Tíminn - 11.01.1989, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Miðvikudagur 11. janúar 1989
Könnun Félagsvísindastofnunar HÍ, fyrir Húsnæðisstofnun ríkisins varðandi húsnæðismál á landsbyggðinni og höfuðborgarsvæðinu:
Tíundi hver Reykvíkingur
20-70 ára býr í kjallara
Um tíundi hluti tvítugra til sjötugra Stór-Reykvíkinga býr
í kjallaraíbúöum - yfirleitt leiguíbúdum. Um 13% íbúa
höfuðborgarsvæðisins bjuggu í leiguíbúðum á almennum
markaði fyrir að meðaltali um 21.800 krónur á mánuði (flestir
á bilinu frá 13-30 þús.) s.l. sumar. Þess utan búa 9%
borgarbúa í öðru leiguhúsnæði (hjá ættingjum, vinum,
félagasamtökum eða í eigu opinberra aðila) fyrir 13.700 kr.
mánaðarleigu að meðaltali (á bilinu 4-23 þús. kr.). Samtals
búa því um 22% fólks á svæðinu í leiguíbúðum og um
þriðjungur þessara leiguíbúða er kjallaraíbúðir. Aðeins
fimmti hver eigandi kjallaraíbúðar býrí þeim sjálfur.
Verulegur munur er uð þessu leyti
á búskaparháttum utan höfuðborg-
arsvæðisins. Aðeins2% landsbyggð-
armanna búa í kjallaraíbúðum og
þar af er um helmingurinn sem á þá
íbúð sjálfur. Hlutfall þeirra sem
leigja á almennum markaði eraðeins
um 4% og mánaðarleiga þeirra er
um fjórðungi lægri en í höfuðborg-
inni. Hlutfall þeirra sem búa í öðru
leiguhúsnæði cr að vísu litlu lægra en
í borginni, eða um 7%, cn mjög oft
er þá um leiguíbúðir sveitarfélaga að
ræða. Húsaleiga þessa hóps er um
helmingi lægri en í höfuðborginni,
cða um 7.600 kr. að meðaltali miðað
við s.l. sumar.
Þessi mismunur á högum lcigj-
enda eftir landshlutum er meðal
þess sent fram kom í víðtækri könn-
un sem Félagsvísindastofnun HÍ
gcrði fyrir Húsnæðisstofnun ríkisins,
með megináherslu á húsnæðismál
landsbyggðarinnar.
Lægri húsaleiga (og íbúðaverð) á
landsbyggðinni mun þó oft sýndur
gróði en ekki gefinn. Þegar kynding-
arkostnaður íbúðanna var athugað-
ur kom mikill munur í Ijós, eins og
sjá má á meðfylgjandi tölum um
mánaðarlegan kyndingarkostnað að
meðaltali á 120 fermetra íbúð.
Höfuðborgarsvæði .... 3.130 kr.
Aðrar hitavcitur ...... 4.130 kr.
Rafmagnshitun.......... 7.370 kr.
Samkvæmt könnuninni búa um
78% borgarbúa og um 89% lands-
byggðarmanna, 20-70 ára, í eigin
húsnæði. Þar með eru talin þau
10-11% landsmanna yfirtvítugu scm
enn búa í foreldrahúsum.
Athyglivert er að fjórðungur
þeirra landsbyggðarmanna, og 7.
hver borgarbúi, sem leigja íbúð eða
búa enn í foreldrahúsunt eiga hins
vegar sjálfir íbúðir - sem þcir flestir
hverjir annaðhvort lcigja öðrum eða
hafa ekki fulllokið byggingu á.
Af landsbyggðarmönnum á aldr-
inum 20-70 ára eru því 84% þegar
orðnir íbúðareigendur, en sama
hlutfall er 72% á höfuðborgarsvæð-
inu. Má þetta hlutfall íbúðareigenda
líklega tcljast sæmilega hátt þegar
haft er í huga að 15% þess aldurs-
hóps sem könnunin nær til eru
ungmcnni á aldrinum 20-24 ára, lang
flest enn ógift og mörg enn í skóla.
Giska má á að lengri skólaganga
ungra borgarbúa geti átt þátt í lægra
hlutfalli íbúðareigenda þar.
Þá kom ]' Ijós að þó nokkrir eiga
fleiri cn eina íbúð. Þannig reyndust
nær 3% þeirra sem búa í eigin tbúð
á höfuðborgarsvæðinu jafnframt
eiga íbúð úti á landi og um 5%
landsbyggðarfólks eiga aukaíbúð á
höfuðborgarsvæðinu. í könnuninni
kom hins vegarekki fram hve margir
eiga fleiri en eina íbúð á þeim stað
sem þeir eru búsettir, t.d. Reykvík-
ingará höfuðborgarsvæðinu. -HEI
Hátt í helmingur fólks á höfuðborgarsvæðinu býr í blokkar-, kjallara- eða risíbúðum en aðeins rúmur þriðjungur í
einbýlis- eða raðhúsum. Út á landi búa 73% í einbýli eða raðhúsum, en aðeins 12% í blokkum, kjöllurum eða
risíbúðum.
Arnarungi, en talið er að 21 ungi hafi komist á legg í sumar.
Haförnum virðist fjölga jafnt og þétt á íslandi,
en hætta steðjar nú að fleiri tegundum:
4 teg. í hættu
Svo virðist sem íslenski haförninn sé í sókn og fuglafræðing-
ar telja að ríflega tuttugu ungar hafi komist á legg úr varpinu
frá í fyrra og mikið hefur sést af ungfugli.
Á sama tíma og örnum fjölgar
eiga aðrir fuglar undir högg að
sækja. Fuglafræðingar og Fugla-
verndunarfélag íslands hafa áhyggj-
ur af nokkrum fuglategundum, sem
nú teljast í útrýmingarhættu. Þær
tegundir sem nú er óttast um eru:
keldusvín, þórshani, snæugla og
haftyrðill. Að miklu lcyti er átroön-
ingi forvitinna kennt um en fleira
kemur þó til eins og framræsla
mýrlendisf
Fuglaverndunarfélag íslands var
stofnað upp úr 1960 til verndar
erninum. Þá hafði hann þegar veriö
friðaður í ein 50 ár en hafði samt sent
áður ekkert fjölgað. Síðan þá hefur
honum fjölgað jafnt og þétt þó ekki
séu allir jafn hrifnir af þeirri þróun.
Allar náttúruverndaraðgerðir seg-
ir Fuglaverndunarfélagið vera kostn-
aðarsamar og fagnar áhuga stjórn-
valda á að auka fjárveitingu til
umhverfisverndar.
Ennþá eiga ernir víða í heiminum
í vök að verjast. Má sem dæmi nefna
hvíthöfða ameríska örninn - skalla-
örninn - sent er í útrýmingarhættu.
Nú er arnarstofninum hér á landi
svo komið að síðastliðið sumar
komu fimmtán arnarpör upp 21
ungunt. Önnur 24 pör héldu sig við
óðöl en urpu ekki eða varpið
misfórst. 29 ernir sáust á árinu ungir
eða stakir fullorðnir og hræ eins
fannst.
Hér á Islandi eigum við því láni að
fagna að bændur hafa mjög góðan
skilning á náttúruvernd og er þeim
mikið að þakka hversu vel verndun
stofnsins hefur gengið.
Af öðrum fuglum í útrýmingar-
hættu má nefna keldusvín sem óvíst
er orðið um hvort verpi hérlendis.
Ævar Petersen sagði náttúrufræði-
stofnun þægð í upplýsingum þess
efnis hvort einhverjir teldu sig hafa
orðið fuglsins varir. En minkur og
framræsla mýrlendis hafa líklega átt
stærstan þátt í útrýmingu hans.
Þórshaninn ereinnig í útrýmingar-
hættu hér á landi. Einna stærstan
þátt í því taldi Ævar truflun á
varpstöðvum eiga.
„Þórshaninn er víða finnanlegur
svo sem á Grænlandi, í Síberíu og
víðar. En Island var eini staðurinn
þar sem hægt var að skoða hann án
teljandi fyrirhafnar. Milli Stokkseyr-
ar og Eyrarbakka var varpstöð um
tuttugu para. Þetta var nokkuð sem
allir leiðsögumenn erlendra ferða-
manna vissu um. Því varð þessi
varpstöð fyrir miklum átroðningi og
lagðist að lokunt af,“ sagði Ævar.
Haftyrðill og snæugla eru einnig
að hverfa úr íslensku lífríki en
orsakir þess eru að öllum líkindum
loftslagsbreytingar frekar en eitt-
hvað annað. Þetta eru fuglar sem
kunna best við sig í kulda og síhækk-
andi hitastig hérlendis á ekki við þá.
Bæði forsvarsmaður Fuglavernd-
unarfélagsins og Ævar Petersen hjá
Náttúrufræðistofnun vildu leggja
sérstaka áherslu á það sem þeir
töldu frumskilyrði verndunarinnar.
En það væri að ágangi ferðamanna
væri haldið frá varpstöðvum og
heimkynnum fuglanna. jkb