Ísafold - 24.11.1927, Blaðsíða 1

Ritst jórar:
Jón KjartanRsoa
Yaltýr Stefánssoa
Sísai 500.
ISAFOLD
AfgreiSala og
innheimta
í Ansturstrasti 8
Sími 500.
Gjalddagi 1. jójt
Aiyftngnr;
ínn
koatsr 5 krónur
DAGBLAÖ:MORGUNBLAÐIÐ
52. Arg. 55. tbS.
Fimtudagimi 24. nóv. 1927.
IssfoldsrprentsmiCja h.f.
Mannvirki Shellfjelagsins hjá Skerjafirði.
Mál málanna.
Yerið vakandi kjósendur!
Shellf jelagið virðist ætla aö
leggja mikið í sölurnar til ]>ess
að standa sem best að vígi með
olíusölu um land alt. Mannvirkj-
um fjelagsins við Skerjafjörð verð-
ur lýst hjer lauslega, einkum fyrir
þá sök að járnsiniðastjett vor á
þar hlut að máli. Það er kunnara
en frá þurfi að segja að járnsmíði
og vjelsmíði liefir telcið hjer afár-
miklum framförum, einkum síð-
ustu 15 árin. Ágæt vjeiaviðgero-
arverkstæði eru t. d. á Ákureyri,
ísafirði, Vestmannaeyjum, Seyðis-
firði, Siglufirði og víðar, þar seni
Olíugeymarnir hjá Skerjafirði.
gasolíu talca hvor um sig 2000
smálestir.
Allir naglar í olíugeymirunum
eru lofthnoöaðir og samskeyti járn-
þýnnanna loftgreypt. Það er gert
með nýtísku þjettiloftstækjum sem
komið er fyrir meðan á smíðinni
stendur. Loftdælurnar eru ltnúðar
með olíuvjel, því rafmagn mun
ekki hafa verið fáanlegt frá Raf-
veitu Reykjavíkur. Við stóru olíu-
geymirana eru tengdir minni
geymirar og tekur hver þeirra um
50 smálestir af olíu. Þeir eru not-
aðir til þess að fylla minní ílát
Olíustöðin hjá Skerjafirði.
rekin er vjelbátaútgerð. f Hafnar-
firði hjer syðra og' einkum í Rvík
eru mjög fullkomnar vjelsmiðjur,
enda taka þær að sjer allskonar
stórsmíði. Má þar til nefna ýmsar
e rskipaviðgerðir, Hegrasmíðið
við Reykjavíkurhöfn og nú síðast
smíði olíugeymiranna við Skerja-
fjörð, sem vjelasmiðjurnar Hjeð-
iun og Hamar hafa.í smíðum.
Það má segja Shellfjelagshlut-
hcfunum til verðugs hróss, að þeir
b <fa hagað sjer þjóðlega að því
7ti að Islendingar einir vinna
öílu því sem gert er við olíu-
st 'ðina.
Stóru olíugeymirarnir eru þrír.
^ -inolíugeymirinn tekur 4000
S"!álestir af olíu, en geymirarnir
Sc u ætlaðir eru fyrir benzin og
og olíuflutningsbifreiðar svo kom-
ist verði hjá því að dæla olíunni
daglega úr stóru geymirunum. —
Auk þeirra olíugeymira, sem hjer
er getið um, er einn sem tekur um
100 smálestir, en það er einskonar
síunarílát, sem meðal annars hefir
það hlutverlc að lireinsa olíuleiðsl-
urnar. Djúp sandlög eru gerð und-
ir geymirana og til þess að verja
þá ryði, er roðið á þá tjörukend-
um efnum.
Mikil bryggja hefir verið gerð
lit í Skerjafjörðinn suður af olíu-
geymirunum. Hún hvílir mest-
megnis á steinsteyptri undirstöðu,
og er um 300 metrar á lengd. Út
af föstu bryggjunni er notuð flot-
bryggja í viðlögum, t. d. þegar
olíuskipin koma. Úr lest skipsins
á að dæla olíunni upp í geymir-
ana á landi í gegnum 15 em. víðar
pípur, sem lagðar eru eftir yfir-
borði bryggjunnar. Aætlað er að
skipið geti dælt í land ca. líjO smá-
lestum á klukkustnnd.
Shellfjelagið hefir látið smíða
ea. 200 smálesta olíugeymiraskip
sem allan ársins liring er ætlað að
verða hjer í strandferðum með
olíu, sem látin er á minni geymira,
sem í ráði er að gera á öllum hin-
um stærri höfnum landsins. Auk
þess mun skipið flvtja olíu í minni
ílátum. I
Þrjú hús eru reist nálægt olíu-
geymirunum við Skerjafjörð. Þau
eru gerð úr stálgrindum og þakin
utan með bárujárni. í einu þeirra
er rafmagnsstöð sem meðal annars
relcnr þrjár miklar olíudælur. —
Hitt húsið er notað til þess að
fylla í olíu á smærri ílát, en eitt
er vörugeymsluhús. Ennfremur éru
þar verkstæði. Skrifstofa og íbúð-
arhús fyrir forstöðumenn olíustöðv
arinnar verður einnig reist nálægt
aðalstöðinni. Sömuleiðis bifreiða-
skýli og fleira. Meðfram sjónum
! og umhverfis olíugeymirana er
hlaðinn garður. Honum er meðal
annars ætlað að veita olíunni við-
nám ef svo illa skyldi takast til
að einhver geymiranna bilaði Maí-
bikaður vegur hefir verið lagður,
suður af Grímsstaðaholti til olíu-!
stöðvanna. Hann er um 800 metra'
langur og 6 metra breiður.
Umboð fyrir bið íslenska Shell-
fjelag hefir nýstofnað lilutafjelag
hjer í Reykjavík, sem heitir „Olíu-j
salan h.f.“ Aðalhluthafar í því
eru Hallgrímur Benediktsson'
stórkaupm., Reykjavík, Gísli J.
Johnsen konsúll í Vestmannaeyj-
um og Hallgrímur Tulinius stór-
kaupm. í Reykjavík. Skrifstofaj
fjelagsins er í Thorvaldsensstræti.
Vinnan við olíustöðina yar byrj-
uð fyrst í júní og er nú langt kom-
in. Fimmtíu til hundrað manns
hafa unnið þar daglega og hefir
I.
Alþingi hefir verið kvatt sam-
an 19. janúar næstkomandi. Er
það vegna breytinga á stjórnar-
skránni, sem síðasta þing sam-
þykti, áð þingið kemur saman nú
fyr en vant er.
Eftir tæpa tvo mánuði kemur
þingið saman. Oðum líður að þeini
tíma, að þingmenn fara að búa sig
að heiman. En áður en þeir fara,
verða kjósendur að fá þeim vega-
hrjef í liendur.
Þótt stjórn sú, sem nú situr við
stj'rið, hafi á allan hátt reynt að
traðka hinni helgu stofnun þjóð-
arinnar, Alþingi, er ekki enn sýnt,
að liún fari ósködduð úr þeim
leik. En mikið er í húfi, ef þing-
menn ekki skilja köllnn sína nú.
Þar veltur aftur mjög á því, hvað
kjósendur gera.
Viðburðir síðustu tíma krefjast
þess af kjósendum, að þeir sjeu
vel á verði, sjeu vakandi yfir stóru
málunum. Ekki er annað sýnilegt,
en að stjórnin ætli að eyðileggja
alla þá fjárhagslegu viðreisn, sem
unnin hefir verið undanfarin ár.
Him eys fje ríkissjóðs út í allar
áttir, alveg takmarkalaust. Hún
liirðir eliki um vilja Alþingis, fer
sínu fram hvað sem þingið segir.
Láta þingmenn bjóða sjer annað
eins ög- þetta? Láta kjósendur
slíkt viðgangast?
Stóru málin eru mörg, sem þing-
menn og kjósendur verða að
standa vörð um. Hjer verður mint
á tvö, sem gnæfa hæst. Þau eru
mál málanna.
II.
Lögbrot dómsmálarh., að virða
að vettugi gildandi lög Alþingis,
liefir vakið alment hneyksli um
land. alt. Ráðherrann hefir neitað
að framkvæma tvenn mikilsvarð-
andi'lög frá síðasta þingi (varð-
skipslögin). Skapar ráðherrann
þar hættulegt fordæmi, jafnframt
því, sem hann brýtur landslög
sjálfur. Ráðherrann hefir borið
fram þá einu afsökun fyrir gjör-
ræði sínu, að hairn sje mótfallinn
þessum lögum. Er þetta góð og
gild afsöltun?
Á þingi eiga sæti 42 fulltrúar.
Fæst af þeim lögum, sem þingið
afgreiðir er samþykt með einróma
fylgi allra þingmanna. En það
hefir aldrei heyrst fyrri, að ráð-
herra þyrfti ekki að framkvæma
fyrirtækið því veitt talaverða at-
vinnu. Smíði geymiranna er talið
vera jafn vel af hendi leyst eins
og á fyrsta flokks smíðastöðvum
erlendis og er það mikill sómi fyr-
ir jámsmiðastjettina íslenskn.
(Tímarit iðnaðarmanna).
þau lög, sem ágreiningur hefir
verið um í þinginu! Því síður lief-
ir það heyrst fyrri, að ráðherra
þyrfti ekki að framfylgja þeim
lögum, sem hann væri sjálfur mót-
fallinn! En Jónas frá Hriflu lítnr
þannig á ráðlierravald sitt.
Það hefir aldrei lcomið fyrir áð-
ur í íslensku stjórnmálalífi, að ráð-
herra neitaði að framkvæma lög
þingsins. Er það því mjög áríð-
andi, að þingið taki rjettum tök-
• um á slíku einræði ráðherra, þeg-
ar það gerir vart við sig. Ef ráð-
herra á að haldast slíkt framferði
uppi bótalaust, er Alþingi þar með
svift sínu löggjafarvaldi. Það lief-
ir ekki lengur löggjafarvald, held-
ur aðeins ráðgjafarvald. Ráöherra
er orðinn einvaldsherra, og er sjálf
ráður því, hvort hann fer að ráð-
; um þingsins eða ekki. Hans vall
er sama og einvaldskonunganna.
Ráðherra hefir það á sínu valdi,
að upphefja þau lög, sem honum
sýnist og láta þau ein lög gilda,.
sem hann er hlyntur persónulega.
1 Alstaðar, þar sem þingræði er
viðurkent, er tekið hart á slíku
einræði ráðlierra. Enda stendur
júngræðinn af engu jafn mikil
hætta og því, þegar ráðherrar fara
að seilast eftir einræðisvaldi. Er
það oft byrjun að hruni þingræð-
isins.
J Hjer er einnig tekið hart á slíku
athæfi ráðherra. Hann bakar sjer
ábyrgð samkv. 1. nr. 2, 4. mars
1904, um ábyrgð ráðherra. Lands-
dómur á að dæma í þessum málum,
en ákæruvaldið er hjá Alþingi.
Það er því alveg komið undir
vilja Alþingis sjálfs, hvort það
vill halda lieiðri sínum framvegis
eða ekki. Sje það orðið þreytt á
löggjafarstarfinu, afhendir það
valdið í hendur Jónasar frá Hriflu,
eða einhvers annars, sem hefir
löngun til þess að gerast einvalds-
herra.
1 Kjósendnr verða að vera vel á
verði nm þetta mál og afdrif þess.
Þeir verða að kref jast þess af full-
trúunum, að þéir gæti sóma Al-
þingis í hvívetna, að þeir sjái um
að vaid þingsins verði að engu
leyti skert.
Þingræðið er í hættu statt, ef
ekkert verður gert.
III.
Annað stórmál hlýtur og að
koma fyrir næsta þing. Er stutt
síðan það komst á dagskrá. Mál
þetta er fjárstyrkurinn frá dönsk-
um sósíalistum til Alþýðuflokks-
ins.
Ekki er minsti vafi á því, að
þetta er langalvarlegasta málið,
sem næsta þing fær til meðferðar.
Sósíalistaflokkurinn danski, fjöl-
mennasti flokkurinn í þingi Dana,
hefir sett á stofn útibú á íslandi.
Hinir lítilsigldu leiðtogar Alþýðu-
•PJrtlrlrciínr oPo lofiX 9 f lft-