19. júní - 01.03.1929, Síða 7

45
19. JÚNÍ
46
Eins og sjá má á tillögunum, miða þær að því
að koma húsmæðrakenslunni í skipulagsbundið kerfi,
fyrst með þvi að gera matreiðslu og handavinnu að
skyldunámsgrein í öllum föstnm barnaskólum, með
umferðakenslu um land alt, 1 kennari fyrir hvern
landsfjórðung, með starfrækslu síns húsmæðraskól-
ans i hverjum landsfjórðungi, með stofnun skóla
fyrir kennaraefni og með skipun eftirlitsmanns og
ráðunauts í húsmæðrafræðslu. Þetta fræðslukerfi er
með sama móti og nú er komið á t. d. á Norður-
löndum, og þykir gefast vel. Er vonandi að það
verði einnig upp tekið hér á landi, en hætt er við
að það eigi ef til vill nokkuð í land, vegna kostn-
aðarins, því við vilum það konurnar, að fjárveit-
ingavaldið er sjaldan ríflegt um fjárframlög, sem sér-
staklega eiga að falla i hlut kvenna.
En úr því Búnaðarfélag íslands hefir tekið málið
í sínar hendur, má efiaust vænta þess, að það sleppi
ekki af því hendinni, en vinni að því að húsmæðra-
kensla verði aukin samkvæmt tillögum nefndarinnar,
því hér er um menningarmál að ræða og málefni
sem mikil áhrif gæti haft á efnalega afkomu þjóðar-
innar.
Stórmál.
Meðal mála þeirra, sem bíða úrslita Alþingis er
eitt, sem telja verður til stórmálanna. Það er frv.
til laga um raforkuveitu til almenningsþarfa utan
kaupstaða. Er þar svo ráð fyrir gert að ríkissjóð-
ur veiti sýslu- eða sveitarfélögum styrk til rafveit-
unnar, sem nái til alls héraðsins, þannig að það
fái afl frá sömu stöð, og að hið opinbera taki á
sig kostnaðinn af þvi að virkja vatnsfallið og leggja
aðaltaugarnar. Taugar þær, sem liggja heim á býl-
in (heimtaugar) kosti notendur og allar innanbæj-
ar-taugar.
Raflýst sveitaheimili eru nú um 40 alls á land-
inu, og munu þau öll þannig í sveit sett, að frek-
ar er góð aðstaða til virkjunar, skamt i hentugt
fallvatn. En allur þorri býla á ekki því láni að
fagna og yrði raflýsing því óframkvæmanleg nema
i samlögum við aðra og með styrk ríkisins.
Engum blandast hugur um hvílíkt þjóðþrifamál
hér er á döfinni, og ekki verður það síst áhuga-
efni kvenna að fundin verði fær leið til þess að
gera sem flestum kleyft að njóta gæða raforkunn-
ar, ljóssins, hitans og vinnu- og eldiviðarsparnaðar-
sparnaðarins. Bjartari og vistlegri hibýli, aukin
lífsþægindi og margskonar léttir í daglegu striti,
þetta er það sem heimilin þurfa og þrá. Er gott
til þess að vita að löggjafarnir hafa séð nauðsyn-
ina og að tillögur eru fram komnar á þingi sem
miða að því að bæta úr þörfinni. — Væri þess
óskandi að flokkadrættir og skortur samvinnu yrðu
hér ekki að fótakefli, en að þingið bæri gæfu til
að koma málinu á þá braut, sem leiða má til
framkvæmda.
Mál þetta varðar verkahring kvenna afarmikils.
1 næsta blaði verður nánar skýrt frá hvernig því
farnast.
HeimiliÖ.
IIÍiKinóðurstörfin. Pau hafa ekki hátt um sig
störfin húsmæðranna, og fæstir telja það vert launa eða
viðurkenningar þólt konan sé vakin og sofin að hugsa um
matreiðslu og þjónustubrögð. Konan er sjaldanast talin
fyrirvinna heimilisins, það nafn ber bóndinn, enda er það
svo að hann aflar þeirra tekna, sem heimilinu er framfleytt
á. Arðurinn af vinnu heimilisföðurins verður reiknaður út
upp á eyri, hvort heldur hann kemur fram i mynd viku-
iauna verkamannsins, mánaðarkaups starfsmannsins eða i
andvirði seldra búsafurða sveitabóndans.
Hitt er alt erfiðara að meta til peninga slarf húsmóður-
innar. Fæstum dettur það i hug, því flestir munu álita að
útkoman verði harla lítil. En rit eitt i Ameríku (það er ekki
kvennablað) hefir talið saman hvað liggi eftir húsmóður,
sem í 30 ár hefir sint heimili sinu. Konan er húsmóðir í
sveit, vinnukonulaus alla tíð, svo sem venja er þar i landi,
því húsmæður i sveitum þar hafa ekki kringumstæður til
að halda vinnukonu.
Blaðinu telst til að á 30 árum matbúi konan og framreiði,
235 435 máltiðir, saumi 3.900 flikur, baki 49.400 brauð og
formkökur, fyrir utan smákökur, búi til 7.960 skorpusteikur
(pies) bræði 6.000 lítra af tólg (svínafeiti) rækti 1.525 bushels
af grænmeti (1 bushel er um 60 pund) -strokki, 400 tunnur
aí smjöri, sjóði niður eða sulti 3.625 dósir af kjöti og á-
vöxtum, þvoi 177.725 flíkur og vinni 35.640 klukkustundir
við að halda heimilinu hreinu.
Við þetta bætast svo daglega störf við hænsnarækt og
hirðing búpenings og margt annað sem fyrir fellur á sveita-
heimili, svo sem að bera inn eldivið og sækja vatn. Sporin
í vatnsbólið, sem konan gengur fram og aftur, oft á dag,
væru nóg til þess að koma henni vel áleiðis kring um
hnöttinn, væru þau gengin áfram i sömu stefnu.
Blaðið sigir, að ef reiknað væri eftir venjufegu kaup-
gjaldi, yrðu laun konunnar fyrir allan tímann ekki minna
en 11 548.550 dollarar sem er 52.776.873 krónur, eftir núver-
andi gengi. í Ameríku eru vinnulaun há, og eftir okkar
mælikvarða er þessi útreikningur sennilega fullhár. En þó
við lækkuðum hann um helming eða meir verður útkoman
samt geypihá, svo há að engan mun gruna að strit hús-
móðurinnar i 30 ár sé svo margra peninga virði.
En þá er ótalið alt, sem ekki verður til peninga metið, öll
umhyggja fyrir manni og börnum, allar vökunætur yfir
ungbörnum og sjúklingum, svo margt og margt sem góð
móðir innir af hendi með ljúfu geði og í kyrrþey, án þess
að ætlast til endurgjalds.
Að nota smámuni. 'Pappakeflin sem hekl-silki er
undið uppá má nota t. d. fyrir servíettuhringi. Pappakringl-
an í míðjunni er þá skorin úr og vafið um sivalninginn
mislitu silkibandi. Skal þvi brugðið i gegnum opið og liggja
stétt eftir hliðunum bæði að utan og innan. Ef vill má
sauma röð af einhverskonar útsaumssporum, með lit sem
sem á vel við, hringinn í kring, annað hvort eina röð um
miðjuna, eða tvær, sina til hvors enda. Pessir ódýru serví-