Tíminn - 08.01.1987, Side 11

Fimmtudagur 8. janúar 1987 Tíminn 11
lliilllillllllllllll MINNING n..
Sigríður D. Karlsdóttir
Fædd 14. janúar 1908
Dáin 28. desember 1986
Það er ætlun mín, með þessum
fátæklegu línum sem hér fara á eftir,
að leitast við að draga upp mynd af
góðri og göfugri konu, sem ég hafði
mest kynni af sem drengur. Hér
verður því um fremur einangraða
mynd að ræða af öllu því góða sem
þessi kona lét gott af sér leiða á
æviskeiði sínu og varðar fyrst og
fremst samskipti okkar á þessum
tíma.
Hún var fædd 14. janúar 1908 og
hefði því orðið 79 ára í þessum
mánuði, hefði hún lifað. Foreldrar
hennar voru Guðbjörg Þorsteins-
dóttir og Karl Þórðarson, sem
bjuggu í Hlíð í Kollafirði á
Ströndum, áður en þau fluttust að
bænum Búðardal á Skarðsströnd
1914, eða þegar Sigríður var aðeins
7 ára. Hún sagði mér oft frá þeim
flutningum vestur á Skarðsströnd,
sem voru henni í bernsku minni. Þau
Guðbjörg og Karl keyptu jörðina af
hjónunum Guðrúnu Blöndal og Jóni
Andréssyni. Er óhætt að segja, að
með eljusemi og dugnaði hafi þeim
hjónum, með aðstoð barna sinna,
tekist að gera þessa jörð að sannköll-
uðu herrasetri, enda liðu aðeins 12
ár, þar til þau höfðu reist sér glæsi-
legt steinhús (árið 1926), sem enn
stendur fyrir sínu. Með þessu átaki
sínu urðu þau fyrst íbúa í Skarðs-
hreppi til þess að reisa sér steinhús.
Móum og börðum breyttu þau í
ræktað land með frumstæðum tækja-
búnaði, sem enginn mundi láta sér
detta í hug að nota nú til dags.
Systkinin voru firnm, fjórar systur
og einn bróðir, þau Ragnheiður,
Sigríður, Sigurborg, Guðbjörg og
bróðirinn Þorsteinn, sem enn býr í
Búðardal. Auk þess áttu þau einn
hálfbróður, Herbert, son Guðbjarg-
ar heitinnar. Mikill kærleikur hefur
verið á milli þeirra systkina og
gagnkvæm virðing, eins og best verð-
ur á kosið í góðum fjölskyldum.
Ragnheiður og Sigríður bjuggu sam-
an á Þórsgötu 19, síðustu 20 árin.
Sigríður eignaðist einn son, árið
1931, Karl Pétursson, sem hefur
reist sér myndarlegt hús á Klifmýri á
Skarðsströnd í landi Hvalgrafa. Er
óhætt að fullyrða, með fullri virðingu
fyrir duglegu fólki í bændastétt, að
fáir hafi tekið eins myndarlega til
hendinni við ræktun lands og upp-
græðslu, eins og sonur hennar, enda
notið stuðnings konu sinnar, Eddu
Hermannsdóttur og fimm barna
þeirra hjóna, sem eru hvert öðru
athafnasamara og áhugasamara fyrir
búskap.
Seinni árin, hefi ég því miður
lítið fylgst með lífi og tilveru Siggu
prjónakonu, eins og hún var ævin-
lega kölluð í fjölskyldu minni, en
fagrar minningar á ég um þessa
ágætu konu frá æskuárum mínum,
er ég var í sveit, eins og það var
kallað, hjá Þorsteini Karlssyni,
bróður hennar og henni, á unglings-
árum mínum frá 7 til 13 ára aldurs.
Sigríður gegndi, á þessum árum,
hússtýruhlutverki á heimilinu og
skilaði því starfi með mesta sóma,
enda var hún víkingur dugleg og féll
aldrei starf úr hendi. Auk þess gekk
hún til allrar útivinnu meðan hey-
annir stóðu yfir og er mér það, í
orðsins fyllstu merkingu, hulin ráð-
gáta, það mikla vinnuþrek, sem hún
bjó yfir. Það var ekki óalgengt, að
húsmæður í sveit í þá daga, hæfu
vinnudag sinn kl. 5 á morgnana og
gengju síðastar til náða á kvöldin.
Störf þeirra voru erilsöm og erfið,
búskaparhættir frumstæðir og höfðu
lítið breyst í aldaraðir, enda á tækni-
væðing í sveitum landsins sér vart
lengri sögu en ca. 40 ár.
Prjónavél Siggu stóð í gömlu bað-
stofunni í Búðardal, sem var enn-
fremur svefnstaður heimilisfólksins.
Ekki var óalgengt að 6-8 manns
svæfu þarna í einu og sama herberg-
inu. Sigga náði mikilli leikni á
prjónavélina, sem mér fannst vera
galdratæki hið mesta og prjónaði
hún skjólflíkur á heimilisfólkið og
reyndar fyrir nágrannana líka, úr
elsta iðnaðarhráefni íslendinga, ull-
inni.
Sigríður var hafsjór af fróðleik,
enda náttúrugreind að eðlisfari og
kunni skil á öllu mögulegu milli
himins og jarðar, sem hver fræði-
maður gæti verið stoltur af. Á þess-
um tíma virkaði hún á mig sem
talandi alfræðiorðabók og var frá-
sagnargáfa hennar lifandi, málfar
vandað, enda hafði hún gott vald á
íslenskri tungu og óþreytandi að
leiðrétta málfar okkar sem yngri
vorum.
„Þá ungur nemur gamall temur“,
segir máltækið, en víst er, að þessi
góða kona hafði djúpstæð áhrif á
mig sem barn og vissulega hafa
uppeldisáhrif frá henni gætt hjá mér,
þó þau séu ekki áþreifanleg og
reyndar ómælanleg.
Það var eitt fagurt sumarkvöld í
júlímánuði, kl. var um 11 að kvöldi,
og höfðum við Sigga verið að rifja
og raka allan daginn. Á leið okkar
heim að bænum segir Sigga allt í
einu - það er best að rifja þennan
flekk áður en að við förum heim -.
Getum við ekki geymt það til
morguns, svaraði ég, enda orðinn
þreyttur. „Á morgun, segir sá lati“,
svaraði Sigga sposk á svipinn og hélt
áfram rakstrinum og ég auðvitað
líka, sneyptur á svipinn. Hver veit
nema þessi góða kona hafi einmitt
með hollum uppeldisáhrifum sem
þessum kennt mér að vinna.
Sigríður fluttist ásamt syni sínum,
Karli Péturssyni, og móður sinni
Guðbjörgu, hingað suður árið 1947.
Hún vann alla tíð fyrir sér með
prjónastörfum, enda var hún bráð
flink í höndunum og fljótlega eftir-
sótt prjónakona. Undarlegt fannst
mér hvað þessi hægláta sveitakona
var fljót að kynnast hinum öru
tískusveiflum í fatnaði kvenna, enda
gat hún orðið við flestra óskum í
þeim efnum.
Það var eitt fyrsta gæfuspor mitt í
lífinu, að kynnast Siggu og reyndar
hennar ágæta fólki, sem enn býr í
Búðardal á Skarðsströnd. Samvisk-
an hefur oft nagað mig í gegnum
árin, að hafa ekki sýnt henni meiri
artarsemi en raun ber vitni. Tíma-
leysi er tískuorð þeirra, sem ekki
sinna ástvinum sínum eða kærum
vinum og myndi ég hreiniega
skammast mín fyrir. að taka mér
slíkt orð í munn. Þó hef ég og
fjölskylda mín átt þess kost að taka
Siggu með okkur vestur á
Skarðsströnd, en þangað fór hún
a.m.k. tvisvar á ári að hcimsækja
son sinn, tengdadóttur og barna-
börn. Er ánægjulegt til þess að vita
að flest þeirra virðast ætla að ílengj-
ast í sveitinni og setjast þar að. í
þessum ferðum okkar var hún ævin-
lega hinn besti leiðsögumaður,
kunni skil á öllum bæjum, sem við
keyrðum fram hjá, hverjir bjuggu
þar, eða hefðu búið og hvar þessi
og þessi bardaginn hafði verið háður
oggetiðerum ííslendingasögunum.
Allt líf Siggu bar vott um dugnað,
sjálfsbjargarviðleitni, meðfædda
fróðleiksfýsn og umfram allt ráð-
vendni og hógværð. Það hefði verið
henni á móti skapi og í mótsögn við
lífsstíl hennar, að vera borin oflofi.
í þessum fátæklegu línum er ekk-
ert ofsagt um Sigríði Karlsdóttur, en
sjálfsagt margt vansagt. Þeir sem
þekktu hana betur geta fyllt upp í þá
eyðu. Eitt er víst að hún verður
minnisstæð öllum þeim, sem áttu því
láni að fagna að kynnast henni, en
syni sínum og barnabörnum góð
fyrirmynd umhyggjusamrar móður
og ömmu.
Blessuð sé minning Sigríðar Karls-
dóttur.
Reynir Jónasson
llllllllllllllllllllllll bækur .;.;;HIIIIIII!ilir .......................................................................... ....................................... ........................... ....................................... ............................
Flýgur yfir
bjarg
Gunnar Gunnlaugsson
læknir sendir frá sér sína
fyrstu ljóðabók
Vaka-Helgafell hefur gefið út
ljóðabókina Flýgur yfir bjarg eftir
Gunnar Gunnlaugsson.
Gunnar hefur fengist við
yrkingar um árabil, en hefur
ekkert verið að flíka afrakstrinum,
en við lestur bókarinnar kemur
ljóslega fram að hér er enginn
nýgræðingur á ferð. Ljóð Gunnars
bera merki agaðra, smekklegra
vinnubragða og ætti
ljóðaunnendum að þykja fengur
að því að fá nú tækifæri til að
kynnast skáldskap hans á bók.
Gunnar Gunnlaugsson er
yfirlæknir á skurðlækningadeild
Borgarspítalans og hefur því
fengist við ljóðagerð sína og
ljóðaþýðingar í fristundum.
Hvert ljóða Gunnars er í raun
sjálfstætt bókmenntaverk. Þau
eru meitluð, myndræn og

tilfinningarík. Hann yrkir jöfnum
höndum í hefðbundunum stíl og
órímað og ferst hvort tveggja jafn
vel úr huga og hendi.
Auk frumortra ljóða eru í
bókinni allmargar listilega gerðar
þýðingar á ljóðum erlendra
skálda. Þar ræðst Gunnar ekki á
garðinn þar sem hann er lægstur
heldur spreytir sig meðal annars
á hinu stórfenglega og margfræga
kvæði eftir Edgar Allan Poe,
„Hrafninum". Þar fetar hann í
fótspor meistaranna, séra
Matthíasar, Einars
Benediktssonar og Þorsteins frá
Hamri. Kann mörgum ljóðavinum
að þykja fróðlegt að virða fyrir sér
hvernig sama járnið er lúð á ýmsa
vegu eftir því hver stendur við
steðjann.
Flýgur yfir bjarg er falleg og
forvitnileg ljóðabók og með henni
berst ný og ómþýð rödd inn á
ljóðaþing landsmanna.
Bókin er sett og prentuð í
Prentstofu G. Benediktssonar.
Kápumynd er eftir Jón Reykdal.
A
Sambýli fyrir aldraða
Forstöðumaður -
Starfsfólk óskast
Fljótlega veröur hafin starfsemi dvalarheimilis fyrir
11-13 aldraða í vesturbæ Kópavogs. Hér meö er
auglýst laus til umsóknar staöa forstöðumanns
heimilisins. Nauðsynlegt er að viðkomandi hafi
reynslu í störfum á sviði þjónustu við aldraða.
Jafnframt eru lausar til umsóknar þrjár stöður
starfsfólks við sambýlið, hlutastörf koma til greina.
Gengið er út frá því að um vaktavinnu verði að
ræða. Umsóknarfrestur er til 18. janúar 1987.
Umsóknareyðublöð liggja frammi á félagsmála-
stofnun Kópavogs, Digranesvegi 12. Nánari upp-
lýsingar veitir undirritaður í síma 45700.
Félagsmálastjórinn
\\\ Útboð
Leiga og losun ruslagáma
Innkaupastofnun Reykjavíkurborgar fyrir hönd
gatnamálastjórans í Reykjavík óskar eftirtilboðum
í að leigja og losa ruslagáma staðsetta á fjórum
stöðum í borginni.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu vorri Frí-
kirkjuvegi 3, Reykjavík, gegn kr. 5.000 skilatrygg-
ingu. Tilboðin verða opnuð á sama stað miðviku-
daginn 28. janúar kl. 11.00.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAVÍKURBORGAR
Fríkirkjuvagi 3 — Sími 25800
Fósturheimili
Fósturheimili óskast í Reykjavík eða
nágrenni fyrir tvo 13 ára drengi.
Upplýsingar veitir Áslaug Ólafsdóttir félags-
ráðgjafi í síma 685911 milli kl. 9.00-16.00 alla
virka daga.
Útboð
Kristskirkja - Málun
Óskaö er eftir í tilboöum í málun Kristskirkju að innan.
Heildarflötur er 1470 fermetrar.
Útboösgögn eru afhent hjá Verkfræöistofunni Línuhönnun
h.f., Ármúla 11 og veröa opnuð á sama staö þriöjudag 20.
jan. 1987, kl. 11.00.
Alúðar þakkir færi ég öllum þeim, sem sendu mér
skeyti, góðar kveðjur og höfðinglegar gjafir á 70 ára
afmæli mínu 29. desember s.l. Heiður og hamingja
fylgi ykkur öllum.
Guttormur Óskarsson.
t
Útför
Kristjáns E. Sigurðssonar,
bónda f Hrfsdal,
fer fram frá Fáskrúöarbakkakirkju í Miklaholtshreppi laugardaginn
10. janúar, kl. 14.00.
Ferð veröur frá Umferðarmiöstööinni kl. 9.30 sama dag.
Minningarkort til ágóða Fáskrúðarbakkakirkju munu liggja frammi eftir
athöfnina og bent er á aö láta kirkjuna njóta andvirðis blóma eöa
kransa.
María L. Eðvarðsdóttir
Úrsúla Kristjánsdóttir Þórður Sigurðsson
Unnur G. Kristjánsdóttir
Matthildur Kristjánsdóttir
Sigurður Kristjánsson
Hjördís Kristjánsdóttir
Guðrún Kristjánsdóttir
barnabörn og systkini
Jón Hannesson
Jón Björgvin Sigurðsson
Bjarni Kr. Þorsteinsson