Tíminn - 11.12.1991, Síða 3

Miðvikudagur 11. desember 1991
Tíminn 3
Sjómenn ævareiðir yfir tillögu um breytingar á sjómannaafslætti:
30-40% skerðing á
sjómannaafslætti?
„Ég hafna algerlega svona rugli,“
sagði Guðjón A. Kristjánsson, for-
maður Farmanna- og fiskimanna-
sambands íslands, þegar hann var
inntur álits á tillögu ríkisstjórnar-
innar að breyta sjómannaafslættin-
um. Guðjón sagðist ekki sjá betur
en að með þessu sé verið að skerða
sjómannaafslátt um 30-40% og þar
með muni ríkið ná til sín mun hærri
íkveikja í Grafarvogi:
Óviljaverk
tveggja
þrettán ára
Fullsannað er að íkveikja var orsök
brunans sem upp kom í leikskóla við
Gagnaveg í Grafarvogi á mánudags-
kvöld. Töluverðar skemmdir urðu í
hluta hússins, en um áramótin átti að
opna leikskólann.
Tveir þrettán ára gamlir piltar hafa
gengist við, að hafa verið að leika sér
með eld í húsinu, en þeir höfðu kom-
ist inn um glugga. Af slysni barst eld-
urinn í eldfima hluti og við það hafi
kveiknað í húsinu. Að sögn RLR, en
hún annaðist rannsókn málsins, var
hér um algert óviljaverk að ræða og
var málið leyst með aðstoð foreldra
drengjanna.
Það var um klukkan 22 á mánudags-
kvöld sem tilkynning kom frá íbúum í
nærliggjandi húsum og hljóðaði upp á
að iogar stæðu upp úr þakglugga
hússins. Þegar slökkviliðið kom á
staðinn logaði vel upp úr þakgluggan-
um, en greiðlega gekk að slökkva eld-
inn, sem kom upp í miðju hússins, þar
sem almenningur hússins er. Ekki
skemmdust aðrir hlutar hússins, þar
sem dyr voru lokaðar og hiti og reykur
átti greiða leið um þakgluggann. Eins
og áður sagði urðu töluverðar
skemmdir á hluta hússins og má
reikna með að einhver töf verði á opn-
un skólans.
upphæð en þeim 200 milljónum
sem fjármálaráðherra segir að breyt-
ingin eigi að skila.
Samkvæmt tillögu ríkisstjómar-
innar á að breyta sjómannaafslætt-
inum þannig að í staðin fyrir að
hann nái til lögskráningardaga nái
hann einungis til starfsdaga á sjó.
Sjómaður sem hefur verið lögskráð-
ur í 220 daga og hefur ekki þegið
laun annars staðar en frá sinni út-
gerð hefur verið flokkaður sem
heilsársmaður. Samkvæmt tillög-
unni mun sjómannaafsláttur hjá
þessum sjómanni skerðast um 30%.
Þegar staðgreiðslukerfi skatta var
tekið upp sömdu sjómenn og ríkis-
valdið um það að breyta sjómanna-
afslættinum í fasta krónutölu, en
áður hafði hann verið ákveðið hlut-
fall af tekjum. Þetta var tekjujöfnun-
araðgerð sem minnkaði nettótekjur
yfirmanna og hátt launaðra sjó-
manna. Guðjón sagði að skattstjórar
hefðu túlkað reglugerð um þetta at-
riði mismunandi og því hafi sjó-
menn orðið að reka um 100 mál í
gegnum ríkisskattanefnd. Hann
sagði að nú loksins væri búið að
koma þessum reglum á hreint.
Guðjón sagðist telja að viðbrögð
sjómanna við þessum tíðindum
yrðu hörð og róttæk. Hann sagði að
þegar sjómannaafslættinum var
breytt í fasta krónutölu hefði verið
talað um að hann fengi að vera í fríði
upp frá því. „Það virðist ekki hægt
að treysta ríkisvaldinu fyrir neinum
samningum," sagði Guðjón að lok-
um. - EÓ

eöa skerðing á þjónustu
Guomundur Hjamason (Frfl.),
oddviti minnihlutans í fjárlaga-
nefnd, gagnrýnir vinnubrögð rík-
isstjómarinnar við afgreiðslu fjár-
laga. Hann segir þess fá dæml að
svo róttækar tiílögur um breyting-
ar á fjárlagafrumvarpi komi svona
seint frítm. Guðmundur segir að
með breydngum á verkaskiptinga-
lögum, sjómannafrádrætti og bú-
vörusamningi sé rfldsstjómin að
brjóta samninga. Hann segir að
tíÚagan um 5% flatan niðurskurð
á útgjöldum rfldssjóðs þýði lokun
stofnana og skerðing á þjónustu.
„Mér sýnist að hér sé um mjög
óvenjulega málsmeðferð að ræða.
Hllögur ríldsstjórna um breyting-
ar á fjárlagafrumvarpi hafa vissu-
lega stundum áður verið seint á
ferðinni. Þá hefur hins vegar yflr-
leitt verið um að ræða breytingar á
einstökum afmörkuðum iiðum.
Hér eru á ferðinni að hlutatíl svip-
uð atriði eins og td. niðurskurð á
Vestfjarðagöngum. Þar er verið að
taka póiitíska ákvörðun um að
fresta framkvæmdum og spara
inn eru lagðar tíl róttækar breyt-
ingar á viðamiklum máium eins
og verkaskiptingu rflds og sveltar-
féiaga. Þar er um að ræða verkeftd
sem þessir aðflar voru að semja
um í mörg ár. Nú er allt í einu, á
einni nóttu, þessu samkomulagi
breytt án samkomulags eða sam-
ráðs við sveitarfélögin.
fram skuli koma tíllaga um flatan
niðurskurð á rfldsútgjöld upp á
1,5 miUjarða. Þessi tíUaga er bor-
in fram án útskýringa eða rök-
stuðnings. Ég sé ekld í fljótu
bragði hvernig ríkisstjómin ætlar
að standa að þessu. Reynslan
kennir okkur að svona flatur nið-
urskurður þýðir ekkert annað en
að verið er að skera niður þjón-
ustu og loka stofnunum. Þetta
hlýtur t.d. að koma nlður á skóla-
kerflnu á þann hátt að dregið verð-
ur úr kennslumagni.
Ég glfmdi við það 1989 að skera
nlður um 4% í heilbrigðisfeerfinu.
Það gerðist því miður í flestum til-
feUum á þann hátt að stofnunum
var lokað og dregið var úr þjón-
ustu, m.ö.o. þetta bitnar á neyt-
endum. Hér um að ræða mun
hærri tölur en ég glímdi við þá.
Mér flnnst breytíngamar á bama-
út af fyrir sig sagt að eldd vært
óeðUlegt að bamabætur væru
meira en gert er í
tengingu á Hfeyri. Mér flnnst hins
vegar að upphæðin sé ótrúlega há,
500 milljónir. Varðandi sjómanna-
frádráttínn þá verður að segjast að
hann er hluti af kjarasamningi og
því eðlUegt að breytingar á honum
séu gerðar í samvinnu við sjó*
menn. Sama má segja um frestun
á greiðsium tíl bænda samkvæmt
búvömsamningi. Þar er verið að
ráðast að launum hefllar stéttar“
sagði Guðmundur að iokum. -EO
Asmundur Stefánsson segir ástæðu til að efast um að tillögur
ríkisstjórnarinnar í ríkisfjármálum skili þeim árangri sem að er
stefnt og bætir við:
Ganga í aðra átt en
viö teljum æskilegt
„Ég held að við ættum að spyrja að
endanlegri afgreiðslu þessara tíl-
lagna rfldsstjóraarinnar áður en
við reynum að meta áhrif þeirra á
kjarasamninga. Það er margt mjög
óvíst í þessari framsetningu.
í fyrsta lagi held ég að flestir þekki
það af reynslunni að almennar nið-
urskurðarákvarðanir verða mjög
sjaldan að veruleika. Fólk sem ætlar
að spara í sínum heimilsrekstri ger-
ir það ekki með því að ákveða ein-
hverja ákveðna prósentutölu. Það
fer yfir neysluna og segir t.d.: „Ég
get skorið niður gosdrykkjanotkun
um þetta" o.s.frv. Það leggur spam-
aðinn skipulega niður fyrir sér.
Þessar almennu viðmiðanir eru
þannig vísbending um að sá árang-
ur sem að er stefnt náist ekki,“ seg-
ir Ásmundur Stefánsson, forseti Al-
þýðusambands íslands, um boðaðar
aðgerðir ríkisstjómarinnar í ríkis-
fjármálum og hugsanleg áhrif
þeirra á gerð kjarasamninga.
Og hann bætur við: „f öðm lagi er
það spumingin hvaða aðferð er
beitt til að spara. Þama er ýmislegt
sem okkur er á móti skapi. í haust
þegar mest var rætt um lyfjakostn-
að sögðum við að við væmm svo
sannarlega ekki á móti því að draga
úr kostnaði við lyfjanotkun en teld-
um skynsamlegra að ná þeim mark-
miðum með því að veita læknunum
aðhald. Við höfum nefnt ríkis-
ábyrgð á launum. Það kemur ósköp
einfaldlega ekki til greina að breyta
þeim málum eins og ráðgert er í
bandorminum. Það verður því ým-
islegt að breytast í aðgerðum ríkis-
stjórnarinnar til þess þær verði til
að auðvelda gerð kjarasamninga."
Um það sem á vantar í tillögurnar
segir Ásmundur: „Við höfum verið
eindregið þeirrar skoðunar að
skattleggja eigi fjármagsntekjur.
Mismunurinn í skattlagningu al-
mennra tekna og fjármagnstekna er
óásættanlegur. Eg hef sjálfur verið
þeirrar skoðunar að það eigi að hafa
tvö skattþrep, en það er engin ein-
huga samstaða um það hjá ASÍ. Það
má kannski segja að til þess sé gerð
tilraun með því að tekjutengja
bamabætur en þá má spyrja á móti
hvort ekki sé byrjað að skerða við
heldur lágar tekjur," segir Ásmund-
ur Stefánsson.
-aá.
Hætta er á að tillaga um breytingar á
sjómannaafslætti verði felld á þingi:
ÞRIR STJ0RN-
ARLIÐAR ERU
ÁMÓTI
Svo virðist sem tæpur meirihlutí sé
fyrír því á þingi að sjómannafrá-
dráttur verði þrengdur. Þrír þing-
menn Sjálfstæðisflokksins hafa
lýst því yflr að þeir ætli að greiða at-
kvæði á móti tillögu rfldsstjómar-
innar um það efni og fleiri þing-
menn stjómarliðsins munu vera í
vafa um hvort þeir eigi að styðja tíl-
löguna.
Báðir þingmenn Sjálfstæðisflokks-
ins á Vestfjörðum, Matthías Bjarna-
son og Einar K. Guðfinnsson em
andvígir þrengingu sjómannafrá-
dráttar. Það sama á við Guðmund
Hallvarðsson, alþingismann og for-
mann Sjómannafélags Reykjavíkur.
Þessir þrír hafa lýst því yfir að þeir
ætli að greiða atkvæði á móti tillög-
unni. Karl Steinar Guðnason, for-
maður fjárlaganefndar og formaður
Verkalýðs- og sjómannafélags Kefla-
víkur, er hins vegar sagður ætla að
styðja tillöguna. Ovíst er um afstöðu
Gunnlaugs Stefánssonar og Árna
Johnsen, en þeir munu ásamt fleir-
um vera tregir til að samþykkja
hana.
Einar K. Guðfinnsson og Matthías
Bjamason eru algerlega andsnúnir
því að fresta hluta Vestfjarðaganga.
Ýmsir stjórnarþingmenn eru einnig
ósáttir við tillögu um að færa verk-
efni frá ríkinu til sveitarfélaga og
jafnframt skerða tekjur þeirra. Næg-
ir þar að nefna Sturlu Böðvarsson,
fyrrverandi bæjarstjóra í Stykkis-
hólmi. -EÓ