Tíminn - 04.10.1981, Page 4

Tíminn - 04.10.1981, Page 4
4 Sunnudagur 4. október 1981 Hótel Paradís í Þjóðleikhúsinu: ERFIÐASTA SVIÐSMYN SEM VIÐ HÖFUM UNNIÐ — Segja sviðsmenn ■ í Þjóðleikhúsinu var nýlega frumsýnt leikrit- ið Hótel Paradis, skop- leikur eftir Georges Feydeau. Við erum að tjaldbaki. Um það bil tugur manns vinnur við að setja upp leikmynd- ina, tröllaukna. Hana gerði Robin Doa Breti, sem fenginn var til verksins. Þetta er ein- hver stærsta og þyngsta leikmynd sem sett hefur verið á svið í þjóðleik- húsinu. Leikmynd er oft tekin fyrir sjálfsagöan hlut. Hún er þarna á sviöinu og menn hugsa ekki úti hvernig hún hafi komist þangaö. Mennimir tiu, eöa eru þeir fleiri, sem bisa viöað koma fyrir risa- stórum flekkum, niðþungum veggjum og næfurþunnum tjöld- um: þeir hugsa úti hvernig leik- myndin hafi komist á sinn stað. Þeir eru aö koma henni fyrir, þaö er margra klukkutima verk. Magnús Þórarinsson, yfirmaður mannanna, segir að þeir hafi ekki áður komist i kynni viö svo erfiöa ieikmynd. Hún er geysiþung en er rennt fram og aftur á örsmáum hjölum .hringsviöiö er ekkinotað. Robin Don er Breti einsog áöur sagði, þaulvanur leiktjaldateikn- ari, og vanastur þvi frá leikhús- unum i Bretlandi aö aöeins eitt stykki sé á fjölunum i einu. Þess vegna hefur hann vafalaust ekki veltmikið fyrir sér erfiöum skipt- ingum eöa geymsluvandræöum meðan önnur sýning en Hótel Paradis ferfram. Sviöini sýning- unni eru tvö og skiptingar fara fram fyrir opnum tjöldum svo þær eru vandaverk eigi ekki illa að fara, allt aö hynja um sjálft sig. Eöa ekki veröur leikmanni betur séö. Fyrirvikiö er hrynjandi iverkum Feydeaus þegar vel tekst til. Aldrei almennilega glaðsinna. Þrátt fyrir alla sina farsa var Georges Feydeau aldrei almenni- lega glaðsinna maöur. Hann fyrirleit til aö mynda sina eigin gamanleiki og áleit aö þeir yröu léttvægirfundnir af afkomendum en svo hefur reyndar ekki oröiö. Og hann var heldur enginn leik- húsmaöur i vanalegri merkingu þess orös. Hann vildi ekki þekkja Misheppnaður rithöf- undur, fjöllynd kona. Fyrra sviöið er skrifstofa verk- taka, seinna hótel. Þaö er engin ástasöa.og engin leiö.aö segjafrá söguþræði, þetta er farsi fram i fingurgóma. Og Feydeau er almennt viöurkenndur einn af snillingum farsans. Feydeau fæddist 1862, dó 1921. Faðirinn var misheppnaður rit- höfundur og ennþá óheppnari kaupha llarbraskari. Kaup- hallarbraskarar koma ósjaldan fyriri verkum Feydeaus.Móðirin þótti fjöllynd i ástamálum, fjöl- lyndar konur koma heldur ekki ósjaldan fyrir i verkum hans. Ekki svo aö skilja aö farsar hans séu sjálfsævisögulegir, þeir eru hreinir farsar — til þess eins að kveikja hlátur. Hann byrjaði á eintölum sem þá voru i tisku en sneri sér siðan að umfangsmeiri skopleikjum, þeirra á meðal er Hótel Paradis, eöa „Hotel du libre echange” sem þýöir vist eitthvaö allt annað. Þetta leikrit var frumsýnt i Paris árið 1894, siöan samdi hann svo meðal annars „Hvaö varstu aö gerra i nótt?” sem islenska Þjóöleikhús- ffi sýndi um áriö, og „Fló á skinni” sem gekk lengi, lengi i Iönó. Feydeau var nákvæmur höf- undur, frasinn „stæröfræðileg nákvæmni”hefur oft verið notað- ur til að lýsa verkum hans. Hann ákvað sjálfur allt sem máli skipti viö uppsetningar verka sinna, i handriti er nákvæmlega kveðiö á um hvar hver leikari skuli standa er hann segir ákveöna setningu. iCiivdict íic auuau n,iftuuoiv*u og leitaöi annaö þegar hann þurfti félagsskap. Hann bjó lengi á hótelherbergi, fór á fætur löngu eftir, hádegi, fór á kaffihús I óperuhverfinu og lagði viö eyrun. Svo snæddi hann kvöldverð á Maxim’s og virti fyrir sér lifið. Siöan hellti hann sér Uti þaö. Væntanlega upplýsist ekkert um leikritiö Hótel Paradis þó það sé látið flakka að flestir, lang- flestir, farsar Feydeaus snerust aö einu eöa ööru leyti um fram- hjáhald. Leyfist mér að taka hér upp kafla Ur grein um Feydeau sem Gérard Lemarquis reit i leik- skrá sýningarinnar og ég hef reyndar vitnaö miskunnarlaust i hér að framan: „Gamansemi Feydeau byggist á andstæðum timabils, þar sem kaþólsk siöfræði er rikjandi en jafnframt gengur ljósum logum mikið frjálsræði i ástarmálum. I þjóöfélagi þar sem siövendin er allsráöandi verða agabrotin ekkerthlægileg.Ef frjálsræöiö er ótakmarkað og allar siöarreglur löngu gleymdar og grafnar verö- ur siöleysiö heldur ekkert fyndið. Söguhetjur Feyeau eru mjög ihaldssamar og siðvandar hvaö öðrum viökemur en berjast fyrir frelsi sjálfum sér til handa. T i 1 h e i ð u r s fra mhjáhaldi? Leikrit Feydeau voru skrifuð til heiöurs framhjáhaldi, en jafn- framt hinu heilaga hjónabandi. Ef hinn aðilinn kemst ekki aö neinu þá gengur allt vel. Og auð- vitaö er áhorfandinn meðsekur. Þar sem hann er flæktur I lyga-

x

Tíminn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.