Tíminn - 04.10.1981, Side 22

Wí44W.f *r»it*jfí i'*
_________*________>%*
rí’l'l :#'#' •'»'*■ *vp’ *"*’*' #5 k‘ *'’.#> •
- •“■ '•-- ^-VvV-r
<4«»^« v*» Vo^
erlend hringeklal
Hann stýrir bæði Bæjern
Miinchen og þýska landsliðinu
Þýsk knattspyrna og þá einkum bæversk hefur
heldur betur verið i deiglunni í íslenskum f jölmiðl-
um siðan Asgeir Sigurvinsson settist á varamanna-
bekkinn hjá stórliðinu Bayern MÚnchen á dögunum.
Öllum fjölmiðlum ber saman um að hjá Bayern,
sem og í þýska landsliðinu hafi einn maður öll ráð í
hendi sér — Paul Breitner, sem er þekktur fyrir
annað en rósemd og stillingu. En Breitner er jafn-
framt afburða knattspyrnumaður og leitun að
sterkari miðvallarspilara. Um daginn spunnust
nokkur málaferli útaf hegðan Breitners og Bayern-
liðsins í Madrid. I tilefni af þvi og af því þetta eru
nú samherjar Ásgeirs er hér greinarkorn um
Breitner — Napóleon þýskrar knattspyrnu...
■ Paul Breitner ásamt landsliftsþjálfaranum Derwall. Hver segir
fyrir verkum?
„Komið strákar,
við erum hættir”
■ Þær voru heldur áhugalausar
stórstjörnurnar i Bæyern Mun-
chen þegar þær léku á dögunum á
hinum ógnarstóra Bernabau-leik-
vangi i Madrid fyrir 100.000
áhorfendum. I staö þess aft ieika
úrslitaleikinn f þessu hraömóti
evrópskra toppliöa gegn Real
Madrid eins og flestir höföu búist
viö, léku þeir um þriöja sætiö viö
sovéska liöiö Dýnamó Tiblis.
Þegar tuttugu minútur höföu
veriö leiknar gekk fyrirliöi
Bayern, Paui Breitner af leik-
velli. Hann var ekki allskostar
sæll: „Dómaranum var uppsigaö
viö mig”.
Tveim minútum fyrir hálfleik
sýndi dómarinn Karl Heinz
Rummenigge, fyrirliöa Bayern 1
staö Breitners og aö margra áliti
besta knattspyrnumanni i Þýska-
landi, gula spjaldiö. Breitner þaut
út aö hliöarlinu og bandaöi
Rumenigge til sin: „Kalli, hann
rekur þig útaf ef þú bara gýtur
augunum til hans”. Rummenigge
kinkaöi kolli: „Karlinn sagöi aö
hann ætlaöi aö koma okkur öllum
af vellinum”.
Dómarinn, José Donato Pes
Pérez, hljóp aö þeim og sýndi
báöum Bayern leikmönnunum
rauöa spjaldiö. Breitner brást
leifturskjótt viö: „Komiö strákar,
viö erum hættir”.
Aö sögn spánskra blaöa vildi
þjálfari Bayern, PalCsernai spila
áfram. En þaö var öllum ljóst
hver hefur síöasta oröiö i Bayern
liöinu, Paul Breitner. Þegar flog-
iö var heim til Munchen fól
Breitner staögengli sinum
Rummenigge aö skýra máliö
fyrir knattspyrnuyfirvöldum I
Þýskalandi til aö reyna aö koma i
veg fyrir aö liöinu yröi refsaö
fyrir óiþróttamannslega fram-
komu á Spáni.
„Ég trúi þvi sem Karl-Heinz
Rumenigge segir”, sagöi Her-
mann Neuberger, formaöur
þýska knattspyrnusambandsins.
Annars eru stjórnendur þýskra
knattspyrnumála vanir aö vera
viö öllu búnir þegar Breitner og
Bayern-liöiö feröast um heiminn.
1971 voru þeir þýskir meistarar
og fóru i keppnisferö um
Suöur-Ameriku. 1 Lima I Perú
var Gerd Muller, markaskorar-
inn mikli, rekinn útaf fyrir áflog á
leikvelli. Charly Mrosko fylgdi I
kjölfariö vegna miöur Iþrótta-
mannsiegrar framkomu.
Las Marx og Lenín
i æfingabúðum
1 þaö skiptiö voru felldir dómar
yfir Bayerunum. Muller fékk átta
vikna leikbann, en Mrosko
tveggja. Breitner var þá aöeins 19
ára, hann sagöi siöar aö þarna
heföi hann lært viö hvers konar
karaktera væri aö eiga I heimi at-
vinnuknattspyrnunnar. Allar göt-
ur sföan hefur hann veriö óþreyt-
andi viö aö hæöast aö yfirboöur-
um knattspyrnunnar, for-
pokuöum gamalmennum „sem
drekka bjór úr stigvélum”. Viö-
kvæöiö hjá Breitner er enn eitt-
hvab I þessum dúr: „A meöan ég
er góöur get ég leyft mér allt,
m.a.s. aö hafa pólitiskar skoöan-
ir”.
Hjá Bayern Miinchen er erkii-
haldiö Franz-Josef Strauss tiöur
heiöursgestur. Fyrrum fjármála-
ráöherra Bæjaralands hjálpaöi
hinum duttlungafulla Gerd Mull-
er viö aö ráöa fram úr skatta-
vandræöum sinum. Fyrir nokkru
var yfirborgarstjórinn I Mun-
chen, Erich Kiesl, virtur
stjórnarmeölimur hjá félaginu. 1
þessum félagsskap lék Paul
Breitner ekki bara vinstri bak-
vörö, heldur lika eins konar upp-
reisnarsegg. Þegar Breitner fór i
æfingabúöir haföi hann ekki meö
sér reyfara eöa teiknimyndasög-
ur til afþreyingar, heldur úrvals-
rit Marx og Lenins. 1 þýskum
blööum birtist af honum mynd
þar sem hann stóö viö plakat af
Maó formanni, lesandi i kin-
versku áróöursriti og meö
sauötryggan úlfhund viö fætur
sér. Hann hallmælti Bandarikja-
mönnum og sagöist oft vera „út-
undan meöal pólitiskt ómeö-
vitaöra leikbræöra” sinna.
Breitner gekk til fara eins og
byltingarmaöur úr skógum
Suöur-Ameriku, meö sitt hár og
skegg, sem enn hefur ekki veriö
skert.
„Aldrei framar
fyrir Þýskaland”
1 heimsmeistarakeppninni I fót-
bolta i Munchen 1974 geröi
Breitner uppsteyt. Þýsku leik-
mennirnir höföu komist aö þvi hjá
aöstoöarþjálfaranum Jupp Der-
wall aö þeir fengju minni auka-
greiöslur en flest hin stórliöin.
Breitner hvatti fyrirliöann, Franz
Beckenbauer, til aö krefjast leiö-
réttingar. Þeir fóru fram á 100.000
mörk i staö 30.000 marka.
Styggöaryröin gengu á milli, Hel-
mut Schön, aöalþjálfara þýska
liösins kallaöi Breitner m.a.
„maóista”.
Eftir sigurinn i úrslitaleiknum
gegn Hollandi sótti Breitner
eiginkonur leikmannanna til aö
taka þátt f sigurgleöinni. Hann
Grafhýsi keisarans í Xian
■ Leirhermepnirnir 8000 eru ýmist þungbúnir eöa vingjarnlegir á svip eba jafnvel brosandi út aö eyr-
um. „
■ I nýlegu viötali viö Helgar-
Timann sagöi Ann Paludan,
danska sendiherrafrúin og höf-
undur nýlegrar bókar um Ming-
grafhýsin kinversku, frá ferö
sinni til Xian-borgar i Kina, þar
sem nú stendur yfir einhver
mesti fornleifauppgröftur allra
tima. Þar er verib aö ljúka upp
grafhýsi keisarans Qin Shi Hu-
ang frá þvi rúmlega 200 f.kr.,
sem tvimælalaust á sér engan
lika. Meöal þess sem fundist
hefur er heill her leirkeraher-
manna i fullri stærö, eins og viö-
frægt hefur oröiö. En endir á
uppgreftrinum er ekki fyrirsjá-
aniegur og fornleifafræöingar
leiöa aö þvi getum aö enn eigi
margt, sist ómerkara, eft'ir aö
koma á daginn.
Liktog titt er um keisara fann
kinverski valdsmaöurinn Qin
Shi Huang sig knúinn til aö
greypa veldi sitt i óbrotgjarnan
stein. Minnisvaröi hans er þó
vart neitt I likingu viö þaö sem
minni spámenn hafa dundaö sér
viö — Qin þessi hóf nefnilega
byggingu Kinamúrsins. Allt
veldi hans var viölika stórt i
snibum. Honum lánabist aö
sameina kinversku smárikin
undir einn hatt áriö 221 f.kr., og
lagöi þar grunninn aö hinu stöö-
uglynda miöriki. Hann setti þjóö
sinni lög og mælti fyrir um sam-
ræmingu ritmálsins. Ennfrem-
ur er vitaö aö hann setti ákvæöi
um öxulstærö á farartækjum,
þannig aö allt sem hreyföist á
hjólum I Kina rynni eftir sömu
hjólförum.
Er fornleifafræöingar fundu
grafhýsi Qins 1974 komust menn
ab þvi aö hann haföi búiö sig
undir förina yfir landamærin
miklu á jafn stórtækan hátt.
Talsmenn uppgraftarins i Xian
segja aö meö hverjum grip sem
þeir finni, skilji þeir betur aö
þetta sé abeins byrjunin, aö þeir
hafi aöeins séö einn tiunda af
þvisem igrafhýsinusé aö finna.
Pýramiöarnir, grafhýsi faraó-
anna, eru strax eins og kofa-
skrifli miöaö viö kirkjugarö
Qins, sem er um 30 ferkilómetr-
ar aö flatarmáli.
8000 hermenn úr leir
Grafhýsiö var uppgötvað af
einskærri tilviljun. Fyrir sjö ár-
um var vinnuflokkur aö grafa
brunn i nánd viö Xian, um 800
kilómetrum suö-vestur af Pe-
king. Verkamennirnir grófu sig
niöur I neöanjaröarhverfingu,
eins konar fjöldagröf. Þar inni
var heill her úr brenndum leir,
alls 8000 styttur sem stóöu þar
viöbúnar aö verja keisarann.
Engir af hermönnunum, sem
eru um 6 fet á hæö, höfðu sama
andlitsfall. Fornleifafræöingar
ályktuöu að stytturnar heföu
verið mótaöar eftir hinum raun-
verulegu hermönnum Qins og
brenndar I leir til aö standa vörö
um hann dauöan, likt og her-
mennirnir höföu gert meöan
hann lifði. Striösmenn keisar-
ans i Xian eru löngu orönir
heimsfrægir, þangað streyma
feröamenn til aö skoöa stór-
merkin I ógnarstórtP skýli sem
hefur verið reist yfir svæðið.
Sagnfræbingar hafa leitt aö
þvi getum ab Qin hafi veriö
fyrsti kinverski keisarinn sem
tók meö sér leirmyndir i gröfina
i staö lifandi fólks. En nýjustu
fréttir úr grafhýsinu benda til
þess aö Qin hafi ekki alltaf látiö
gera leirsty ttur af lagsmönnum
sinum áöur en hann kom þeim
undir græna torfu. Nýveriö
fundu klnverskir fornleifafræö-
ingar neöanjaröarhesthús fyrir
riddaralið keisarans, kirkju-
garö undir hershöföingja, og
alls 70 grafhýsi i útjaöri svæöis-
ins, sem virðast hafa verið
byggö undir um 700.000 verka-
menn sem voru skikkaöir til að
vinna aö byggingu útfararborg-
arinnar. Framkvæmdirnar
munu hafa hafist jafnskjótt og
Qin tók viö völdum, 13 ára gam-
all, og staöiö yfir næstu 36 árin.
í öörum nýuppgötvuöum út-
grafhýsum fundu fornleifafræð-
ingarnir einnig likamsleifar
fimm manna og tveggja
kvenna. Þessi fundur rennir
jafnvel stoöum undir frásagnir
af launmorðum og samblæstri I
höll Qins. Fórnarlömbin voru
hálshöggvin, hengd ellegar af-
limuö milli tvitugs og þritugs;
aldurs. Konungleg innsigli á
grafhýsunum gáfu i skyn aö
þarna væri um likamsleifar
fólks af tignum stigum aö ræöa,
prinsa, prinsessa og framá-
manna vib hirö keisarans. 1 kin-
verskum sögubókum er letrað
aöbrátthafi oröið um Qin á ferö
um austurhéruö rikis sins. Þá
hafi yfirgeldingur hans reynt aö
hrifsa til sin völdin. Hann sendi
elsta syni og arfa keisarans
falsaöar skipanir þess efnis aö
hann skyldi fyrirfara sér. Um
leiö sá hann til þess aö keisara-
klæöin höfnuöu á öxlum yngsta
sonar Qins, sem lét að stjórn
geldingsins. Sagan segir aö
yngsti sonurinn hafi látiö lifláta
alla keppinauta sina aö krún-
unni, þar á meöal ættmenni sin
og ráöherra fööurins. Beina-.
grindurnar I Xian gefa óneitan-
lega visbendingar i þessa veru.
Fimm vagnar úr bronsi
Þannig hefur uppgröfturinn i
Xian rennt stoöum undir munn-
mælasögur um feril Qins keis-
ara. En jafnframt hefur hann
gefib Kinverjum tilefni til aö
endurskoöa viðhorf sin til list-
rænnar og menningarlegrar