Tíminn - 12.07.1991, Blaðsíða 5

Föstudagur .124ÚJU991
Tíminn 5
Framtíö flugrekstrar er dökk:
ERU FLUGFELOGIN
AÐ BROTLENDA?
Flugfélög heimsins virðast standa á brauðfótum um þessar
mundir. Tapið nemur milljörðum dollara, hlutabréf falla í verði og
farþegum fækkar. Mörg flugfélaganna eru að endurnýja flugflot-
ann, en ógjörningur er að sjá hvort þau hafa efni á því. Þetta kem-
ur m.a. fram í fréttum erlendis frá. Flugleiðir virðast þó ætla að
lifa kreppuna af. „Það er ekki síst vegna fyrirhyggju og hagræð-
ingar í rekstri áður en kreppan skall á,“ segir Einar Sigurðsson,
blaðafulltrúi Flugleiða.
Flugleiöir virðast ætla að Irfa kreppuna af vegna fýrírhyggju í flugvéla-
kaupum og hagræðingar.
Flugfélög á heljar-
þröm!
Breska dagblaðið „The Daily Tele-
graph" birti nýverið frétt um það
að tap á flugrekstri hafi numið 2.5
milljörðum dollara það sem af er
þessu ári. Þá segir að þetta tap fylgi
í kjölfarið á tapárinu 1990, en þá
töpuðu flugfélög upphæð sem talin
er nema um 2.7 milljörðum doll-
ara. Ástæður taprekstrar eru sagð-
ar vera almennur efnahagssam-
dráttur og Persaflóastríðið þegar
einn þriðji hluti viðskiptamanna
hættu við fyrirhugaðar ferðir. Þá er
og frá því greint að farþegum hafi
fækkað um 11% í aprfl og maí á
þessu ári miðað við sömu mánuði
síðasta árs. Sagt er að þetta hafi
leitt til verðstríðs á fargjaldamörk-
uðum.
Fréttir af flugfélögum á Norður-
löndum virðast bera að sama
brunni. Tímaritið „Stand-by“ flytur
fréttir af flugmálum á Norðurlönd-
um. í nýlegu tölublaði segir að
stöðug undirboð séu í gangi í Dan-
mörku. Þar hefur flugfélagið Luft-
hansa auglýst verð sem er um 20 til
30% lægra en opinberlega er leyfi-
legt. Þá er og sagt frá miklum erf-
iðleikum SAS, sem hefur m.a. hætt
við að fljúga til Asíu og draumur-
inn um að verða eitt af stóru flugfé-
lögunum sé lokið í bili.
Hjá fínnska flugfélaginu Finnair
virðist einnig hafa harðnað á daln-
um og hefur það hætt flugi á flug-
leiðum til Toronto og Los Angeles.
Um þessa erfiðleika segir Einar
Sigurðsson, blaðafulltrúi Flug-
leiöa, að tapið í flugrekstrinum séu
engar nýjar fréttir, því greinin í
heild hafi átt erfitt uppdráttar; það
hafi samt verið misjafnt eftir flug-
félögum. Hann segir Flugleiðir
koma vel út úr fyrsta ársfjórðungi
þessa árs. Um annan ársfjórðung-
inn segir Einar að hann lofi góðu
miðað við síðasta ár, en lakari en
félagið átti von á. Hann segir spár
búast við um 4% aukningu næstu
3 til 4 mánuði miðað við síðasta ár.
Einar segir árstíðasveiflu í rekstri
Flugleiða vera gríðarlega. Yfirleitt
segir hann tap vera á flugi á vet-
urna, en tekjur félagsins myndist
seinni hluta maí, júní, júlí, ágúst
og september. Hann segir þessa
mánuði ráða úrslitum um afkom-
una. „Við sjáum það ekki núna
hvernig afkoma ársins verður,"
segir Einar.
Tapið nú er álíka og
tíu ára gróði
Nú berast þær fréttir af hluta-
bréfamörkuðum að hlutabréf hafi
fallið stórlega í verði að undan-
förnu. í „The Daily Telegraph" er
frá því greint að hlutabréf í flugfé-
laginu KLM hafi fallið um 50% á
markaðnum í Amsterdam og
hlutabréf í Lufthansa um þriðjung
á markaði í Frankfurt. Þá kemur og
fram að við þessa erfiðleika hafi
bæst stóraukinn kostnaður við að
eiga flugvélar, í kjölfar aukins
vaxtakostnaðar. Haft er eftir sér-
fræðingi í flugmálum að mörg
flugfélög glími við þessa miklu erf-
iðleika á sama tíma og þau eru í
óðaönn að bæta við flugflotann.
Þessu til viðbótar má svo geta
fréttar, sem birtist nýverið í breska
dagblaðinu „Sunday Times". Þar er
sagt að á síðustu sex mánuðum
hafi flugfélög tapað meira fé en þau
hafi grætt undanfarin 10 ár. Sagt er
að flugfélög eigi möguleika á að
fjármagna flugvélakaup upp á 100
milljarða dollara til aldamóta, en
þörfin á endurnýjun flugflota fé-
laganna sé metin á 450 milljarða
dollara, þannig að mikið ber á
milli.
Þá er haft eftir sérfræðingi í þess-
um málum, að þróunin muni
verða í þá átt að fjárfestingarfélög
muni eiga flugvélar sem þau leigi
öðrum félögum, og því sé engin
ástæða fyrir þau að eiga vélarnar
sjálf.
Um hlutabréf Flugleiða segir Ein-
ar Sigurðsson að þau hafi farið
hækkandi undanfarið og ekki væri
annað að sjá en svo yrði áfram.
Þá vék Einar að flugvélamálum og
segir að nú sé sérstaklega dýrara að
eiga eldri vélar, en áður var, vegna
harkalegri reglna um viðhald
þeirra. Hann segir því að endurnýj-
un á millilandaflota Flugleiða hafi
komið á besta tíma, því t.d. hafi
vaxtakjörin, sem þeir fengu, verið
miklu hagstæðari en fáist í dag.
Einar getur þess einnig að þegar
Flugleiðir keyptu vélar sínar árið
1987, hafi verð á nýjum flugvélum
verið Iágt, því þá seldust þær illa.
Þess vegna segir blaðafulltrúinn að
félagið hafi keypt vélarnar á góðum
kjörum. Hann segir að síðan hafi
verðið hækkað, afslættir verk-
smiðjanna minnkað og vaxtakjör
stórhækkað. Þetta segir hann og
hafa gerst í kjölfar þess að það tókst
að selja gömlu vélarnar þegar verð
þeirra var í hámarki. Einar segir að
kaup vélanna og hagræðing í
rekstri undanfarin tvö ár, t.d. með
fækkun starfsfólks, hafí einnig orð-
ið til þess að Flugleiðamenn voru
vel undir það búnir að mæta sam-
drætti og markaðsþrengingum.
Einar álítur að á sama tíma hafi
Evrópufélögin haft of mikinn
kostnað miðað við tekjur. Hann
segir að þessi félög hafi ekki farið
að taka hart á þessu fyrr en þau
Ientu í samdrættinum í kjölfar
Persaflóastríðsins, þegar þúsund-
um starfsmanna var sagt upp. Ein-
ar kveðst ekki vilja hugsa þá hugs-
un til enda ef Flugleiðir hefðu ekki
sýnt fyrirhyggju og staðið ber-
skjaldaðir gagnvart kreppunni sem
reið yfir í vetur sem leið. Hann seg-
ir að þá hefði orðið um gríðarlegan
skell að ræða, sérstaklega í Norður-
Atlantshafsfluginu. Einar bætir við
að offramboðið í fyrra hafi jafngilt
því að fjörutíu tómar 747-þotur
hafi flogið yfir hafið á hverjum
degi.
Bandaríkjamenn
sækja á
Enn er vitnað í dagblaðið „The
Daily Telegraph'1. Þar greindi ný-
lega frá því að bandaríska flugfélag-
ið United Airlines hygðist rúmlega
tvöfalda ferðaframboð sitt til Or-
lando úr 18 flugferðum í 47 á dag.
Jafnframt segir í greininni að Unit-
ed Airlines muni ná flugleyfi
bandaríska flugfélagsins Pan Am
frá London. Samkvæmt heimild-
um Tímans hefur heyrst að United
Airlines bjóði beint flug frá London
til Orlando fyrir 199 sterlingspund,
á sama tíma og Flugleiðir heimta
af fslendingum um 800 pund fyrir
venjulegt fargjald og yfir 300 pund
á lægsta afsláttarverði.
Einar Sigurðsson, blaðafulltrúi
Flugleiða, segir að miklar breyt-
ingar eigi sér stað hjá bandarískum
flugfélögum um þessar mundir.
Hann segir t.d. að Pan American
flugfélagið sé að detta út úr Atl-
antshafsflugi og önnur, eins og Un-
ited Airlines, séu að taka yfir, þann-
ig að ekki sé um aukningu á heild-
arferðum að ræða. Einar álítur að
það virðist sem tvö bandarísk félög,
þ.e. United Airlines og American
Airlines, séu að taka yfir um það bil
helminginn af Atlantshafsflugi.
Hann segir því þróunina vera þá að
á móti tveimur sterkum bandarísk-
um flugfélögum séu að keppa
mörg smærri evrópsk flugfélög.
Einar bendir á að á vestur-þýska
markaðnum hefur markaðshlut-
deild bandarísku félaganna aukist
úr 38% í 54% á tíu árum. Sam-
þjöppun flugfélaga í fimm stór á
Bandaríkjamarkaði, segir Einar
hafa byrjað árið 1978, þegar innan-
landsflug var þar gefið frjálst.
Hann álítur að þetta hafi orsakað
sterka stöðu þessara fáu flugfélaga
í utanlandsflugi. Einari sýnist þetta
hafa haft í för með sér aukna sam-
keppni á Norður- Atlantshafsleið-
inni og þar segir hann að ríki mik-
ið offramboð.
Um verð á ferðum United Airlines
til Orlando segir Einar að mjög
mismunandi fargjöld séu í gangi
hjá bandarískum flugfélögum.
Hann álítur að þar sé stundum um
að ræða örfá sæti, sem séu mark-
aðssett í auglýsingaskyni. Einar
segir að þessi risaflugfélög eins og
United Airlines eigi hægara um vik
með að bera tap í tiltekinn tíma á
einhverri tiltekinni leið, heldur en
minni félögin. Hann bendir á að
Flugleiðir hafi oft þurft að bera tap
af flugi til Bandaríkjanna og segir
að tapið hafi t.d. árið 1987 verið
um 10 millj. dollara; það sé heldur
minna núna, en sé samt verulegt.
Lítið um afpantanir hjá ferðaskrifstofunum:
Leiðir gott sumar af sér vondan vetur?
Trausti Jónsson:
Blíöviðrið hefur engin
áhrif á sólarlandaferðir
fleiri pantanir núna heldur en í
fyrra. Hann sagði að straumurinn
lægi aðallega til sólarlanda og fólk
virtist ekki ætla sér að afpanta sólar-
landaferðirnar, þó svo að næg sól
hafi verið á íslandi það sem af er
sumri.
Hjá Samvinnuferðum-Landsýn
fengust þær upplýsingar að ekkert
hefði verið um afpantanir hjá ferða-
skrifstofunni vegna góðs veðurfars
hér á landi. Þar væru margir búnir
að bóka sig í ferðir í júlí, ágúst og
september. Flestir vildu fara í sólina
á Benidorm og Mallorca, en einnig
væri flug og bfll nokkuð vinsælt.
-UÝJ
Ekkert lát virðist á ferðalögum ís- val-Útsýn sagði að þessa dagana væri
lendinga til útlanda, þrátt fyrir blíð- heldur rólegt á ferðaskrifstofunni.
skaparveður hér á landi undanfarn- Hann sagði að lítið sem ekkert væri
ar vikur. Tómas Tómasson hjá Úr- um afþantanir og til að mynda væru
Ný samninganefnd
Fjármálaráðherra skipaði í gær ur Þorsteliudóttír lögfræðingur,
nýja samninganefnd ríldsins í Magnús Pétursson ráðuneytis-
launamálum. Þessir sitja í samn- stjóri og Steingrímur Ari Arason,
inganefndinni: Ágúst Einarsson aðstoðarmaður ráðherra. Ritari
prófessor, sem jafnframt er for- nefndarinnar verður Sigrún V.
maður nefndarinnan Birgir Guð- Ásgeirsdóttir deildarstjóri.
jónsson skrifstofustjóri, Guðríð- GS.
Engin tengsl
þar á milli
Blíðskaparveðrið, sem ríkt hefur
að undanförnu, hefur verið mönn-
um mikið umtalsefni og gefið tilefni
til vangaveltna. Meðal þess, sem fólk
hefur fyrir sér velt, er hvort svo gott
veður að sumri til hljóti ekki að
leiða af sér harðan vetur og er þá
gjarnan vitnað í dæmi því til stuðn-
ings. Árið 1880 var sumarið t.d. með
afbrigðum gott, en þá var veturinn
svo harður að mikill fjöldi íslend-
inga fluttist til Ameríku í betra veð-
urfar þar.
Að sögn Trausta Jónssonar veður-
fræðings eru engin tengsl milli góðs
sumars og slæms vetrar og til eru
dæmi um allt mögulegt í þessu sam-
bandi. Og ekki hefur orðið vart við
kipp í sölu á flugi til Ameríku aðra
leiðina enn sem komið er. GS.