Tíminn - 05.01.1918, Qupperneq 3

TJMINN
3
H.f. Eimskipafélag' íslands.
fer héðan nú um helgina
beint til Akureyrar.
Frá Akureyri fer skipið til
Reykjavíkur og kemur við á
Seyðisfirði, Eskifirði og Fáskrúðsfirði.
H.F. EIMSKIPAFÉLA6 ÍSLANDS.
við það sem varð þegar þilskipin
komu.
Árið 1857 hélst enn góðærið og
vöru verð var hátt. En árið eftir
féll ull og lýsi í verði, ullin í 24
sk. pundið og lýsistunnan úr 30
rd. í 24 rd.
Bændum brá við þetta og vakn-
aði kur hjá þeim, ekki sízt yfir
því að það orð lék á, að kaup-
menn borguðu vörurnar ver en
þeir þyrftu og að þeir ætluðu að
ná sér niðri fyrir það, að íslands-
vörur þeirra höfðu selst með tapi
árið áður.
Þó óx óánægjan um allan helm-
ing er það fréttist sunnan úr Reykja-
vík, með blaðinu Þjóðólfi, að kaup-
menn þar gæfu mun meira fyrir
ull og lýsi, en Akureyrar kanp-
menn.
Eg var um þessar mundir að
smíða íbúðarhús fyrir Jón Loftsson
skipstjóra í Grenivík og gaf mig
lílið að þessu máli. — Jón var
bezti sjómaður og hafði lært sigl-
ingafræði erlendis og var nýlega
kominn heim með »jagt« sem
hann hafði keypt í Borgundarhólmi.
Svo kom að stefnt var lil fund-
ar rneðal bænda í Grenivík og
komu þangað ýmsir atkvæðamenn
héraðsins. Eg var við smíðar mín-
ar og vissi ekki hvað fram fór á
fundinum, fyr en til mín komu
tveir af fundarmönnum, sendir af
fundinnm, í peim erindum að skýra
mér frá því, að fundurinn hefði
kosið mig til þess að fara suður
til Reyjavíkur, til að sem semja
við »spekúlanta« sem fundarmenn
vissu að verzluðu þar þá — þá
Gram og Glad — um að koma á
skipum sínum norður til verzlunar.
Fyrst í stað var eg mjög tregur
til fararinnar. Þó kom svo að lok-
um að eg hét að fara ferðina og
gaf Jón Loftsson mig lausan frá
smíðunum. Var þetta í júlímánuði.
Þegar sama lcvöldið fór eg frá
Grenivík og austur að Hálsi í
Fnjóskadal, því að þar átti eg þá
heima, og bjóst þegar íil suður-
ferðar. Morguninn eftir lagði eg af
stað með tvo hesta til reiðar og
kom um kvöldið að Mælifelli í
Skagafirði. Hafði eg aldrei farið
þá leið fyr.
Þá bjó á Mælifeli síra Sigurður,
faðir Péturs er síðar bjó á Sjávar-
borg. Eg bað prest að lána mér
Pétur son sinn til fylgdar suður að
Blöndu, til þess að vísa mér að
ánni, en hann kvaðst eigi mega
missa son sinn að heiman.
Um þessar mundir geysaði fjár-
kláðinn og var kláðavörður á fjöll-
unum milli norður og suðurlands.
Voru varðmennirnir á sífeldri ferð
fram og aftur um fjöllin til þess
að varna samgöngum milli sauð-
fjár sunnan og norðanmanna. Slílc-
ur vörður var við Blöndu og lcvað
prestur mig í hæsta lagi mundu
þurfa að bíða þess í 2—3 daga að
vörðurinn lcæmi á mínar slóðir og
þá mundi eg geta fengið leiðsögn
yfir ána. Mér leizl lítt á þessar
horfur, en eigi var annars kostur
en að halda áfram ferðinni hvað
sem við tæki.
Lagði eg nú af stað um morg-
uninn og segir elcki af ferðinni fyr
en lcomið er suður að Blöndu. Sá
eg þá jóreylc mikinn og mannaför
sunnanmegin árinnar og stefndi
flokkurinn að Blöndu. Gat eg
greint það, er hópurinn nálgaðist,
að þar myndi vera um 80 manns.
Þegar að ánni kom var hún í for-
átluvexti Og valt fram kolmórauð.
En það þóttist eg vita að einhverj-
ir úr stóra hópnum myndu þekkja
vað á ánni og hugsaði eg að það
gæti komið mér að haldi. Þegar
hópurinn lcom að ánni var farið
að reyna hana en liestarnir fóru
þegar á sund hvar sem reynt var.
Sneru mennirnir aftur til sama
lands, hefir þeim elcki litist á að
fást meira við hana eins og hún
var og svo hélt allur hópurinn
ofan með henni hinumegin.
(Frh.)
f
Háöldruð kona
andaðist núna um jólin. Hún var
ein meðal óbrotgjörnu beinanna í
þjóðlíkamanum íslenzlca. Ein af
máttarstoðum landbúnaðarins, sem
ekki fúnar á fyrstu öldinni. Ein
meðal frækornanna er gefa hundr-
aðfaldan ávöxt.
Hún var ein af nægjusömu, sí-
starfandi og stórvirku húsfreyjum
þessa lands, sem kunni að rælcja
allar slcyldur sínar og milda mis-
lclíðir. Ein af þeim, sem lagði alla
alúð við innlenda iðnaðinn og ís-
lenzku siðina á heimili sinu, en
elli ekki ólioRár lizlcur eða útlent
glingur og eftirhermur. Ein af þeim,
er meira mat staðfeslu og ráð-
veníftii, en lausung og yfirlæti.
Hún var ein af þeim, sem ól upp
stari'sama, þjóðrælcna og sveitelska
íslendinga.
Kona þessi hét Ingiríður, fædd á
Árbæ á Rangárvöllum, 24. olct.
1827, dóttir Guðmundar Brynjólfs-
sonar frá Kirkjubæ, Stefánssonar
og fyrstu konu hans Ingiríðar
Árnadóttur.
Guðmundur faðir hennar bjó 14
ár á Árbæ og svo 50 á Keldum.
Hanu andaðist þar, á 9. ári 9.
tugar, 1883. Voru 8 alsystkyn Ingi-
ríðar og lifði hún lengst þeirra.
Næstur lienni að aldri varð Árni
Guðmundsson hreppsljóri á Reyni-
felli, dáinn 1891, 67 ára. Þrír voru
hálfbræður Ingiríðar, eftir miðkonu
föður hennar. Dóu þeir allir fyrir
nál. V2 öld — 1 ókvæntur — en
2 þeirra, Brynjólfur og Páll, voru
hreppstjórar, og eru margir afkom-
endur liins síðarnefnda, Enn eign-
aðist Ingiríður 13 hálf systkyn —
börn síðustu konu föður hennar —
24 alls — 5 þeirra nú á lífi, og 1
andaðist nýlega: Sigurður bóndi á
Selalæk1).
Ingiríður sál átti Árna Ár^tsqp
frá Galtalæk (1849), og bjuggrf þ'au
síðast á Skammbeinsstöðum rausn-
ar og sómabúi, unz hann andaðist
23. des. 1899, 79 ára.~
Þau áttu 16 börn. Eru nú 7
þeirra á lífi. 8rhafa gifst og eign-
ast börn. Öll hafa þau verin bú-
endar í Rcingárvallasýslu. — Yngstur
þeirra er Páll Árnason, nú lög-
regluþjónn í Reykjavík. —
Aflcomendur Ingiríðar Guðmunds-
dóttur og Árna Árnasonar munu
nú vera:
A lífi. Dáin.
Börn ............ 7 9
Barnabörn ...... 58 14
Barnabarnabörn.. 4 «
Samtals 69 -j- 23 — 92
Ingiríður sál. var blind orðin og
minnislítil á síðustu árum, en ó-
venjuhraust að öðru leyti. Hún
andaðist hjá dóttur sinni og tengda-
syni í Lunansholti 29. des. s. 1.,
rúml. 90 ára.
Við andlát hins hins síðasta af
eldri börnum Guðmundar á Keld-
um, munu afkomendur hans orðnir
yfir 270, og af þeim á lífi um
1) »Tíminn« I. ár 33. tbl.
190. Þar á meðal ekki færri á lífi
en 16 barnabarna barnabörn.
Æltfræðingum til athugunar
Þessi nýlátna kona var 41 ári og
elsta systirin 48 árum eldri en yngst
bróðir hennar. Sgstkgnabörnin mör
eru eldri en hann, og elstu bar
börn systkynanna fáum árum yng
en mörg þeirra gift og búendur
sömu áratugum. Þegar þessu Jíkt
kemur fyrir, gæti t- d. stúlka gifst
bróður afa eða ömmu sinnar, án
óvanalegs aldursmunar. Og liðið
gætu 160 ár milli fæðingarárs föð-
ur og dánarárs barns, án mjög
hárrar elli.
Ættingi.
Eftir mikla vafninga og mikið
starf hefir það nú Ioks áunnist,
að telja má víst að nálega alt kjöt
sem ætlað var til útflutnings, verði
flutt til Noregs. Verðið á lcjötinu
verður 15 kr. hærra á hverja lunnu
en enska verðið.
Það eru alt að 20 þús. tunnur
af kjöti sem Norðmenn vilja lcaupa
þessu hærra verði. Sé gert ráð
fyrir að svo mikið kjöt verði sent
til þeirra, þýðir þessi hælckun það,
að landið græðir 300 þús. krónur,
sem það hefði eklci fengið, ef lcjöt-
ið hefði verið selt Englendingum.
Því miður verður líklega eklci al-
veg svona mikið selt, en gróðinn
nemur áreiðanlega hundruðum þús-
unda.
Hvar lendir þessi gróði?
Það er enginn vafi á því hvar
jjgssi gróði á að lenda. Hann á að
lenda_hjá bændum, en ekki hjá
'neinum milliliðum.
Það er samvinnufélögunum að
þalcka, að svo verður og í raun
og veru, að langmestur hluti þessa
gróða lendir nú lijá bændnm, en
ekki hjá milliliðum. En liitt má
telja hérumbil víst, að hefðu engin
kaupfélög og sláturfélög verið til
nú, hefði allur þessi gróði lent hjá
lcaupmönnum, þvi að þeir hefðu
keypt kjötið með enska verðinu og
stungið þvi i sinn vasa sem félcst
framyfir.
Allur fer gróðinn þó ekki til bænda
nú. Þar sem engin samvinnufélög
eru liafa menn neyðst til að selja
kaupmönnum kjöt sitt, og þar sem
þau eru, eru líka ávalt til þeir
menn sem fara fram hjá þeim.
Kaupmenn hafa lceypt lcjötið af
mörgum þessara manna með enska
verðinu, án nokkurs loforðs um
uppbót ef betur seldist. Hygnari
menn og þeir er voru meiri máttar
hata haft vaðið fyrir neðan sig.
Hinir njóta nú eklci gróðans. Hann
lendir bjá kaupmanninum.
Þetta er prédikun í verkinu um
hlutfallið milli kaupmanna og sam-
vinnufélaga.