Tíminn - 22.01.1984, Qupperneq 8

8
SUNNUDAGUR 22. JANÚAR 1984
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Gísli Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason.
Skrifstofustjpri: Ragnar Snorri Magnússon. Afgreiðslustjóri: Sigurður Brynjólfsson.
Ritsfjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elías Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V.
Ólafsson. Fréttastjóri: Kristinn Hallgrimsson.
Umsjónarmaður Helgar-Tímans: Atli Magnússon. Blaðamenn: Agnes Bragadóttir,
Bjarghildur Stefánsdóttir, Baldur Kristjánsson, Friðrik Indriðason, Guðmundur Sv .
Hermannsson, Heiður Helgadóttir, Jón Guðni Kristjánsson,
Jón Ólafsson, Kristín Leifsdóttir, Samúel Örn Erlingsson (íþróttir), Skafti Jónsson, Sonja
Jónsdóttir, Þorvaldur Bragason. Útlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnssson.
Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert Ágústsson, Árni Sæberg. Myndasafn:
Eygló Stefánsdóttir.
Prófarkir: Kristín Þorbjarnardóttir, Sigurður Jónsson.
Ritstjórn skrifstofur og auglýsingar: Síðumúla 15, Reykjavík. Sími: 86300. Auglýsingasími
18300. Kvöldslmar: 86387 og 86306.
Verð í lausasölu 20.00, en 22.00 um helgar. Áskrift á mánuði kr. 250.00.
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Ðlaoaprent hf.
——mmimm^—mm—mmmmm—m^^—mmmámm
Edlileg viðskipti
eða happdrættí
■ Takmarkað lánsfjármagn og skrykkjótt verðbólga hefur gert
fasteignamarkaðinn að hreinasta happdrætti. Sambland af verð-
tryggðum og óverðtryggðum lánum hefur gert vinnings- eða
taplíkur mun óvissari. Hægt er aðgræðaeða tapa á fasteignakaup-
um allt eftir því hvenær kaupin eru gerð, um hvers konar fasteignir
er að ræða eða hvort samið er um verðtryggð viðskipti eða
óverðtryggð.
Petta er í rauninni óviðunandi ástand og hefur verið lengi. Verð
á fasteignum og söluskilmálar eru þeim mun viðkvæmari en önnur
viðskipti að allflestir einstaklingar eiga bókstaflega aleigu sína í
íbúðarhúsum og íbúðum. Sjálfseignarstefnan hefur leitt til þess að
um 80 af hundraði landsmanna búa í eigin húsnæði og eiga reyndar
ekki annarra kosta völ, því leigumarkaður er ótryggur.
Oft er kvartað yfir að sparifé sé lítið í bönkum og margir eiga
þann draum að velta sparifé landsmanna í fyrirtækjum. En varla
er hægt að ætlast til þess að sparifé liggi á lausu þegar nær allar
umtalsverðar eignir einstaklinga eru bundnar í umgerðinni um
heimilislífið.
Flestir verða að leggja mikið á sig til að eignast íbúð og
gangurinn hefur yfirleitt verið sá að menn byrja smátt og verja-
nokkrum áratugum ævi sinnar og tekjum til að stækka við sig.
Aleigan heldur því áfram að vera bundin í steinsteypu, en aðeins
í meira magni eftir því sem á lífshlaupið líður.
Aðstaða einstaklinganna til íbúðakaupa er ákaflega mismun-
andi. Það réttlæti sem felst í hinum svokölluðu félagslegu íbúðum
eykur mismuninn, þótt síst sé ástæða til að amast við því að fátæku
fólki sé gert kleyft að búa við heimilisöryggi.
Frjálsi markaðurinn er happdrætti. Fyrir ekki löngu síðan hlutu
þeir góðan vinning sem voru í náðinni er lóðum var úthlutað og
mun ódýrara var að byggja en kaupa tilbúið. Nú er því dæmi snúið
við. Því verð á notuðu húsnæði er orðið talsvert lægra en
byggingakostnaði nemur.
I vikunni kynnti Fasteiignamat ríkisins ástandið á fasteigna-
markaði og komu þar skrýtin dæmi upp. Þau hafa verið kynnt svo
vel í fjölmiðlum að óþarft er að rekja þau.
Það er athyglisvert hve gífurlegur munur er á kjörum eftir því
hvort samið er um íbúðarkaup á grundvelli verðtryggingar eða
samkvæmt eldri skilmálum. Verðbólguþróunin ræður því hvort
menn græða eða tapa allt eftir því hvernig gengið var frá
skilmálum. Þá liggur í augum uppi að þegar kaupandi hefur
ávinning af skilmálum og efnahagsþróun tapar seljandi. Á sama
hátt getur kaupandi orðið fyrir fjárhagstjóni sem kemur seljanda
fasteignar til góða ef þróun stefnir í aðra átt.
Það má segja að allt jafni þetta sig upp, en óneitanlega hljóta
þessir viðskiptahættir að hafa varanleg áhrif á efnahag einstaklinga
til hins verra eða betra, og þeir sem bera skarðan hlut í lotteríinu
geta orðið fyrir alvarlegum efnahagslegum áföllum.
Hafa verður í huga að yfirleitt eru menn að versla með aleigu
sína þegar staðið er í fasteignaviðskiptum og því á ekkert
kæruleysi við um þau efni. Fasteignasala er blómlegur atvinnuveg-
ur og þeir sem við hana fást bera mikla ábyrgð. Sveiflur í
efnahagslífinu verða ekki skrifaðar á reikning fasteignasalanna en
óhjákvæmilega hljóta þeir að vera helstu ráðgjafar fólks um þessi
viðskipti, og ættu að gera sitt besta til að tryggja hag bæði seljenda
og kaupenda.
Um skeið hafa fasteignir verið seldar með tvenns konar
skilmálum, og er það samkomulag kaupenda og seljenda hvor
aðferðin er viðhöfð. Þetta hlýtur að vera óeðlilegt og gera allan
þennan mikla og fjárfreka markað mun óvissari en ella og gætu
fasteignasalar beitt áhrifum sínum til að koma þarna á þeim
viðskiptaháttum að allir sitji við sama borð.
En með meiri stöðugleika í almennu efnahagslífi hlýtur
fasteignamarkaðurinn að komast í eðlilegt horf og fjárskuldbind-
ingar hætta að vera eins og tombóla þar sem þátttakendur græða
eða tapa eftir því hvernig kaupin gerast á eyrinni. Því fyrr sem
stöðugleiki kemst á því betra.
-O.Ó.
kjarnavopn
Pershing 11
flaugarnar
komnar
■ Nú hafa bandarísku cldflaugarnar í V-Þýskalandi vitað
það um skeið hvert þeim er ætlað að þjóta, ef til átaka kemur,
því nú hefur stýribúnaður þeirra verið settur á sinn stað, - og
í samband. Á seguldiska eru letruð fyrirmæli sem stýribúnað-
urinn les úr á radarkorti. Þessi kort eru mismunandi frá einum
kjarnaoddinum til annars, en hver þeirra vegur 80 lestir. Þar
með er nákvæmur stýrigeisli kominn sem beinir flauginni á
tiltekna staði á vesturhéruðum Sovétríkjanna.
Eftir að frágangi var lokið var yfirstjórn Nato tilkynnt:
„Mission accomplished" (Verkefninu er lokið). Þar með hafa
flaugarnar hlotið sinn sess í vígbúnaðarkerfinu. Enn hafa
Bandaríkin aðeins ákveðið um þessi vopn í V-Þýskalandi, sem
ná marki sínu á 14-30 mínútum. En þetta er fyrsta skrefið í
gríðarmikillivígbúnaðaráætlun og munu vopn eins og MX-
eldflaugar, kafbátaflaugarnar Trident II og 5000 Cruise
eldflaugar brátt fylgja í kjölfarið.
Hlutverk 1. herdeildarinnar í Mutlanden er í því fólgið að
hafa jafnan kveikt á búnaðinum sem senda skal flaugarnar af
stað og sjá um að þeim sé hægt að skjóta innan 15 mínútna
frá því er skipun þar um berst frá höfuðstöðvum Nató,
„Shape.“ Þá er liðinu ætlað að styðja við framsókn herja Nato
í atómstríði með atómvopnum, sem skjóta skal eftir því sem
nánar verður um ákveðið.
Það er Ijóst af fyrirmælum Pentagon um varnarmál fyrir
árið 1985-1989 að Pershing II eldflaugunum er ætlað meira
hlutverk en það að vera miðlungsdrægar eldflaugar á þessu
svæði. Þar segir á þá leið að ekki skuli flokka þau hlutverk
sem kjarnavopnum eru ætluð of nákvæmlega. Þannig gæti
Pershing II hlotnast margvísleg ætlunarverk í allsherjarkjarn-
orkustríði.
í gagnið
Sé litið á Evrópu eina hefur Pershing II þó feiknamiklu
* hlutverki að gegna. Á friðartímum eru stöðugt til taks 250
sprengjuoddar, bornir af eldflaugum og flugvélum. En þegar
lýst er yfir hættuástandi („advanced readiness level") bætast
550 oddar við og í neyðartilvikum („maximum posture level“)
eru allir sótraftar á sjó dregnir sem kjarnorkuvígbúnaðurinn
tekur til og er þá um að ræða alls um 2000sprengjuodda.
Því nær sem dró að uppsetningu eldflauganna í Þýskalandi
ætluðu Bandaríkamenn þeim stærra hlutverk. Hæfni flaug-
anna til þess að hæfa með nákvæmni skotmörk á sovésku
landsvæði erætlunin að nota til fullnustu samkvæmt hernaðar-
áætlunum Bandaríkjanna. Niles J. Fulwyler, forstjóri kjarna-
vopnadeildarinnar í Pentagon segir: „Pershing II gefur okkur
færi á að hæfa mikilvæg skotmörk í vesturhluta Sovétríkjanna
sem við höfðum ekki tök á að ná til áður.“ Samkvæmt
leynilegum plöggum í Bandaríkjunum geta flaugarnar hæft
65% allra hernaðarlegra skotmarka í Sovétríkjunum. Þar er
um að ræða allar SS-4 og SS-20 stöðvarnar.
Sovétríkin geta hins 'vegar næstum alls ekki hæft Pershing
II flaugarnar, vegna þess hve auðhreyfanlegar þær eru. Að
vísu er vitað að ætlunin er að koma þeim upp innan tíðar í
Baden Wúrtemberg, en herfræðingar segja að ætti að eyði-
leggja þær mundu Sovétmenn þurfa að gera hreina skyndiárás.
Menn reikna nefnilega með því að fá eins til tveggja daga
fyrirvara til undirbúnings, áður en til kjarnavopnaátaka
kemur og þá mundu Pershing II flaugarnar hafa dreifst hingað
og þangað. Þeim má skjóta hvaðan sem er, eða eins og einn
hershöfðinginn orðar það: „Við þurfum aðeins skógarrjóður
með tveggja metra opi á milli trjátoppanna til himins.“