Tíminn - 27.05.1981, Síða 9

Miðvikudagur 27. mai, 1981
land bú naðarsp jall
smiða fyrir okkur húsgögn. Allt
eins gæti þö verið að einhverjir
þeirra séu i flóttamannahópnum
héðan að heiman og smiði nú
sænsk eða dönsk sófasett fyrir
okkur. En þau hljóta þó að vera
miklu fallegri og betri en þau er
þeir smiða hér heima, eða hvað?
Ekki er úr vegi að íjúka þessu'
spjalli með sögu er húsgagna-
smiður einn sagði undirritaðri
nýlega. Sá var nýlega á ferð i
heimsborginni London og leit þar
að sjálfsögðu i kringum sig i hús-
gagnaverslunum. I eina slika
kom hann, hvar eingöngu voru
seld itölsk húsgögn. En ekki varð
hann litið hissa blessaður þegar
kaupmaðurinn sagði honum að
nánast allir sinir viðskiptavinir
væru útlendingar. Englendingar
hugsuðu nefnilega um atvinnu-
sjónarmiðin og létu þau ráða
miklu við val á húsgögnum sin-
um.
Þessi saga er ekki seld dýrar.
en hún var keypt. En mættum við
Islendingar samt ekki nokkuð af
henni læra?
—HEI
■ „Húsgögn kaupum við nefni-
lega flest og látum okkur þá hafa
það að gleyma atvinnusjónarmið-
um og blessuðum þjóðarhagnum
vegna unaðarins sem það veitir
að sitja i sænskum sófa eða svifa
inn i draumalandið i dönsku
rúmi”.
Eg held
að Ágústa
viti betur
eftir Halldór Kristjánsson
■ Agústa Þorkelsdóttir á Refstaö
birtirræðu eftir sig i Timanum 30.
april. Þar fer hún óvirðingarorð-
um um stefnuskrá stjórnmála-
flokka. I þvi sambandi talar hún
um „orðaflaum án ábyrgðar”,
„fjálgleg orð og loforðaskrum
sfem aldrei stendur til að
framkvæma”.
Þetta er vanhugsað fleipur. Að
visu má finna þess dæmi að eitt-
hvað i slikum samþykktum sé
haft til skrauts eða auglýsinga.
En það er ekki aðalatriði.
Stefnuskrár flokka eru sam-
þykktar á flokksþingum þar
sem saman eru komnir kjörnir
fulltrúar flokksmanna viðsvegar
um land. Þingflokkarnir eiga að
vinna samkvæmt þessum stefnu-
skrám og eru þvi bundnir af
þeim.
Litum svo nokkra áratugi til
baka. Berum saman þjóðfélagið
nú og þá. Tryggingalöggjöfin öll
varð til i stefnuskrám stjórn-
málaflokkanna. Sama má segja
um samgöngukerfi það sem við
búum við nU og fjölda margt
annað.
Það er ekki svo að skilja að
hugmyndimar hafi allar fæðst
innan stjórnmálaflokkanna. Þær
koma viðsvegar að. Hugsjóna-
menn vinna þeim fylgi. Svo tekur
einhver stjórnmálaflokkur þær
upp og samþykkir stefnuskrá i
samræmi við það. Hér skiptir
ekki máli hvort það er einn flokk-
ur eða fleiri samtimis.
Það er nokkuð sama hvar við
berum niður. Við getum nefnt
fiskveiðilögsögu. Hún breyttist
ekki af sjálfu sér úr þremur sjó-
milum i 200. Það kostaði baráttu.
Útfærslan varð fyrst i
stefnuskrám stjórnmálaflokka.
Það er staðreynd. Þannig gerast
nú hlutimir.
Auðvitað hefur þurft að biða
eftirþessu öllu saman. Þannig er
lifið. Við biðum lika eftir
upphlöðnum vegum og varanlegu
slitlagi. Þetta er i stefnuskrám
stjórnmálaflokka. Samkvæmt þvi
er ætlast til að það komi. Og það
er að koma.
Fleira ætti ekki að þurfa að
telja. Þó get ég ekki látið vera að
minnast á þá byggðastefnu sem
mestu breytti i atvinnumálum
þjóðarinnar siðasta áratug. Hún
kom heð ýmsum hætti i stefnu-
skrár stjórnmálaflokka. Það var
leiðin til að gera hana að veru-
leika.
AgUsta hlýtur að muna þetta ef
hUn gefur sér tima til að hugsa.
HUn er ekki flón.
// En af hverju hefur þá eng-
inn skammast neitt, og lítið
verið skrifað um atvinnu-
sjónarmiðin—nema smávegis
af smiðunum sjálf um — þegar
fluttirerutil landsins stó ar og
sófasett fyrir u.þ.b. eitt
togaraverð á ári?".
Ttmamynd: Róbert
sin þó betur i ýmsu öðru en batik.
Katrin sækir föng sin viða, eða
myndefnin. Og tiltölulega litlar
breytingar hafa orðið siðan sein-
ast, eða i Bogasalnum 1974. Ég
hygg að hún þurfi endilega að
hrista af sér minjagripabiæinn og
sauðalitinn, og reyna að hugsa al-
þjóðlega i sinni list, þrátt fyrir
margar áhugaverðar myndir.
Jónas Guð-
mundsson rit-
höfundur
skrifar um
myndlist.
Bændaskólinn að Hólum I Hjaltadal
Menntun bænda
og starfsréttindi
■ Siðastliðna tvo vetur var
efnt til námskeiða I almennum
búfræðum við Bændaskólann
á Hólum. Námskeiðin stóðu i
þrjár vikur hvert og var nám-
ið miðað við að vera sem hag-
nýtast i almennum búskap.
Þótt engar sérstakar kröfur
væru gerðar til þátttakenda
um undirbúning og aldur, þá
var hér i raun um fullorðins-
fræðslu að ræða.
Undirritaður hafði um ára-
bil stundað almenna búnaðar-
skólakennslu áður en hann
kenndi á þessum námskeiðum
og það var óneitanlega lær-
dómsrikt að bera þetta tvennt
saman. Meginmunurinn var
sá, að námskeiðin voru mun
markvissari. Þátttakendur á
námskeiðunum höfðu án efa
mun meira gagn af þeim mið-
að við timalengd heldur en
nemendur i aimennu búfræði-
námi hafa. Ástæðan er aug-
ljós. A námskeiðunum réðu
ferðinni fullorðnir menn, sem
höfðu reynslu af búskap auk
þeirrar reynslu sem menn öðl-
ast með aldrinum. Þetta af-
sannar á engan hátt gildi al-
mennrar búfræðimenntunar
einsog hún er rekin núna, þar
sem yfirgnæfandi flestir nem-
endur eru á bilinu 16 - 19 ára.
Augljóst er, að þau ungmenni,
sem hug hafa á að stunda bú-
skap eða mennta sig frekar i
búfræðum, geta ekki varið
tima sinum betur á þessum
árum en að ganga i bænda-
skóla.
Nauðsyn á simenntun
i landbúnaði
Margoft hefur verið á það
bent, að i 1000 ár bjó þjóðin i
landi sinu og lifði af landbún-
aði, sem breyttist litið kynslóð
fram af kynslóð. Siðustu hálfa
öld hefur hins vegar rikt sam-
fellt byltingarástand i islensk-
um landbúnaði. Af þvi leiðir
að simenntun eða fullorðins-
fræðsla bænda er timabær.
Námskeiðin á Hólum studdu
þá hugmynd. Aberandi var að
ánægðastir með námskeiðin
voru þeir þatttakendur, sem
mesta reynslu höfðu fyrir, og
gátu best borið saman eigin
búskaparaðferðir við reynslu
annarra, bæði leiðbeinenda og
ekki siður félaganna á við-
komandi námskeiði.
Skilyrði fyrir að fá að
hefja búskap
Eins og kunnugt er, er nú
svo komið að takmarka þarf
framleiðslu á hefðbundnum
búvörum hér á landi, þ.e. af-
urðum sauðfjár og nautgripa.
Það á án efa sinn þátt i þvi, að
sú hugmynd gerist nú æ
áleitnari, hvort krefjast eigi
þess að menn uppfylli einhver
skilyrði til að fá að hefja bú-
skap, rétt eins og krafist er að
menn hafi réttindi i flestum
starfsgreinum. Fram að þessu
hefur það ekki verið og hafa
bændur og samtök þeirra ekki
sótt um það. Þegar krafist er
réttinda af mönnum til starfa,
) kemur trúlega flestum fyrst i
huga, að þá sé beðið um, að
menn sýni prófvottorö, og i
landbúnaði þá að sjálfsögðu
búfræðipróf.
Læra að leita að ráð-
um til úrbóta
Það getur hins vegar haft
nokkurt óréttlæti i för með sér
að krefja þá sem vilja hefja
búskap um búfræðipróf og
ekkert annað. Maður sem al-
inn er upp i sveit og er alvanur
bústörfum er að jafnaði færari
um að búa en hinn, sem alinn
er upp i kaupstað, þótt hann
hafi lokið búfræðiprófi. Þetta
kemur þó ekki i veg fyrir að
krefjast megi að menn upp-
fylli ákveðin skilyrði til að fá
að hefja búskap. Þau skilyrði
þarf hins vegar að móta og þar
kemur vissulega til greina
sem umhugsunarvert atriði að
menn sæktu stutt námskeið i
búfræði og kynntust þar, auk
mikilvægustu atriða i búfjár-
rækt og jarðrækt, stjórnkerfi
landbúnaöarins, búnaðarlög-
gjöf, og væri megintilgangur
slikra námskeiða að gera
mönnum grein fyrir, hvar
upplýsingar er að hafa um þau
vandamál, sem upp koma i
búskapnum.
Nýting gæða landsins
Þegar hafist verður handa
um að setja reglur um þaö,
hvaða skilyrði á að setja
mönnum fyrir að fá að hefja
búskap, þá er eðlilegt að byrja
á að spyrja: Hverja er verið
að vernda gegn hverju? Áður
er komið fram, að vernda þarf
þjóðfélagið sjálft, og þar með
bændur, fyrir þeim byrðum
sem offramleiðslan veldur. 1
öðru lagi þarf að gæta þess, að
hin endurnýjanlegu frumverð-
mæti landsins nýtist. Með
þeim er átt við úthagagróður-
inn, sem vex um allt land.
Skynsamleg nýting hans er
undirstaða landbúnaðar hér á
landi. Búseta i sveitum er
misjafnlega á vegi stödd. Þau
byggðarlög eru til þar sem eft-
irsókn er eftir öllu jarðnæði,
sem losnar, og byggð er
traust. Annars staðar er
byggð ótraust, án þess að
landgæði séu áberandi lakari
en þar, sem byggð er traust.
Ef slik byggðarlög leggjast i
eyði, nýtast illa eða ekki þau
frumverðmæti, sem þar eru,
og við allir hinir, sem ,-,rök-
um” hvern annan, lifum af.
Það þurfa þeir lika að hafa i
huga, sem setja reglur um
skilyrði fyrir menn um að fá
leyfi til að hefja búskap.
Matthías Eggertsson,
ritstjóri Freys, skrifar