldrei taka neitt
aftur af því sem jeg sagði um hina
svonefndu þjóðnýtingu. Þar talaði
jeg fyrir munn sveitunga minna.
Þeir líta svo á, að hún sje svo var-
hugaverð, að engin flysjungshátt-
ur nje æsingar eigi þar heima. —
Þeir sem fylgja því máli, eiga ekki
eins og Ólafur að skrifa einhliða
um málið, í þeirri blindn ímyndun,
að almenningur muni taka skrif
sín fyrir góða og gilda vöru, án
röksemda Og viðleitni til sanngirni. m.jöðimi eins og BárSur að Búrfelli.
En því fer fjarri, að skrifum hans Ýmsir urðu til þess að svívirða
sje tekið eins og hann sje rjett pórhall biskup, bæði opinberlega og
kjörinn leiðtogi lýðsins, því vita slíkt hið sama í læmtingi. Sannaðist
má hann það, að víðast út um á honum það, sem Hannes skáld
bygðir landsins er hann skoðaður Hafstein segir, að ormarnir naga
sem ofsamaður, er naumast hafi bestu trjen, þar er safinn.
stjórn á geði sínu. Er það eigi til pað sjest víða í Nýju kirkjublaði,
þess, að almenningur beri traust. að pórhallur biskup sá fram í tím-
til mannsins. ann, sá fvrir misendi, og heyrði ti'
Og jafnvel þó jeg væri hlyntur misendismanna, ótöluð orð. Einkau-
þjóðnýtingu, þá myndi jeg vilja ]ega er það augljóst í einni ritgerð,
sjá reynslu annara þjóða, sem að hann hefir með sundur krömdum
væru okkur meiri, áður en jeg huga vitað fyrir blaðamensku-athæf-
vildi stofna til slíkra tilrauna hjer. jg tnma.-nlega, sem á vorum dögum
En róleg yfirvegun og varfærai Veitir mestum lastmæla og ákúruauri
á sjer ekki stað meðal þeirra yfjj. ]and vort og þ.jóð.
manna, sem eru að berja mál þetta Af því að blað biskupsins mun vera
fram, þar kveður mest að kappi og komið í glötunarkistu almenning.s,
ofstopa. Þeir vilja hyltingu, þó en(ja í upphafi furðu lítið keypt og
þeir kveði sjaldan upp úr með það. lesið að þ\ú skapi, vil jeg birta hjer
Þá minnist Ólafur á álit. mitt á brot úr ritgerð, sem þessi sæli biskup
því, hverir komið hafi sambræðsl- samdi og birti í blaðinu 1012, 23.
unni á í liaust milli bolsa og núm,
bænda. | Greinin heitir „Sýkingin“.
Því svara jeg eins og menn al-| Hann segir m. a.............„Hefir það
ment. gera hjer, að æsingamenn orðið íhugunarefni .... hjer hjá os*,
innan beggja flokkanna hafi kom- hvernig hatursfullar blaða árásir og
ið því í kring. Allar líkur henda eiturskeyti, dag eftir dag með róg og
til að svo sje, og eins fregnir, er tortryggni og getsökum, sýkja hugi
flogið hafa um þá atburði. Þangað manna og ala upp í þeirn alt hið lje-
til Ólafur bendir á aðra, er eigi legasta og versta og enda æsa þá,
ástæða til að skifta um skoðun. sem veikir cru fyrir til eiuhveira
Þá segir Ólafur, að jeg hafi ekki údæða.‘
vit, á stjórnmálum. Um það skal ■ ^Helst er reynandi að tala um slíkt,
ekki deilt. En setjum svo, að jeg ti] einhverrar viðbótar, á friðar- og
hafi heilbrigða skynsemi, eftir a.1- spektartímum. Rje slíkri umvöndun á
mennum mælikvarða. Jeg spvr. — k)fti haldi8 á œsingatímum, getur orð-
Má jeg ekki tala eftir sannfæringu i8 ^r. pv{ i>lira nýr eldibrandur o%
minni. Þessliáttar frelsi þolir Ól- i]cveilíla
afur ekki. En meðan hann er ekhi j)Víð verulega sýktau mann er varla
kominn til valda, verður liann að neitt reynanai. Öll' vörn, hvað þá
láta s.jer lynda að menn liafi mál- .)ikTlj bara æsir. yerður að sitja hjá
frelsi. Þegar hann og liðsmenn {)t, ba]da allgum og eyrnm og huga,
hans eru teknir við, má búast, við, frá _ sem ln;y og um fram alt að
að þau fríðindi líði undir lok. reyna a8 gevma sjálfs sín fyrir sótt-
Ólafur hælir Breiðfirðingum fyr- næminu .. . .“
ir livað þeir sjeu orðvarii menn, parna skorar liinn sœli biskup á
og er það rjett. En þegar þeir okkur, að verjast þeim vondu blaða-
taka til máls, þá langar þá til þess snápum með því að verja bæina fyrir
að mega segja hlátt áfram það, blöðum snápanna. petta hefiv einn
sem þeim býr í brjósti; og svo er maður gert: úthýst hinum tímanlegu
um mig. sorpblöðum, bóndi sem sífelt les í
Nýju kirkjublaði.
Einu er hver einn.
Að síðustu talar Olafur urn
Hergilseyjarbóndann, Ingjald. —
Kennir þar fljótfæmi Ólafs sem! BisknPinn sæli se"lr ennfremur’ °g
oftar; því það eru oft einkenni á "irðist f-vrir augum þes£l
greinum Ólafs, að hann veit ekki vondn mál"°"n:
með öllu livað hann er að fara1 ,Hugsýktu ' menmrnir þekkjast a
með. Ingjaldur var ekki leiguliði. >essari sífe,fUl flísaleit 1 augum ,>rœðr
Hann erfði eyjuna eftir föður sinn anna> á d6munum’ arasunnm °g
Hergils. Þetta liefir -Ólafur ekki getsökunum.“
sjeð.og ekki lieldur það, að Börk-j >•<* eitt er >a8 ^taWcga, sem
ur á Helgafelli gerði hana af lion-, «nkera,ir hatursaykta mcnn, jaínt i
um fyrir björgun við Gísla. J>6U,ík sem trúmálum’. aK >ir .em
En þar sem Ólafur talar urn altaí grala upp^ einlnerjar í u
strákskap minn, vil jeg segja hon- /'
um það, að við liöfuinst ólíkt. að; 11 m annar!1'
hann ræðst á mig að ósekju í grein
sinni, en fyrir skömmu tók jeg
málstað hans, þar sem liann var
kallaður ræfill.
óhreinar hvatir nð orðmn og ger'Ö-
Rödd
framliðins manns.
Jeg lít oft í Nýtt kirkjublað og
hlusta á rödd hins spaka biskups, þá
sem hljómar og hjalar um eilífðarmál-
in og sem drepur á þjóðmáliri.
pórhallur biskup var forvitri. Hann
Og beiska haturslundin verður svo
óumræðilega hugvitssöm, að skapa —
Ima beinlínis til — ógiiin öll af skoð-
juítum og kenningum hjá hinum.“
Hvað við konnnmst við aðferðinn,
jpá í pólitísku vonskunni, að það og
jþað, sagt og gert af þeim og þeim,
l er haft að vopni á hlutlausan, sem í
þarf a« ná. Ekki að talá um orða-
slitur og rangfærslur ....“
,.Og alt ilt má eigna hinum.“
. Viðvörunarorðið alvarlega. og inni"
lega • • • • er það að þeir dæmi aldvei
nm neinn mann .... nema eftir hans
eigin orðum og gerðum, en dæmi al-
blaðamanna sá það og sagði (drei eftir því, sem um hann kann að
vera sagt.“
„Einangrunin er öruggasta sýking-
arvörnin á þessum svæðum, sem öðr-
fyrir, að afleiðingar ófriðarins mikla
mundu verða örðngri en styrjöldin
sjálf, og virðist hann eiga þar við
örðugleikana í landi voru. Reyndar um .... lesa það ekki nje heyra, sem
. og ber
gerði hann sig svo stuttorðan oft í
er uppbyggingarlaust
blaðinu, að örðugt er að skilja hann menjar hins sýkta hugar.“
út í ystu æsar. Hann blandaði ekki Er þett.a nokknð minna en dasam-