Tíminn - 04.10.1981, Qupperneq 16

16
Sunnudagur 4. október 1981
Sunnudagur 4. október 1981
17
■ í Borginni okkar var einusinni blaöa-
maöur sem átti konu sem klæjaöioft á bak-
inu og var auk þess viökvæm fyrir sjálfri
sér. Þannig byrjar þessi saga. Hvernig sög-
ur geta byrjaö! Þó er þaö ekkert hjá þvf
hvernig sögur geta endaö. Einsog til dæmis
þessi.
Blaöamaöurinn var vinsælasti blaöa-
maöurinn á vinsælasta dagblaöinu i Borg-
inni okkar. Allir vildu lesa þaö sem hann
skrifaöi hann væri svo fjarska léttur penni
hvortsem hann skrifaði um konfekt eða
fjallaferðir.Eigendur blaösins voru lika sí-
hræddir um aö missa hann. Þeir sáu
frammá aö þá yrði blaöiö ekki lengur vin-
sælast, það gæti jafnvel hætt að vera gott
fyrirtæki. Þessvegna borguöu þeir honum
betur en öðrum blaöamönnum, auk þess
sem þeir veittu honum frelsi til aö skrifa
um hvaðsem var: hann yröi aðeins aö fylla
dálkinn sinn á hverjum degi svo lesendur
yröu aldrei fyrir vonbrigöum. Kollegarnir
öfunduöu hann af laununum og þá ekki
siöur frelsinu, þau sem ævinlega voru
skikkuö til að skrifa einmitt það sem þau
langaöi ekki til að skrifa. Þau vissu ekki aö
frelsiö var honum alls ekkert frelsi heldur
kvöl og áþján. Oft gekk hann timunum
saman um gólf og hugsaöi ekki um annað
en hvaðlifiö væri miklu auðveldara ef hann
væri aftur kominn á erlendar fréttir þar
sem hann haföi byrjaö og alltaf vitað um
hvaöhann áttiað skrifa. Nú var hann i slik-
um vandræöum meö dálkinn sinn aöhann
svaf stundum ekki hálfan svefn af hræöslu
viö aö honum dytti ekkert ihug til að skrifa
um daginn eftir: hann var nefnilega búinn
aö skrifa um allt — eöa svo fannst honum
sjálfum.
Einn eftirmiðdaginn, aðeins tveim tim-
um áöuren hann átti aö skila greininni var
blaöiö i ritvélinni jafn autt og þaö haföi
verið um morguninn þegar hann kom til
vinnu. Hann gaf þvi auga þess á milli sem
hann staröi örvæntingarfuilur útum glugg-
ann og niörá gangstéttina fyrir neöan.
Hann réö ekki viö þaö: hann langaöi mest
til aö stökkva út með höfuöiö á undan. Það
gæti auövitað ekki leyst höfuövandann,
semsé um hvaö hann ætti aö skrifa, en þaö
gæti kannski komiö honum útúr lífinu og
þannig leyst hann undan þviað þurfa nokk-
urnti'ma að skrifa svo mikiö sem staf i þetta
fjandans blað. Enþegar hann haföi gælt svo
lengi við þessa hugsun aö hann var kominn
uppá stöl og búinn aö opna gluggann, þá
fékk hann hugmynd reyndar ekkert af-

LAUSN-
ARINN
— eftir
Véstein Lúðvíksson
„Borgin okkar
bragö en samt nógu góöa til aö hann steig
niðraf stólnum og settist viö ritvélina.
BAKIÐ A KONUNNI MINNI, skrifaði
hann semfyrirsögn enhikaöiog hugsaöi sig
um. t rauninni leist honum ekki meira en
svo á þetta þegar þaö rifjaðist upp fyrir
honum hvernig konan hans hrást við grein-
inni sem hann skrifaði eitt sinn um áráttu
hennar að baöa sig þegar verst stóð á. Hún
var svo skelfing viökvæm fyrir sjálfri sér.
Hún var vis til aö umturnast ef hann
skrifaði um hvaö henni þótti gott að láta
hann og krakkana klóra sér á sólarhrings-
ins furöulegustu timum.
En af þvi hann óaði þrátt fyrir allt enn
meira viö þvi aö kasta sér útum gluggann
— ekki gat hann þá stundina ímyndað sér
að honum dytti neitt annaö efni I hug — þá
hélt hann áfram og lauk greininni, þeirri
örlagarikustu á ferlinum.
Þeirri örlagarikustu vegna þess aö konan
hans umturnaöist ekki aöeins morguninn
eftir, hún snéri viö honum baki og öskraði
með hendur á lofti: — Ot! Við erum skilin!
Næstu daga komst hann áþreifanlega aö
þvi aö þetta var ekki stundarbræöi heldur
varanleg hjartans ósk og sannfæring. Þeg-
ar hann hafði hundrað sinnum reynt að
telja henni hughvarf og lofað henni þvi jafn
oft aö skrifa aldrei framar um neitt sem
snerti hana hvaðþá hennar einkapersónu-
legustu málefni, þá gafst hann upp og yfir-
gaffallega húsiö þeirra meö tannburstann i
jakkavasanum. Hún stóö i dyrunum og
kallaði á eftir honum, aö hann skyldi bara
skrifa um sina eigin táfýlu — og þeytti
hurðinni aö stöfum.
Hún hét Stella.
Mikiö var hún fegin aö vera laus viö
hann. t rauninni haföi hann alltaf fariö i
taugarnar á henni, sagði hún hverjum sem
vildi hlusta á harmsögu hjónabandsins. Og
hún valhoppaði léttklædd um göturnar þótt
komiö væri haust og noröankalsi.
— Þaö er svo mikið sumar i hjarta minu
aö ég gæti þessvegna gengiö um nakin
sagði hún og hló sannfærandi. Loksins er ég
frjáls, loksins get ég fariö aö lifa lifinu ég
sem hef ekkiveriötilnemasemeinaf fast-
eignunum hans. Loksins! Og enginn nema
ég sjálf skal nokkurntima fá aö skrifa um
nokkurn hluta likama mins ekki einusinni
þá hluta hans sem allir geta þó séð.
Hamingjan blastiviö henni, það sáu allir
og gátu ekki annaö en samglaöst henni, lika
þeir sem voru svo þjakaðir af lifsreynslu að
þeir efuðust um aö freisi hennar væri al-
gert.
Svo byrjaöi hún aö lifa lffinu. Þaö þótti
henni ævintýri þartil hún rak sig á að þaö
var ekki aöeins leikur að vera ein meö tvo
krakka sem komust snögglega á erfiðasta
aldur þegar pabbi þeirra var ekki lengur á
heimilinu, þurfa að framfleyta þeim og sér
á margfalt lægri upphæö en hún haföi áður
haft milli handanna þegar hún bjó meö há-
launamanni og eiga þaráofan ekki von i
neina alminlega vinnu.
— Skrambi sagði hún við krakkana eitt
kvöldiö. Viö veröum aö selja þetta stóra hús
og kaupa okkur litla ibúö i staöinn. Fyrir
afganginn getum viö lifaö góðu lifi meðan
ég er aö mennta mig.
Krakkarnir mótmæltu en komust ekki
upp meö moðreyk af þvi móöir þeirra var
jafn fylgin sér og hún var ákveðin aö lifa lff-
inu.
Þaö er af manninum hennar að segja aC
hann þoldi enganveginn aö missa konu,
börn og heimili. Eftir skamma hrið var
hann farinn aö drekka svo illa að greinarn-
ar hans voru ekki lengur léttar heldur
þunglamaiegar og fullar af áhyggjum af
Borginni okkar og framtið mannkynsins.
Margir lesendur sögðu blaðinu upp og enn
fleiri kvörtuöu og sögöust ekki kæra sig um
pólitik með morgunkaffinu. Þá gripu eig-
endurnir til þess ráðs aö lækka hjá honum
kaupiö: það haföi frammað þessu reynst
þeim óbrigðult þegar nauösyn kraföist þess
aö fólk sæi aösér.En i þetta sinn hafði þaö
gagnstæö áhrif. Hann fékk sviðandi
áhyggjur af framtiö sjálfs sin og varð svo
pólitiskur aö lesendum hans fannst það
jaöra við ofstæki. Þá var honum sagt upp
starfi. Og nú drakk hann sem aldrei fyrr.
— Þetta er alltsaman konunni minni að
kenna sagði hann drafandi á börunum hér
og þar. Ég væri ennþá frjálsasti og vin-
sælasti blaöamaöurinn ef hún heföi ekki
veriö svona viökvæm fyrir sjálfri sér og
skiliö viö mig bölvuð tæfan.
Þegar Stella ætlaöi svo aö fara aö selja
húsið var hann búinn aö sannfæra sig um aö
hún væri ekki siður en djöfuilinn óþrjótandi
uppspretta alls ills.
Haf ðu Eif henni eins mikið og þú mögulega
getur, sagði hann við slyngan lögfræöing
sem tók aö sér að sækja fyrir hann málið.
Hún á skilið aö sjá þaö svart á hvitu hver
vann fyrir henni og öllu saman með þvi að
selja sig uppá hvern dag i fimmtán ár.
Or þessu varö ekki aöeins einn hávaöa-
samasti hjónaskilnaður þessara ára, hann
varð lika svo dýr aö þegar upp var staöiö
höfðu allir aöilar hagnast ágætlega nema
þau sem voru að skilja. Stella fékk þó
krakkana sem voru um þetta leyti orðin svo
óviöráöanleg að hún hefði hefnt sin á
fóðurnum með þvi að láta honum eftir for-
■ Jólin koma brátt — jólabækurnar koma
fyrr.Hér birtum viö kafla Ur bók sem bráö-
lega kemur út hjá forlagi Máls og menn-
ingar — það er smásagnasafn eftir Véstein
Lúöviksson sem hann nefnir ,,t Borginni
okkar—sögur og ævintýri frá kostulegri
tfð”.Tökum viö upphafiö af einni sögunni,
„Lausnarinn”, en iesendur veröa aö bíöa
Utkomu bókarinnar tilaö fá aö vita fram-
haldið...
A bókarkápu, tilvonandi, mun þetta
standa : „Einu siuni var borg sem hét þvf
hlýlega nafni Borgin okkar. Enginn efaöist
um aö hún væri fallegust allra borga,
a.m.k. á sólrikum dögum. Tuugan sem þar,
var hreinust allra tungna og þar bjuggu
kyuhreinir menn sem voru frá fornu fari
gefnir fyrir magnaöar sögur.
t þessari bók kynntumst viö viöbrögðum
Borgarinnar okkar viö hinum margvfs-
legasta vanda. Bæöi utanaðkomandi vanda
og þeim sem steöjar inuan frá og raskar
þeirri mynd sem BorgarbUar hafa gert sér
af lifinu eins og þaö er — og á aö vera,,,”
ræöi þeirra beggja ef ekki heföi veriö
hlaupin ihana kergja. Og peninga fékk hún
sem nægöu þó ekki til fyrstu útborgunar f
litilli kjallaraibúö i gömlu húsi.
— Fari það kolað, sagöi Stella við krakk-
ana. Lífiö ætlar aö veröa okkur basl að
minnstakosti þangaötil þiö getiö farið að
vinna fyrir ykkur og mér kannski lika.
— Þér kannski lfka? Ekki aldeilis! sögöu
þau. Þegar við erum búin að læra flytjum
viö hinumegin á hnöttinn til að þurfa ekki
aö vera nálægtbrjáluöustuforeldrum undir
sólinni.
Það segir sig sjálft aö Stella gekk ekki
lengur léttklædd i kalsaveðri. Þegar hún
fann það sem best hvað hún var fjarri því
að vera frjáls og lifa lifinu, gekk hún
meiraðsegja dúöuö úti sumardaginn.
Fyrir frændsemi og náð fékk hún leiðin-
lega vinnu í leiöinlegum banka. Þar eyddi
hún nú lífdögunum i aö færa á spjöld tölur
sem hún skildi ekki. I kaffitímanum virti
hún fyrirsér vinnufélagana og hugsaöi meö
sér: guö minn góður, hvernig verö ég oröin
eftir tiu ár? Á kvöldin dottaði hún lifsupp-
gefin fyrir framan sjónvarpiö ef hún hafði
ekki rænu á aö leggjast strax uppi rúm og
gráta á sig svefn meðan krakkarnir gengu
berserksgang i eldhúsinu.
— Þetta er ekki hægt, sagði hún við
mömmu sína einn sunnudaginn. Annaö-
hvort lifi ég eöa dey.
— Þú varst svo léttur penni þegar þú
varst i' skóla, sagði sú gamla.
— Hvaö kemur það málinu viö?
Ef þú getur ekki lifaö nema meö fullar
hendur fjár verðurðu aö vinna þér fyrir
meiru en þú gerir I bankanum. Til dæmis
með þvi að skrifa eitthvaö sem fólk vill
lesa.
Þetta fannst Stellu snjallt og fékk nýja
trúá lif sitt þegar hún sá sjálfa sig fyrir sér
sem óstöðvandi metsöluhöfund eöa þá afar
vinsælan blaöamann. En um hvaö gæti hún
skrifaö? Jú, næstu kvöld þjösnaöi hún
saman afhjúpandi játningagrein um allar
þær sálarkvahr sem hún haföi liöið vegna
örsins sem hún bar á hægra lærinu utan-
veröu. Þetta er reyndar uppgerö og lygi,
hugsaði hún með sér. En þetta vill fólk
áreiöanlega lesa og bráöum verð ég nógu
efnuötil aö geta lifaö lífinu.
En henni skjáltlaðist. Ritstjórarnir sem
lásu greinina sögöu allir: — Þetta er stirð-
busalega skrifaö og ekkert frumlegt. önnur
kona hefur þegar skrifaö heila bók, létta og
leiftrandi, um allar þær sálarkvalir sem
hún hefurliöið vegna fæöingarblettsins sem
hún ber á milli brjósta sér. Lesendum okk-
ar fyndist greinin þin ekki annaö en
aumkunarvert bergmál. Vertu blessuð.
Og Stella skrifaöi ekki meira.
— Ég erdæmd til aö morkna i bankanum
sagði hún klökk viö vinkonu sina sem var
talingeöveik af þvihún sá og orðaöi hlutina
ööruvisi en annaö fólk og hafði ekki friö
fyrir ættingjum sinum og læknum þeirra
sem vildu moka i hana lyfjum.
— Bankaöu rán, sagöi vinkonan og átti
við aö Stella skyldi ræna bankann.
— Þá lendi ég kannski i' fangelsi og verð
aö fresta því um mörg ár aö lifa lifinu,
sagði Stella.
— Nóttaöu þig i rikidæmi sagði vinkonan
og átti viö aö Stella skyldi selja sig eina nótt
einhverjum rikum.
— Ég er engin mella þótt ég hafi i fimm-
tán ár verið gift vinsælum blaöamanni af
eintómum hégómaskap, sagöi Stella og
þurrkaöi af sér tár sem sagöi henni aö hún
væri farin að sjá eftir skilnaöinum, pinulit-
iö.
— Heiminn i markaöslausn sagði þá vin-
konan og klappaöisaman lófunum af hrifn-
ingu yfir svo snjallri hugmynd.
Þetta skildi Stella ekki þótt hún gæti snú-
iö orðunum á sitteigiö mál, semsé: Finndu
lausnara fyrir heimsmarkaöinn. Svo hún
bað um útskýringu sem hún fékk og fer hér
á eftir samþjöppuð á hversdagsmáli okkar
hinna sem erum svo heilbrigö aö okkur
dettur aldrei neitt i hug.
— Guö og Jesús eru svo illa leiknir eftir
aldalanga misnotkun aö þeirfá ekki hljóm-
grunn i hjörtum nútimafólks. Samt þarf
maður ekki annaö en aö lita andartak i aug-
un á nútimafólkinu til aö sjá að þaö er i æp-
andi þörf fyrir trúarbrögð. Ef þú gætir
_tjaslaö þeim saman — þau þyrftu ekki aö
vera merkileg — þá fengiröu að minnsta-
kosti höfundarrétt aö handbókinni eða guö-
spjallinu eða hvað þú kallar það og gætir
lifaö áhyggjulaus i þúsund ár þessvegna.
En af þvi þú ert svo skelfing hugmynda-
snauö aö það er ekki nokkur von til aö þér
takist það og ég hef ekki nægan frið fyrir
ættingjum minum og læknum þeirra til að
ég nái aö hugsa máliö til enda, þá er ekki
nemaeinleið fær: að þú finnirþér einhvern
sem nútimafólkið getur trúaö á sem lausn-
ara og stofnir svo annaöhvort i kringum
hann fyrirtæki eða fáir hjá honum prósent-
ur sem umboðsmaöur.
— Lausnari? sagöi Stella gapandi af
ihygli. Undan hverju gæti hann leyst nú-
timafólkiö?
— Tilgangsleysinu sagöi vinkonan sem
var talin geðveik.
Þetta fannst Stellu svo augljóst aö hún
roðnaði af skömmustu yfir þvi aö henni
skyldi ekki sjálfri hafa dottiö þetta i hug.
Auðvitaö tilgangsleysinu! Einhversem fólk
tryði aö gæti leyst þaö undan tilgangsleys-
inu! Og Stella sá fyrir sér herskara banka-
starfsmanna koma þjótandi meö aleiguna
og leggja hana aö fótum lausnarans, jafn-
vel reiöubúna aö ræna alla bankana ef hún
nægöi ekki, aðeins ef þeir fengju tilgang, já
þó ekki væri nema snefil af tilgangi i sitt
innantóma lif. A eftir þeim komukennarar
og barþjónar, listamenn og verkafólk,
einkaritarar og auglýsingateiknarar... Því-
likur bisniss!
Ath. Timans. Sögunni er langt Ifrá lokiö
hér...!
heimilislán launalán
Pú sparar — við lánum.
Pú leggur inn launin þín, við lánum. Skjót úrlausn.
„Sparisjódir um altt land
bjóða þér samvinnu
Launalán er nýr lánaflokkur hjá Sparisjóðnum. Allir
fastir viðskiptamenn sparisjóðsins sem fá laun sín eða
tryggingabætur greiddar reglulega inn á reikning í
sparisjóðnum eiga kost á launaláni þegar eftir 3ja
mánaða viðskipti.
Launalánin eru skuldabréfalán með sjálfskuldar-
ábyrgð. Reikningseigandi þarf að vera skuldlaus við
sparisjóðinn. Pú leggur inn skriflega umsókn og færð
lánið lagt inn á launareikning þinn.
Hyggir þú á meiriháttar fjárfestingu þá talar þú auð-
vitað við sparisjóðsstjórann, en launareikningur við
sparisjóðinn er góður grundvöllur lánsviðskipta.
Komdu við í sparisjóðnum og fáðu þér upplýsinga-
bæklinga um heimilislán og launalán.
Heimilislán er nýr lánaflokkur hjá Sparisjóðnum. Pú
ákveður lengd spamaðartímabilsins, sem getur verið
3 —18 mánuðir—óverðtryggt, eða 12—36 mánuð-
ir verðtryggt. (Jpphæðina ákveður þú einnig innan
þess ramma sem sparisjóðurinn setur. Að sparnaðar-
tímabilinu loknu lánar sparisjóðurinn þér 100%,
125% eða 150% ofan á heildar innistæðu.
Því lengur sem þú sparar því hærra lán færðu og
til lengri tíma.
Sparisjóðurinn
Herþér
INNAN HANDAR
PH20