Ísafold - 24.11.1927, Qupperneq 3

ISAFOLB
s
„Stillur"
Ný ljóðabók eftir
Jakob Thorarensen.
fslendingum liefir löngum látið
skáldskapur.Hann hefir verið þjóð-
inni svaladrykkur í steikjandi sól-
skini, hlýja í fárviðrum og frost-
Tim, dægrastytting í skammdegi og
dægurlenging um vorbjartarnætur.
Það er því altaf fegins atburð-
ur með þjóð vorri er ný ljóðabók
kemur út, hafi skáldið eitthvað
nýtt til brunns að bera.
Ein slík ljóðabók er nú nýkom-
ín, eftir ]>að skáldið er ber höfuð
_yfir flest önnur nútíma skáld. Það
«eru „Stillur" eftir Jakob Thor-
-arensen.
Það er nú all-langt síðan að
fyrstu kvft’ði Jakobs birtust og sáu
menn fljótt að þar var enginn
rniðlungsmaður á ferðinni.
Árið 1914 gaf hann út fyrstu
Jjóðabók sína, „Snæljós", ,Spretti‘
1919, „Kyljur“ 1922 og nú koma
„Stillur." Eru þær bókanna best-
ar að flestu leyti. Er þar hvert
kvæði gjörhugsað og hendingar
_hnitmiðaðar, svo að ekki er gott
^að gefa lýsingu á bókinni með því
*>.$ takdj glefsur úr henni. Þó skal
það nú reynt, en menn verða að
hafa það hugfast, að bókin sjálf
■sem heild, er miklu betri heldur
«n þessi fáu dæmi geta borið vott
Tim. Þau erit aðeins telíin til þess
að sýna fjölhæfni skáldsins, orð-
1?nótt og frumleik í framsetning
■ng vali efnis.
Skáldið er hrifið af sveitamenn-
ingunni, en lítst ekki á ofvöxt,
kauptúnanna, og segir svo:
„Ljúktu upp augum landið trausta
láttu ei hafið blekkja þig,
'láttu ei sópast sonu hrausta
■sjávar til, hinn breiða stig.
S»á mun dimma og þann veg hausta
•‘að þjóðernið má vara sig.“
En í sveitunum
»snýr vættur beittum brandi
höli mót, ef liggur á.“
Köllun þjóðarinnar er:
7>Okkur ber að vilja og vinna, —
venda landsins fornu klæðum,
•sauroa úr fjallsins urðarúlpu
Tungfriir kjól, nieð grænum
slæðum.“
^Kvikt, í bygð sjer vorið varla,
’víðáttan í mannahraki.
Kinna skyldi fólksins fjölgun
íráleitt minna en silungsklaki.“
Svo snýr skáldið bæn sinni til
forsjónarinnar:
”Kenn mjer að yrkja og óði hindra
^ndskota, er myrkva lands
vors sól.“
Um vísindin og fróðleiksfýsn Eru þeir móðurbræður Eggerts' RíkjS|[jQ|,BQl8ll OQ TílTlÍQI1
mannkynsins segir skáldið: I Halldórssonar. Var Slceggi á kjör
„Það magn er grimt og dauða-dult, skrá
í Strandasýslu, en kaus í
sem dylst í iðrum "jarðar. j Hnífsdal, og vildi rannsóltnardóm-
Og þar fær mannkyn margspurult ari fá að vita, hvernig hann hefði
ei mjúklegt svar, en skýrt og fult: komið atkvæði sínu norður.
að engan um það varðar.“
„Dýpst í skauti dularhylja
drotnar kraftur huliðsvilja,
þess' er engir þankar skilja,
þangað daprast hverjum flug,
kirtla úr ungum dýrum og sett
þá í eldrí dýr og árangurinn
„Tíminn“ segir á laugardaginn sa’ a^ Þessi gömlu dýr
var, að Mbl. hafi verið að ýfast y^gdust °8’ tóku að þroskast.
við því, að dómsmálaráðherrann Þ*etta kom t. d. þannig fram
skyldi nú viðurkenna nauðsyn auk ^Oa kindum, að ullarvöxtur
• Eftir rjettarhaldið á mánudags- innar löggæslu og iögreglueftirlits Þeirra íókst um belming.
morguninn, fór rannsóknardómari j landinUj þar sem hann hefir skip. Franska stjórnin hefir fengið
enn á ný inn í Djúp - fór til Og-j ag ríkisrögreglu j kaupstöðunum Voronof 3000 fjár í Tunis til
urs tyrst og síðan lengra inn í út um land og það án þess að þess að gera rannsóknir á, og
Djúpið. Hefir hann sagst Þurfa hafa mingtu heimild til þess j log.' lieldur hann tilraunum sínum
að ná í 20 menn enn, sem kosið nm. Það er mesti misskilningur, Þar áfram, og er það ætlun hans
Og þegar skáldið lítur í barm hafi víðsvegar lijá hreppstjórum) ag jÆbl. hafi verið að ýfast við' með Þessum yngingartilraun-
þessu; þvert á móti er það gleði-]um sjer takast að skapa
þjóðarinnar, verður því að orði: fyrir kjördag.
„Vor mesta smán veit, oftast inn.l ....—mm<m>
en út snýr sæmd og heiðurinn.
Margt á skrítið maðurinn
í minnmganna kistu.
Þó skíni af ýmsu skrani þar
er skarð í sumar dygðirnar,
sem fagrar voru í fyrstu.
Skattgreiðsla
erlendra siglingafielaga.
Hæstirjettur Englands kveður upp
eftirtektarverðan úrskurð.
Eitt verk er dýrst, það vandamál,
að viuua Sxúl úr eigin sál, , Nýverið kvað hæstirjettur Eng-
en örðugast af öllu.“ lands í London upp úrskurð í
Lífsþrá mannanna sjer skáldið deilumáli er risið hafði milli Sam-
í þessu Ijósi:
„Það eru örlög allra manna
að unaðsemdir minninganna
ofvöxt fá við lieljar hlið.“
Heimilislífi sumra er lýst svo:
Skáldið kemur á heimili nýgiftra
lijóna:
„Jeg fann þar lijónin heit og ör
við hæstu þránna flæði,
með blyá í augum bros á vör
og bjartan svip og glaðleg svör,
svo frjáls og fögur bæði.“
legt, að Jónas Jónsson frá Hriflu' alveg nýtt fjárkyn, sem verði
skyldi verða til þess manna fyrsr-! rniklu meir arðberandi heldur
ur, að koma hjer upp ríkislög- en Þau fjárkyn, sem nú þekkj-
reglu, eftir alt sem á undan var
búið að ganga.
Annað mál er það, að Mbl. getur
ast. Ef þetta reynist rjett, hlýt-
ur það að hafa afarmikla þýð-
ingu fyrir fjárrækt íslendinga.
ekki fallist á aðferð dómsmálaráð-: >>Og jeg ætla mjer að minsta
herrans, að leita ekki t.il Alþingis hosti að gera tilraunir með yng-
einaða gufuskipafjelagsins danslca
og skattheimtunnar í Englandi, við *,* *•, .c, .
vikjandi skattgreiðslu fjelagsms^ ^.....
með þetta mál. En e. t. v. hefir
J. J. þá afsökun, að nauðsynin
hafi verið svo brýn, að ekki hafi
verið unt að bíða eftir Alþingi.
Hitt er einnig skoðim þessa
þar. Hefir deila þessi staðið yfir
um nokkurt, skeið og henni lauk
þannig, að hæstirjettur kvað upp
1 aðarsamt fyrir ríkið, að hafa fast-
i launaða ríkislögreglu, eins og
i dómsmálaráðherrann liefir lagt til.
I Slík lögregla, sem væri fullnægj-
ingar á fje
Jónas.
á lslandi“, sagði
Blkissiððnr
og Tímastjórnin.
Enginn sltyldi láta sjer koma
'til liugar, að sparnaðar á fje rík-
Tíu árum seinna kemur skáldið eða annara landa.
aftur:
„Og þar var kominn risi í rann,
sá rammi, hljóði, bleiki —
og sitt, á hvoru hnjenu hann miklar siglingar til Englands og
með hjónin sat og ljett sjer vann, frá) og ekki er ósennilegt, þar sem
— hinn leiði hversdagsleiki.“ | deilan hefir staðið yfir all.lengi,
Yfirleitt er þung undiralda í að safnast hafi fyrir fleiri ára
kvæðum Jakobs, en ljettleik get- skattur.
! ur hann þó brugðið fyrir sig ef! Þessi úrskurður hæstarjettar
þann urskurð, að Sameinaða fjo-, „ . , , , , „
, . , . ,, .. . „ I andi fyrir ökkur, mundi kosta nk-
lagmu bæn að greiða skatt í Eng- • „ . . . ’ , , , .
Jand., H.ngað t.l liefir fjelas.Sj Timin„ ber Mbl þa5 á bría5 issjóSs gætti nokkurastaðar hji
cngau skatt greitt þar. Hæstn jett- hafi f,,lsl8 vi8tal vi5 tejat£„. þeirri stjórn, er nú fer með völdin
„r urskurðaði, að fjelagmu ter. ’ VestmannMy>m f samban(li vi„!í landinu. Enda hafa nálega aUar
dð greiða skatt rniðað v.ð tekjur mál A tölsimill a5 liggja ( ráðstafanir stjórnavinnar gengið
þær, sem fjelagið liefði af slglmg-( a5 „kki hafi veri5 minst á út á þ.ð, að ausa út fje ríkissjóðs
um fra England. t.l Danmerkur >8 ba,jarfógetilm bafi sjil£; alveg takmarkalaust.
' Þetta blað hefir margoft bent
á liitt og þetta, sem stjórnin hefir
ur óskað eftir aukinni aðstoð við
Yafalaust hefir úrskurður þessi J tolleftirlitið.
mikla íjárhagslega þýðingu fyrirj Er það uokkuð annað en það;‘sóað °“ eyU alveg að óþörfu
Sameinaða, því að það hefir mjög sem allir vitflj að iögreglustjóra.r | skal enn bent á tvö ný „af-
hafa óskað eftir aukinni aðstoð við
tolleftirlitið ? Það hafa þeir gert
í fjölda mörg ár, en þing og stjórn
hefir ekki sjeð sjer fært, að verða
við óskum þeirra, vegna kostnað-
arins, sem slíkt mundi hafa í för
rek“ stjórnarinnar, sem hljóta að
ltoma við ríkissjóðinn, en vel var
hægt að spara.
Fyrir skömmu sendi stjómin
menn vestur á Patreksfjörð, til
þess að rannsaka embættisrekstur
sýslumannsins í Barðastrandar-
honum sýnist. Fáir munu geta Euglands getur vel liaft þýðingu með sjer fyrir ríkissjóð.
kveðið eins ljett og það sem hann fyrír siglingar Eimskipafjelags ís- j jðnas frá Hriflu er ekki að'sýslu- Annar maðurinn í þessari
segir um vorið: j lands þangað. Eimskipafjelagið hugsa um kostnaðinn. Og hann' för> var Stefán Jóh. Stefánsson
Á mosunum gráu og móanna rýrð 'hefir hingað til engan skatt greitt. gerir betur en rjett að verða við hæstarj.m.fl.m.
Það mun láta
er munað og hljómleika að fá, 1 Englandi. Þegar fjelagið hafði ósk ha,jarfg. j Vestmannaeyjum
lijá söngmeyjum smáumerdaglangt
um dýrð
og dásemdir kveðast þar á.
skrifstofu í llúll (frá því í des. að veita honum aðstoð við tolleft-
1922 þangað til í júlí 1924) átti irlitið- Hann sendir honum ríkis-
að krefja það um skatt, en úr því (lð„re„luj
Mikill höfðingi er dómsmálaráð-
varð þó ekki. Var það m. a. af
()g það eru ekki allir afar, sem ótta við skattinn, að fjelagið hætti
við að hafa, skrifstofu í Húll. Nú
’er að sjá á úrskurði luesta.rjet.tar
fá eins hlýja dánarkveðju og afi
hans.
Hjer skal jeg stinga við fótum
Þetta átti ekki að vera ritdómur ’ beri að greíða skatt, án“tilíits "til
um bókina nje gagnrýni á Jakob
sem skáldi. En svo mikið er víst’
að á Jakob má heimfæra orð Þor-
lierrann okkar!
En hvað segir Alþingi.
Sam-
, 'þykkir það þessa. ráðstöfun dóms-
Breta, að erlendum siglingafjel. máJaráðherra, og aðrar af svip-
steins Erljngssonar:
„en ef gleymist þúfan þín
þá verður liljótt um fleiri.“
Á. Ó.
Frá Bníjsdalsmálinu.
Rannsóknardómari á sífeldu
ferðalagi um sýsluna.
þess, hvort þau- hafa fasta slcrif-
stofu í landinu eða elcki. Má Eim-
skipafjelagið því búast við, að
verða krafið um skatt í Englandi
framvegis.
' Eimskipafjelag Islands verður
að greiða skatt í Danmörku. Hef-
ir það í mörg ár greitt skatt þar,
bæði til ríkis og bæjar.
En meðal annara orða: Hváð
greiða þau erlendu fjelög í skatt
uðu tagi?
YngingartUraimlr.
,Politiken‘ hefir tal af Jónasi
Sveinssyni lækni.
íslenski skurðlæknirinn, Jón-
as Sveinsson er nýkominn til
Símað var að vestan í fyn*adag,
að rannsóknardómari hefði ekki
haldið kyrru fyrir undanfarna
daga. Er hann á sífeldu ferðalagi
um sýsluna.
Á sunnudaginn fór hann til Æð-
eyjar og norður á Snæfjallaströnd,
og þaðan inn í Vigur. En hafði
stutta viðdvöl þar, því húsbóndi Vhjer.
var ekki heima, og lcom hann ti1
ísafjarðar aftur á mánudagsnótt
hjer, sem hafa fastar ferðir hing-| Kaupmannahafnar á leið heim
að og keppa við Eimskipafjelagið ? cg hefir „Politiken“ haft tal
Þau greiða ekki eyrir í skatt af honum. Sagðist lækninum svo
hjer. Er nokkurt rjettlæti í þessulifrá, að árangurinn af þeim
'Okkar fjelag greiðir skatt í Dan- tveimur yngingartilraunum, sem
'mörku, en danska fjelagið, sem hann hefði gert á Islandi, hefðu
’hingað siglir, greiðir engan skatt knúð sig til að takast ferð á
'hjer! Norska fjelagið greiðir held-Á.endur til Vínarborgar til þess
ur engan skatt hjer. Þó er oft sagt að kynnast nýjustu aðferðum
'um þessi erlendu fjelög, að þau Eiselbergs prófessors og til að
fleyti rjómann af siglingunum sitja læknafund í Budapest, þar
sem Voronof-bræðurnir skýrðu
Ef aðrar þjóðir fara að tíðka frá seinustu yngingartilraunum
það, að heimta skatt af erlendum sínum og árangri þeirra. Ein
Á mánudagsmorgun kallaði liann '■ siglingafjelögum, þ. á. m. okkar giein af tilraunum Voronofs,
fyrir rjett á fsafirði tvo bræður,! fjelagi, því skyldum við ekki gera þctti Jónasi lækni sjerstaklega
Kg"ert °g Skeggja SamúelssynL blíkt hið sama? Iinerkileg. Hann hafði tekið; kaupa mann til slíkrar ferðar, sem
nærri, að í stjórnarráðinu sjálfu
’sjeu 10 lögfræðingar á launum úr
ríkissjóði. Engan þeirra mátti nota
t.il þessarar sendiferðar vestur,
heldur varð að kaupa dýran mann
hir hópi málf ærslumanna til þess.
Nii er það augljóst mál, að starfs-
J'menn stjórnarráðsins voru betur
fallnir til þessarar rannsóknar,
því þeir voru kunnugir þessum
Störfum, en málfærslumaðurinn
ekki, Stjórnin hirðir ekkert um
þetta, og ekki heldur um það, þótt
hún eyði fje almennings (ríkis-
sjóðs) algerlega að óþörfu. Er það
pólitík, sem ræður þessum gerðum
'stjórnarinnar? Eða eru það leið-
togar sósíalista, sem hafa ráðið
þessu?
Nýverið var sagt frá því í dag-
blöðunum, að Bjarni alþm. Ás-
geirsson á Reykjum hefði farið
utan með „íslands Falk“. Ekki
var þess þar getið, hverra erinda
hann færi. Nú er fullyrt, að Bjarni
hafi farið í erindum stjórnarinn-
ar og Búnaðarfjelags fslands (en
það er nú sama og stjórnin, eins
og nú er háttað þar). Er mælt,
að Bjarni hafi farið vegna áburð-
armálsins, sennilega til þess að
undirbúa einkasölu á tilbúnum á
burði, er Tr. Þ. hefir verið mcð
á undanförnum þingum.
Ekki virðist það bera vott um
‘sparnaðarhug hjá stjórninni eða
'Búnaðarf jelaginu, að vera að