Ísafold - 29.06.1929, Blaðsíða 1

Afgreiðsla
í Austurstræti 8.
Árgangurinn
kostar 5 krónur.
Gjalddagi 1. júlí.
Póstbox 697.
Vikublað Morgunblaðsins.
54. árg., 38. tbl. — Laugardaginn 29. júní 1929.
Elsta og besta
frjettablað landsins.
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson.
Sími 500.
Isafoldarprentsmiðja h.f.
Atök flokkanna.
Sjálfstæöi lands og þegna.
i.
Höfuðlínurnar í stefnu stjórn-
málaflokkanna smáskýrast. Kemur
þá æ betur í ljós, að aðalstefnurn-'
ar eru tvær, stefna Sjálfstæðis-
flokksins og stefna Alþýðuflokks-'
ins eða sósíalista. Þar verða átök-,
in hörðust, enda andstæðurnar
sltýrar og áltveðnar, þar sem þess-
i ■ flokkar eigast við.
Þriðji flokkurinn starfar hjer
einnig undir nafninu Framsólsn.;
Forkólfar þess flokks reyna að
telja sjer og öðruin trú um, að j
Framsókn sje stjettarflokkur sam-
vinnumanna og bænda. Er hvor-1
ugt rjett. Sjest það gleggst á því,
að flokkurinn hefir æfinlega, utan 1
þings og innan, svikáð málstað ^
samvinnumanna og bænda', þegar
sósíalistar hafa kvatt hann til
fylgis við sín stefnumál. Framsókn
er því ekkert annað en afleggjari
Alþýðuflokksins, sem frá upphafi
var ætlað að reyna að fá bændur
til fylgis við stefnu sósíalista.
Framsóknarflokkurinn var stofn
aður 1916, aðaliega fyrir tilverkn-1
að þáverandi foringja sósíalista, J
Jónasar Jónssonar frá Hriflu. —j
Þessi maður samdi drög að stefnu- j
slcrá fyrir Aljþýðuflokkinn; og
hann var síðan sendur út af örk-
inni til þess að reyna að fá bænd-
ur til fylgis við jafnaðarstefnuna.
Einn af forvígismönnum sósíalista,
Jón heitinn Tlioroddsen, skýrir
frá þessari bænda-veiðiför Hriflu-!
Jónasar í Alþýðublaðinu 1923 á
þessa leið:
„íslensk jafnaðarstefna er ung
og hefir að mörgu leyti átt erfitt
uppdráttar. Hún barst hingað með-
an við áttum í deilurn við Dani og
þjóðin var illa undir það biiin að
skilja hana og veita henni viðtöku.
Margir voru vonlitlir um, að hún
mundi festa rætur nema í stærstu
kauptúnum landsins. En lijer var
aðallega bændaveldi, bæði* vegna
þess hve margir þeir eru, en eink-
um vegna þess hve kjördæmaslrip-
unin er ranglát. Það varð að vinna
þá til fylgis við stefnuna.
Það er reynsla annara þjóða, að
bændur skilja best annan þátt
þjóðnýtingarinnar, samvinnuna.
Greiðfærasta leiðin var því að gera
þá að samvinnumönnum, byggja á.,
þeim grundvelli, sem lagður hefir.
verið með kaupfjelögunum.
Það ráð var þess vegna upp tek-'
ið, að stofna Framsóknarflokkinn, ■
og valdist aðallega til þess einn af
þáverandi forvígismönnum jafnað-
armanna í Reykjavík, Jónas Jóns-
son frá Hriflu“.
í
II.
Öll stjórnmálastarfsemi Jónasar
Jónssonar og Framsóknarflokks-
ins er örugg sönnun þess, að Jón
heitinn Thoroddsen hefir skýrt
satt og rjett frá bændaveiðiförinni
í Alþbl. 1923. Slcýrast kom sönn-
unin fram eftir að Framsókn
myndaði stjórn, því þá skeður það
undraveroa: Það eru sósíalistar,
sem fara með völdin í landinu.
Flestar stjórnarframkvæmdir síð
ustu tvö ár hafa miðast við vilja
sósíalista. Fyrsta axarskaft stjórn-
arinnar, neitunin um að fram-
kvæma gildandi landslög (varð-
skipalögin), var frainið vegna þess
að sósíalistar voru á móti þessum
lögum. Aragrúi hneyksla, er á eft-
ír komu, urðu til að undirlagi eða
ráði sósíalista.
Á þingi kom sama í ljós. Þar
rjeði hvarvetna vilji og stefna
sósíalista. Þarí' ekki annað en að
minna á einokunarstefnuna í síld-
arlöggjöfinni, þar sem ,samvinnu‘ -
flokkurinn fórnaði samvinnuhug-
sjóninni á altari einokunarpostula.
í þessum málum rjeði „andi og
takmark“ kommúnistans Einars
Olgeirssonar. Minna má og á þing-
mannsránið, þar sem „bænda“-
flokkuriim svifti .stjettarbræður,
sína í Gullbringu- og Kjósarsýslu
rjettinum til þess framvegis að
mega velja tvo þingmenn, en gaf
sósíalistum í Hafnarfirði vonina í
Öðru þingsætinu. Minna má á for-
lög vinnudómsins á síðasta þingi,
þar sem sýnt var, að engar örugg-
ar ráðstafanjr má gera til trygg-
ingar vinnufriðnum í landinu,
vegna þess að forkólfar sósíalista
fá sína pólitísku aðalnæringu frá
æsinga- og byltingagaspri í sam-
bandi við kaupdeilur' og verkföll.
Loks má minna á ofsóknaræði vald
hafanna gegn pólitískum andstæð-
ingum, samfara taumlausum bit-
lingaaustri til sinna gæðinga í
flokki sósíalista og Framsóknar.
Alt þetta og ótal margt fleira
sannar, að Framsóknarflokkurinn
er ekkert annað en afleggjari Al-
þýðuflokksins, og ætlað það höfuð-
verkefni, að reyna að fá bændur til
fylgis við jafnaðarstefnuna.
III.
Aðalstefnurnar í þjóðmálunum
nú eru því aðeins tvær, stefna
Sjálfstæðisflokksins og stefna Al-
þýðuflokksins. Og þótt því sje
þannig farið, að innan Framsókn-
arflokksins sjeu ennþá menn, sem
engan veginn geta aðhylst stefnu
sósíalista, hlýtur fyr eða síðar að
því að reka, að þessir menn yfir-
gefi flokksviðrini þetta og hverfi
í Sjálfstæðisflokkinn. Er óhugs-
andi, að gætnir bændur láti til
lengdar teyma sig út í þær' ógöng-
ur, sem Framsókn stefnir nú.
I
í
i
IV.
Sjálfstæðisflokkurinn hefir gef-
ið út skýra og ákveðna stefnu-
skrá í aðalmálunum, bæði þeim
er snúa út á við og þeim, er inn
á við snúa. Skal hvorttveggja at-
hugað nánar og samanburður gerð-
ur á stefnu sjálfstæðismanna í
þessum málum og höfuðandstæð-
inga þeirra, sósíalista.
Stefnan í utanríkismálum
er mörkuð skýrt og afdráttar-
laust. Sjálfstæðismenn vilja vinna
að því og undirbúa það, að fslend-
ingar taki að fullu öll sín mál í
sínar eigin hendur og gæði lands-
ins til afnota fyrir landsmenn eina,
jafnskjótt og 25 ára samningstíma-
bil sambandslaganna er á enda.
Er aðallega tvent, sem felst í
þessari yfirlýsingu Sjálfstæðis-
flokksins. I fyrsta lagi það, að'
flokkurinn vill taka að fullu með-
ferð utanríkismálanna í hendur
landsmanna sjálfra; nú fara Danir
með utanríkismál íslands í umboði
þess (sbr. 7. gr. sbl.). í öðru lagi
vill Sjálfstæðisflokkurinn ekki
lialda jafnrjettisákvæði þegnanna
(Dana og íslendinga), sem nú er
ákveðið samkv. 6. gr. sambands-
laganna.
Síðan sjálfstæðisflokkurinn gaf
út stefnuskrá sína í utanríkismál-
um, hafa stjórnarblöðin verið að
gefa í skyn, að englnn ágreiningui’
væri um þessa stefnu milli flokk-
anna, og vitna í því sambandi til
yfirlýsingar flokkanna á þingi ’28.
Rjett er það að vísu, að fulltrúar
flokltanna lýstu því yfir á þingi
1928, að þeir vildu segja sam-
bandslagasamningnum upp á sín-
um tíma. En það undarlega brá
við, að þegar eftir að flokkarnir
höfðu gefið þessa yfirlýsingu,
reyndu ráðherrar Framsóknar-
flokltsins hver af öðrum að gera
sem minst úr yfirlýsingunni. Eink-
um og sjer í lagi var þeim hug-
leikið að gera lítið úr yfirlýsing-
unni þegar Danir hlustuðu á. Og
1 desember síðastliðinn — á 10
ára afmæli fullveldisins — birtist
ritstjórnargrein, í aðalmálgagn
stjórnarinnar, Tímanum, þar* sem
m. a. er komist þannig að orði:
„Vel má vera, að sambaudið við
Dani haldist einnig eftir 1943,
svipað og hiíngað til.“ Þessi flótti
stjórnarinnar og hennar flokks
bendir til þess, að floltkurinn hafi
í raun og veru ekkert meint með
yfirlýsingunni á þingi 1928.
Og um jafnrjettisákvæðið verð-
ur áreiðanlega ágreiningur. Þetta
ákvæði er komið inn í sambands-
lögin fyrir tilverknað sósíalista,
danskra og íslenskra. Þegar s@m-
bandslaganefndin sat á rökstólum
í Reykjavík 1918, gaf fulltrúaráð
Alþýðu«ambandsins út yfirlýsingu,
þar sem m. a. þetta var tekið
fram:
,, Fæðingarrjetturinn sje sameig-
inlegur, sem frá sjónarmiði verka'-
manna verður að álíta undirstöðu-
atriði undir sönnu þjóðasam-
bandi“.
Því var svo yfirlýst af Alþýðu-
blaðinu í nóvember 1927, að það
hafi verið fulltrúi danskra sósíal-
ista í sambandslaganefndinni, sem
bar jafnrjettisákvæðið fram til sig-
urs. Játaði þáverandi ritstjóri
blaðsins, að tilgangur fulltrúaráðs
Alþýðusambandsins — að heimta
sameiginlegan fæðingarrjett fyrir
íslendinga og Dani, — hafi verið
sá, að framkvæma jafnrjettis- og
sameignarhugmynd jafnaðarstefn-
unnar.
Ofan á þetta bætist það, sem
vitanlegt er, að danski sósíalista-
flokkurinn leggur mikið upp úr
að fá að halda jafnrjettisákvæð-
inu. Þessi flokkur fer nú með völd
í Danmörku, og var hans fyrsta
verk eftir stjórnarskiftin, að
mynda nýtt ráðuneyti fyrir sigl-
ingar og fiskiveiðar, vafalaust með
það fyrir augum m. a., að fá
Dani til þess að hagnýta sjer þann
rjett, er þeir eiga hjer samkvæmt
sambandslögunum. — Þessi sami
stjórnmálaflokkur leggur stórfje
til starfsemi Alþýðuflokksins ís-
lenska, og má öllum vera ljóst, að
slíkar fjárgjafir eiga sjer ekki
stað nema eitthvað fáist á móti.
Af þessu er ljóst, að allir sannir
Islendingar, sem vilja að ísland sje
fyrir íslendinga eina, verða nú
þegar að taka höndum saman og
fylkja sjer undir merki Bjálf-
stæðismanna.
Stefnan í innanlandsmálum.
Þar er stefna Sjálfstæðisflokks-
ins ekki síður skýr og fortaks-
laus. Flokkurinn vill vinna að víð-
sýnni og þjóðlegri umbótastefnu
á grundvelli einstaklings-frelsis og
atvinnufrelsis, með hagsmuni allra
stjetta fyrir augum.
Höfuðágreiningurinn milli Sjálf-
stæðismanna og sósíalista í innan-
landsmálum, kemur greinilega
fram í stefnuskrá Sjálfstæðis-
flokksins.
Aðalstefna sósíalista er:
1. Að afnema eignarrjett ein-
staklinga að öllum helstu fram-
leiðslutækjum, svo sem jarðeign-
um, skipum o, s. frv.
2. Að ríkið starfræki alla fram-
leiðslu til lands og sjávar.
3. Að allir þegnar landsins verði
daglaunamenn ríkisins.
Þetta er svokölluð þjóðnýtingar-
stefna, sem er höfuðboðorð sósíal-
ista. Þeir vilja umturna þjóðskipu-
laginu og byggja nýtt á grundvelli
þ j óðnýtingarstef nunnar.
011 stai’fsemi og stefna sósíalista
á Alþingi liefir mótast af þessu
boðorði — þjóðnýtingimni. Þarf
ekki annað en minna á þann saig
einokunarfrimivarpa, er þeir flytja
á hverju þingi. Einoka á steinolíu,
ltol, salt, saltfisk, tóbak, korn-
vöru, síld o. s. frv.
Framsókn lætur smám saman
undan kröfum sósíalista í þessu
sem öðru. Þannig verður síldarút-
vegur landsmanna fyrir tilverknað
I' ramsóknar framvegis rekinn sam-
kvæmt „anda og takmarki1 ‘ kom-
múnista. Mun og þegar ákveðið að
fjötra aðrar atvinnugreinir á ein-
okunarklafann.
Sjálfstæðisflokkurinn vinnur af
alefli gegn kúgunar- og ófrelsis-
stefnu sósjalista. Hann vill vemda
niiverandi þjóðskipulag, er grund-
vallast á sjálfstæði einstakling-
anna. Hann vill vernda atvinnu-
frelsi einstaklinganna og persónu-
frelsi gegn margskonar kúgunar-
valdi sósíalista.
Þjóðin hefir nú að velja á milli
þessara tveggja stjórnmálaflokka,
Sjálfstæðisflokksins og Alþýðu-
flokksins, því að Framsóknarflokk
urinn er aðeins grímuklæddur af-
leggjari sósíalista. Og bændur
verða framar öllu að varast að láta
teyma sig út á villigötur í stjórn-
málum, því með því geta þeir óaf-
vitandi afsalað óðul sín í hendur
öfgafullra byltingamanna, er lifa
4 erlendu sníkjufje.
Allir sannir Islendingar skipa
sjer þess vegna í fylkingu undir
merki Sjálfstæðismanna. Með því
toy&gja þeir í senn:
Sjálfstæði lands og
þegna.
Flng ,Gnla fnglsins'
Flugmennirnir Assolant, Lefévre
og Lotti lögðu af stað frá Old Or-
chard , föstudaginn 14. júní að
René Lefévre.
morgni, á flugvjelinni „Guli fugl-
inn“. Veðurútlit var gott og bjugg
ust flugmennirnir við að verða
komnir til Parísar á laugardags-
kvöld. Um miðjan dag frjettist
það frá Atlantshafsskipi einu, að
þeir hefðu orðið að stefna á Azor-
eyjar og Pvreneaskaga, vegna 'aúk-
innar bensíneyðslu. Ekki vissu