Ísafold - 30.09.1929, Page 1

Afgreiðsla
í Austurstræti 8.
Póstbox 697.
Árgangurinn
kostar 5 krónur.
Gjalddagi 1. júlí.
Vikublað Morgunblaðsins.
54. árg., 58. tbl. — Mánudaginn 30. september 1929.
Elsta og besta
frjettablað landsins-
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson,
Sími 500.
ísafoldarprentsmiðja h.f.
H ekforsembœfíið
Varö sá fyrir vali í rektorsembætti
Mentaskólans, sem að yöar dómi hefði
átt að velja?
Hvernig gerið þjer grein fyrir þessu
svari yðar?
Byggingasýning j Kaupmannahöfn. Um þessar mundir er sýning
ein mikil í Höfn í stóra salnum í „Forum“. Þar er sýnt ýmislegt,.
er að nýjustu luísagerð lýtur. Á myndinni sjest lítið ódýrt hús,.
sem gert er með það fyrir augum, að mörg af sömu gerð standa t
röð. Neðar á myndinni sjest Aýtísku hús, sem ætlast er til, að
standi við stöðnvatn, og er skýli fyrir bát (naust) næst áhorfenda-
svæðinu.
„lsafo!d“ hafði sent ofan-
slcráðar spurningar til fastra kenn-
ara við Háskólann, Stúdentaráðs
Háskólans, ritstjórnar Stúdenta-
blaðsins, formanns Stúdentafjelags
líeykjavíkur og fyrverandi for-
sætisráðherra, Jóns Þorlákssonar
alþm., og óskað svars við spurn-
ingunum til birtingar í blaðinu.
Hafa blaðinu borist svohljóð-
andi svör:
Frá rektor Háskólans,
Einari Arnórssyni,
prófessor:
Nei.
Hinn setti rektor er ungur
maður og allsóreyndur skólamað-
tc" móts við hina umsækjend-
urna, sem allir eru valinkunnir
og þaulreyndir skólamenn.
Frá dr. Ágúst H. Bjarnason
prófessor:
Nei.
Maðurinn var alls óreyndur,
en hinir umsækjendurnir þektir
og reyndir skólamenn.
Frá Guðmundi Hannessyni
prófessor:
Til þess að svara þessari
spumingu óhikað þyrfti jeg að
þekkja Pálma Hannesson, en
það geri jeg ekki. — Þó sýnast
mjer engin líkindi til þess að
hann sje hæfastur af umsækjend-
um. Þess vegna virðist mjer
rangt að velja hann.
Við embættaveitingar á að
fara eftir „merita“, eftir afrek-
uht manna. Hjer eru þau að engu
höfð.
Frá Magnúsi Jónssyni
prófessor í guðfræði:
Fyrri liðnum svara jeg hik-
laust neitandi.
Þetta liggur svo í augum uppi,
að það er næstum því ofrausn
að vera að gera grein fyrir því.
Þó skal jeg taka þetta fram til
dæmis:
1. í embættaveitingum verður
yfirleitt að halda fast við þá
reglu, 'að láta þá menn, ssm lengi
hafa unnið með trúmensku í
þjónustu þess opinbera, sitja
fyrir hinum yngri. Þessi regla
er viðurkend, ekki aðeins hjá því
opinbera, heldur einnig í öUum
stórfyrirtækjum, og þarf ekki
að færa rök fyrir því, hve nauð-
synleg hún er. Þessi regla var
hjer þverbrotin, þar sem yngsti
'umsækjandinn var tekinn fram
> yfir alla hina.
2. Sii regla verður að gilda,
að láta þá, sem vinna við á-
kveðna stofnun stofnun sitja að
öðru jöfnu fyrir öðrum. Þetta
er ekki nema sanngjarnt við
starfsmennina og fyrir stofnun-
ina er það nauðsynlegt. Þessi
regla var hjer brotin svo ræki-
lega, að aðkomumaðurinn var
tekinn fram yfir hóp umsækj-
enda úr kennaraliði skólans, þó
a.ð hann kæmist hvergi nærri til
jafns við þá.
3. Þegar meta skal umsækj-
cndur, verður að líta á starf
þeirra. Hjer var sá tekinn, sem
minst starfið liggur eftir.
J. Eitt er það, sem engu á að
ráða um embættaveitingar, og
það er stjórnmálaskoðun um-
sækjandans. Hjer sýnist hún ein
hafa öllu ráðið.
Þetta læt jeg nægja, þó að
fleira mætti nefna.
Frá Níels P. Dungal
dósent:
Nei.
Vil láta menn njóta þess, sem
þeir hafa vel gert og tel háska-
legt að víkja út af þeirri braut
að veita embætti eftir öðru en
verðleikum.
Frá Jóni Þorlákssyni, fyrv.
forsætisráðherra:
Nei.
Jeg get ekki betur sjeð en
að setningin, með þeirri eftir-
farandi veitingu, sem telja má
ákveðna með henni, sje greini-
legt brot á báðum þeim regl-
imi, sem komið getur til mála að
fylgja við veitingu slíks embætt-
is, en þessar tvær reglur eru,
sem kunnugt er:
a. Veiting eftir þjónustualdri
og öðrum verðleikum í starfi
við stofnunina sjálfa eða aðr-
ar hliðstæðar.
b. Veiting til viðurkends af-
burðamanns, sem sjerstak-
lega þykir ástæða til að
heiðra með slíkri veitingu,
og sýnt hefir með löngu og
góðu æfistarfi, að honum er
fullkomlega fyrir starfinu
trúandi — eins og t. d. þegar
koni td mála að gjöra Jón
Sigurðsson forseta að rektor.
Fyrri reglan er hin algenga,
svo sem kunnugt er; hina síðari
má fremur kalla rjettmæta und-
antelmingu en reglu. Hvoruqri
hefir verið fylgt.
Frá dr. Alexander
Jóhannessyni dósent:
Nei.
Annars vegar úrval þaul-
reyndra skólamanna og ágætra
kennara, hins vegar ungur og
óreyndur maður.
Frá Stúdentaráði Háskólans:
Stúdentaráðið hefir á fundi i
dag tekið til athugunar brjef
yðar dagsett 25. sept. þ. á. Var
felt með jöfnum atkvæðum (3:3)
að svara spumingu þeirri, sem
þjer berið upp í brjefinu, með
þeim forsendum þeirra, er í
móti mæltu, að það mdl, er þar
um ræðir, lægi utan verksviðs
ráðsins.
27. sept. 1929,
Þorgr. V. Sigurðsson.
Bjarni Benediktsson.
Frá formanni Stúdentafje-
lags Reykjavíkur,
Thor Thors, lögfræðingi:
Því fer fjarri.
Þaulreyndum afburðakennara,
stjómsömum en víðsýnum, er
helgað hafði skólanum starfs-
krafta sína um langt skeið, bar
að öllu óbrjáluðu embætti þetta.
Frá ritstjórn Stúdenta-
blaðsins:
Að vorum dómi varð sá mað-
ur fyrir vali í rektorsembætti
Mentaskólans, sem síst allra um-
sækjanda var til þess hæfur. —
Fyrst og fremst hefir hann
þeirrot. lang-minsta æfingu og
reynslu sem kennari og hefir
ekki svo að kunnugt sje sýnt
neina sjerstaka hæfileika til þess
að stjóma og umgangast nem-
endur á hinum stutta kennara-
ferli sínum. í öðru lagi mun
hann ekki geta kent neina af
aðal-námsgreinum lærdóms-
deildar, en af því leiðir, að hann
getur ekki haft það samneyti
við nemendur þeirrar deildar,
sem nauðsynlegt mætti þykja
stjómanda skólans. Loks hlýt-
ur skipun hans að vekja megna
óánægjú kennara skólans, sem
munu að vonum kunna því illa
að vera settir undir yfirráð læri-
sveins síns og yngraog óreyndara
manns. Af því leiðir, að vart
mun hægt að vænta trúrrar og
g 'ðrar samvinnu milli rektors
>:i kennara, eins og verið hefir
cð undanfömu, en það er gam-
all sannleikur og nýr, að hvert
það ríki, sem er sjálfu sjer sund-
urþykt, fær ekki staðist. Á
stjórn skólans og nemenduma
Mýtur þetta að hafa skaðvænleg
áhrif.
Það ætti að vera óbrigðanleg
regla, þegar velja á menn í
vandamestu stöður þjóðfjelags-
ins, að láta hina hæfustu sitja
í fymrrúmi. Með veitingu rek-
torsembættisins teljum vjer, að
í egla þessi hafi verið brotin svo
ótvírætt, að naumast verði lengra
komist í því efni, sjálfsagðar
venjur um embættaveitingar að
vettugi virtar og verðleikar um-
sækjanda að engu hafðir. Mætti
það vera lýðum Ijóst, að slík
aðferð hlýtur að leiða til al-
mennrar sðispillingar með því
að framavon manna virðist nú
oi'ki lengur bundin við hæfileika
og góðan orðstír. Af þessum
ástæðum teljum vjer, að stú-
dentar hljóti að mótmæla allir
þeirri aðferð, sem beitt hefir
verið í þessu máli.
Kristján Guðlaugsson,
Guðni Jónsson.
Færeysk sýning
I Hitin.
í byrjun nóvember verðnr opmið
færeysk syning í Höfn. Verðnr sýning-
in haldin í Frímúrarabygeinaunni i
Kletkegade. Verður lögð aðalahersla á
að sýna þar færeyskar afurðir. Á sýn-
Ingin að vera fyiirboði þess og utidir-
búningur undir að færeyskar afurðir
verði að staðaldri á boðstólum í Höfn.
í sambandi við sýningnna á að sýna
lifandi myndir, auk þess sem þar á að
vera dans og gleðskapur.
Refasýning í Oslo.
Um mánaðamótin okt. og nóv-
verður haldin í Oslo sýning á silf-
urrefum. Verða þangað sendir ref-
ir frá öllum þeim löndum í Ev-
rópu, þar sem silfurrefarækt er
stunduð. í Noregi er nú talið áð
sjeu um 30 þúsund silfurrefir, og
er verð þeirra talið að vera um.
15 miljónir ltróna.
Hún: Ef þjer dirfist að taka ut-
an um mittið á mjer, þá ....
Hann: Verðið þjer þá ákaflega
reiðar við mig?
Hún: Já, jeg verð afskaplega
reið við yður, ef þjer haldið utan
um mig lengur en svo sem fimm
mínútur.
Fiskveiðar við
Færeyjar.
.1 færeyska blaðinu „Dimmalætt-
ing“ er skýrt frá því, að í enskum
og skoskum hagfræðiskýrslum sje
talið, að ensk fiskiskip veiði um
53 þús. tonn af fiski við Færeyjar
á ári og sje verð aflans um 23
milj. kr. Bætir blaðið því við, að
öhætt sje að áætla, að togarar ann-
ara þjóða og línuveiðarar veiði þat*
um 7 þús. tonn á ári og muni verð
þess afla, sem útlendingar veiða
við Færeyjar, því verða um 33
milj. kr.