Tíminn - 02.10.1986, Qupperneq 2

2 Tíminnl
Fimmtudagur 2. október 1986
Álagning apóteka á lyf nær tvöfalt hærri hér en í Svíþjóð:
Gefur apótekurum hér um
136 millj. umframtekjur
Um 3,5 milljónir á hvert apótek að meðaltali
Smásöluálagning apóteka á lyf er
um 59% hærri hér á landi en í
Svíþjóð og um 59% hærri en í
Noregi, sem veldur því að útsölu-
verð lyfja (án söiuskatts) er 15-31%
hærra hér á landi en í þessum tveim
Skandinavíulöndum, miðað við að
innkaupsverð lyfjanna sé það sama.
Af um 964 milljóna króna lyfjasölu
íslenskra apóteka í fyrra hafa
apótekin fengið um 312 milljóna
króna smásöluálagningu í sinn hlut,
í staðinn fyrir um 176 milljónir ef
álagningin væri hér sú sama og í
Svíþjóð, þar sem ríkið rekur lyfja-
smásöluna. Munurinn, um 136 mill-
jónir króna, sem allur er greiddur af
sjúkrasamlögunum, samsvaraði um
3,5 millj. króna á hvert hinna 39
íslensku apóteka að meðaltali á
síðasta ári.
Framangreindar upplýsingar um
skiptingu lyfjaverðsins koma fram í
nýlegri norrænni lyfjaskýrslu, (Nor-
disk Lákemedels-statistik). Afskipt-
ingu lyfjaverðsins má sjá, að á lyf
sem kostar 100 kr. í innkaupsverði
(verksmiðjuverði) fá íslenskir apó-
tekarar að leggja rúmlega 80 kr.
smásöíuálagningu (68% ofan ái
heildsöluverð) á móti 73 kr.
í Danmörku, tæplega 51 kr. í
Noregi og aðeins tæplega 45 kr. í
Svíþjóð (42% á heildsöluverð). Par
sem hluti sjúklinga í kostnaði þeirra
lyfja sem apótekin selja er hér
aðeins rúmlega 17% að meðaltali, er '
það sjúkrasamlögin/ríkissjóður sem
að lang mestu leyti borgar hinn háa
lyfjakostnað á íslandi.
Á hinum Norðurlöndunum fjór-
um er sá hluti sem sjúklingarnir
borga beint frá 28% í Svíþjóð og
upp í um og rúmlega helming í
Noregi og Danmörku. Útkoman
verður sú, að hlutur hins opinbera í
lyfjakostnaðinum (sem seld eru í apó-
tekunum) er um helmingi hærri hér
á landi en í hinum löndunum. Vegna
Iyfs sem kostar 1000 kr. frá lyfjaverk-
smiðju þarf íslenska ríkið/sjúkra-
samlagið að greiða 2050 kr., en það ;
opinbera í Svíþjóð 1110 kr., í Dan-
mörku 1060 kr. og í Noregi um 990
kr. að meðaltali, eða rétt um helm-
ingi minni sem fyrr segir.
í riti Tryggingastofnunar kemur
fram að lyfjakostnaður sem sjúkra-
samlögin greiddu í fyrra var tæplega
800 millj. króna (46,5% hækkun frá
1984). Ef hlutur hins opinbera í
lyfjakostnaðinum væri svipaður hér
og á hinum Norðurlöndunum hefði
þessi upphæð ekki verið nema um
400 millj. króna. En það samsvarar
um 6 þús. kr. á hverja vísitölufjöl-
skyldu að meðaltali, sem ríkið verð-
ur að fjármagna með einhverskonar
skattlagningu.
Tekið skal fram að hér hefur
aðeins verið fjallað um þann hluta
lyfjasölunnar/kostnaðarins sem af-
greidd er frá apótekunum, en ekki
sjúkrahúsunum. Samtals hefur
lyfjakostnaðurinn verið um 1.100
milljónir kr. Cif verð allra innfluttra
lyfja á síðasta ári nam um 465 millj.
króna, samkvæmt verslunarskýrsl-
um Hagstofunnar. Mismunurinn,
um 635 millj. kr. hefur bæst við sem
álagning og skattar.
-HEI
Þetta línurit sýnir hve
mismunandi há upphæð bætist ofan
á verð lyfja sem kosta 100 kr. í
innkaupsverði (verksmiðjuverði ef
það er framleitt í landinu) áður en
þau eru seld út úr apótekum á fjórum
Norðurlandanna: íslandi,
Danmörku, Noregi og Svíþjóð, eða
allt frá 54 kr. í Svíþjóð upp í 148 kr.
að meðaltali á íslandi. Fyrst kemur
heildsöluálagning, þá
smásöluálagning, þá
smásöiuálagning apótekanna og loks
söluskattur. Svörtu súlurnar sýna
hins vegar hve stóran/Iítinn hluta
sjúklingarnir greiða beint að
meðaltali. Þó upphæðin sé t.d. sú
sama í Svíþjóð og á Islandi dugar hún
aðeins fyrir um 17% af verðinu hér
en um 28% í Svíþjóð. Sá hluti
lyfjaverðsins sem greiddur er af hinu
opinbera er um tvöfalt hærri hér á
landi en á hinum löndunum þrem.
21. einvígisskák fór í biö í gærkveldi:
Karpov með ðrlítið betra
Anatoly Karpov hefur eilítið
betri stöðu í 21. skákinni í einvíg-
inu um heimsmeistaratitilinn sem
fór í bið í gær. Kasparov, heims
meistari, sem á nú mjög í vök að
verjast í einvíginu tefldi varfæmis-
lega í upphafi tafls, sneiddi hjá
Grúnfeldsvörninni og tefldi þess í
stað drottningarindverska vörn
eina eftirlætisbyrjun Karpovs
trausta og örugga. Karpov er auð-
vitað öllum hútum kunnugur þarna
og Kasparov vissulega líka, því
skák þeirra tók snemma sömu
stefnu og fjölmargar skákir í fyrsta
einvíginu 1984/45 og þá Karpov
ávallt með svart með einni undan-
tekningu. í þeirri skák var Kaspar-
ov hætt kominn. Fyrstu 15 leikirnir
voru þeir sömu og í 6. skák þessa
einvígis, sem Karpov vann eftir
ævintýralegar flækjur. Kasparov
missti þar af vinningi í 27. leik og
síðan tókst Karpov að vinna harla
jafnteflislegt hróksendatafl hvar
báðir keppendur höfðu þrjú peð
og kóng.
Kasparov endurbætti tafl-
mennsku Karpovs í 15. leik og
virtist ná að jafna taflið auðveld-
lega. En Karpov stólaði greinilega
á betri peðastöðu og með sérlega
sterkum 26. leik sínum komst hann
yfir í heldur betra endatafl sem
hefur lítið breyst. Það kann að
vera að úrslit einvígisins ráðist á
þessari skák. Karpov er meistari í
að kreista út vinning úr stöðum
sem þessum en það er heldur ekki
við neinn aukvisa að etja að þessu
sinni. Skákin fer hér á eftir:
21. einvígisskák:
Hvítt: Anatoly Karpov
Svart: Garrí Kasparov
Drottningarindversk vörn
1. d4 Rf6
2. c4 e6
(Grúnfelds-vörnin er lögð til hliðar
eftir ófarirnar í 17. og 19. skák og
skyldi engan undra. Þar með hefur
Karpov endanlega ýtt til hliðar
aðal leynivopni heimsmeistarans
svo ljóst má vera að sálfræðistaðan
er honum greinilega í hag.)
3. Rf3b6
(Flestir hefðu átt von á að Kaspar-
ov myndi stefna taflinu yfir í
drottningarbragð með 3.-d5 en eft-
ir hina erfiðu 7. skák áræðir Kasp-
arov það ekki heldur velur drott-
ningarindverska* vörn sem hann
beitir sjaldan.)
4. g3
(Ymis skarparí afbrigði, eins og 4.
a3 og 4. Rc3 höfða ekki til Karpovs
1 I ■ ■ # 11
III 4 ■ i ■1 i
4. 1 i i
i 1
1 & IHI A 1 11
1111 B 1 H
A 11 lu IB A IHI
IB w IBI H
að þessu sinni.) (Þá er komin upp sama staða og í
4. .. Ba6 6. einvígisskák þeirra félaga frá
5. b3 Bb4t fyrsta einvíginu haustið 1984, gott
6. Bd2 Be7 ef það eru ekki næstum því ná-
7. Bg2 0-0 kvæmlega tvö ár síðan. Karpov
8. 0-0 d5 stjómaði svörtum mönnum lék 15.
9. Re5 c6 - Rb6, en fékk vonda stöðu og
10. Bc3 Rfd7 vann! Kasparov þykir ástæða til að
11. Rxd7 Rxd7 endurbæta taflmennsku Karpovs.)
12. Rd2 Hc8 15. .. bxc4!?
13. e4 dxc4 16. Dc2 Dc7
14. bxc4 b5 17. Rfl e5
15. Hel (Svartur virðist fá öflug mótfæri
eftir þennan leik en það kemur í
ljós að heilsteypta peðastaða hvíts
vegur þyngra.)
18. Re3 exd4
19. Bxd4 Bc5
20. Bxc5 Rxc5
21. Rxc4 Hfd8
22. Hadl Hxdl
23. Hxdl Hd8
(Af taflmennsku Kasparov má
ráða að hann er fyllilega sáttur við
jafntefli.)
24. Hxd8t Dxd8
25. h4! Dd4
(Til greina kom 25.-Dd3 en hvítur
virðist halda frumkvæðinu einnig
með 26. Db2. í fljótu bragði virðist
svartur standa ágætlega að vígi
vegna virkrar stöðu manna sinna
sem eiga að bæta upp peðaveikleik-
ann á c6. En Karpov hefur séð
þetta fyrir, um það ber 26. leikur
hans, vitni. Hann tryggir sér nú
örlítið betra endatafl með næsta
leik sínum.)
26. Db2
(Vegna máthótunarinnar á b8 er
þessi leikur mögulegur.)
26. .. Dxb2
27. Rxb2 f6
(En ekki 27. - Rd3 28. Bfl! Rxb2
29. Bxa6 c5 30. Bfl c4 31. Ke2 c3
32. Bd3 ásamt - Bc2, Ke3 - d4
o.s.frv.)
28. f3 Kf7
29. Bfl Bb5-
30. K£2 Ke6
31. Bc4t Kd6
32. Ke3 Rd7
33. f4 Rb6
34. Bg8
(Nú er ljóst að Kasparov berst fyrir
lífi sínu.)
34. - h6
35. Rd3 Rd7
36. Kd4 c5t
37. Kc3 Bc6
38. Rf2 Rb6
39. Bb3 Ra8
40. Kd3 Rb6
41. Bc2

III ■I
A UIH ■1 ■|
m hHH ||
1111 & Hl 0|
llllli IHI
A & mm í£J 111

- Hér fór skákin í bið. Karpov á
einhverja vinningsmöguleika og
mun án efa tefla þetta endatafl til
þrautar. En að mínu viti á Kaspar-
ov að halda jafntefli þó það geti
reynst ýmsum erfiðleikum undir-
orpið. Sannarlega erfið biðstaða
og á henni kann heimsmeistara-
titillinn að velta.
Biðskákin verður. tefld áfram á
morgun kl. 13 að íslenskum tíma.
Þangað til er staðan jöfn, 10:10.