Tíminn - 03.01.1992, Side 4

4 Tíminn
Föstudagur 3. janúar 1992
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINHU OG FELAGSHYGGJU
Útgefandi: Tíminn hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm.
Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrímsson
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gíslason
Skrifstofur: Lynghálsi 9, 110 Reykjavík Sími: 686300.
Auglýsingasfmi: 680001. Kvöldsfmar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, (þróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1200,- , verð I lausasölu kr. 110,- og kr. 130,- um
helgar. Grunnverö auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Til móts við nýtt ár
Áramótin eru liðin. Hinar hversdagslegu annir byrja
á ný eftir hátíðamar og lífið fellur í venjulegan far-
veg.
Forustumenn í íslensku þjóðlífi hafa um áramót-
in birt þjóðinni hugleiðingar um liðið ár, og litið til
framtíðar. Allt hefur þetta verið með hefðbundnum
hætti.
Flestir viku að þeirri svartsýni og bölmóði sem nú
einkennir þjóðfélagsumræðuna, og allir kepptust við
að lýsa áhyggjum sínum vegna þessa, og ekki væri
ástæða til þess að örvænta.
Hér skal undir það tekið. Þótt efnahagslíf þeirra
þjóða, sem við höfum mælt okkur við, sé í lægð um
þessar mundir og framtíðaráform í atvinnuuppbygg-
ingu hafi ekki gengið upp að sinni, er ekki ástæða til
þess að beina allri þjóðfélagsumræðu að kreppu-
ástandi og fortíðarvanda. Það er nú mál að linni.
Forustumenn ríkisstjórnarinnar með forsætis-
ráðherra í fararbroddi virðast því miður hafa litið á
það sem sitt höfuðhlutverk hingað til að koma inn í
þjóðfélagsumræðuna með þessum hætti. Þannig
álíta þeir sig uppíylla best leiðtogahlutverkið.
Kreppusöngurinn og umræðan um „fortíðarvand-
ann“ dregur kraft og kjark úr þjóðinni.
Við íslendingar erum auðugir að náttúruauðlind-
um, og það eru þær sem standa undir lífskjörum
okkar. Á þeim höfum við byggt upp framleiðsluat-
vinnuvegina í landinu, sjávarútveginn og landbúnað-
inn. í framhaldinu hefur risið iðnaður og þjónusta,
þrátt fyrir lítinn heimamarkað. Margir tala nú eins
og þessi undirstaða sé brostin og sú umræða er
glæfraleg. Enn hefur sjávarútvegurinn megnað að
skila okkur sífellt meiri gjaldeyristekjum, þrátt iyrir
minnkandi afla. Umræðurnar um „endimörk vaxtar-
ins“ í sjávarútvegi er meira en aldarfjórðungs gömul.
Enn í dag er hún jafn niðurdrepandi og hættuleg og
hún var þá. Þessi endimörk eru ekki komin, þó vaxt-
armöguleikarnir liggi í nýtingu aflans en ekki í aukn-
um veiðum. Sama er að segja um landbúnaðinn.
Þrátt fyrir samdrátt og miklar breytingar í þeirri at-
vinnugrein, er langt í frá að engir möguleikar séu
fyrir hendi í sveitum lengur.
í öllu talinu um fortíðarvandann hefur gleymst að
geta þess sem áunnist hefur. Þjóðin hefur skapað
mikinn auð í þekkingu og mannvirkjum, sem mun
nýtast framtíðinni. Margt hefur mistekist og svo
mun áfram verða. Sé aldrei tekin nein áhætta verða
ekki neinar framfarir. Umræðan um tapaðar skuldir
og milljarðana, sem búið er að velta yfír á framtíðina,
án þess að geta um hið góða samhliða er að drepa
þjóðina í svartsýni. Það er mál að linni og stjórnvöld-
um væri sæmra að snúa sér nú að því að stýra málum
á þann veg fyrir sitt leyti að einstaklingar og fyrirtæki
geti borgað skuldir sínar, og hafi möguleika til góðr-
ar afkomu. Eftir því fer meðal annars hve mikið af
skuldum tapast í framtíðinni.
Tíminn vonar að árið 1992 verði landsmönnum
öllum gott og gjöfult til lands og sjávar, og þótt blað-
ið sé í brimróðri um þessar mundir göngum við
ótrauðir til móts við nýtt ár.
Lífsbarátta
Á íslandi er það viðtekin skoðun að fyrirferð og stærð
fjölmiðla sé mælikvarði á hve vandaðir þeir eru og
áhrifamiklir. í útlöndum þykir þessi mælikvarði ekki
algildur og víða er því svo farið að útbreiddustu blöð-
in t.d. eru kennd við sorp og gulan lit og vilja fæstir
kannast við að kaupa þau eða lesa.
Hinn mikli eintakafjöldi slíkra blaða eykur ekki
áhrifamátt þeirra, því allt það blaður og kjaftæði, sem
í þau er sett, er mestan part til skemmtunar og
dægrastyttingar, þótt sitt sýnist hverjum um hver sú
ánægja er sem fæst við slíka fjölmiðlaneyslu.
Flest áhrifamikil blöð, sem oft er vitnað í, eru hins
vegar yfirleitt gefin út í mun minna upplagi en „vin-
sældapressan" og eru jafnvel tíu sinnum minni, ef
miðað er við sölutölur.
RÓGUR
Þegar talað er um litlu blöðin á íslandi, lætur fólkið
á útbelgdu fjölmiðlunum eins og þau séu einhver
brjóstumkennanleg grey sem
ekkert er að marka.
Morgunblaðið hefur um alllangt
skeið haldið úti unggæðingslegri
fjölmiðlaumfjöllun á sunnudög-
um. Þar hafa öll blöð, sem ekki fylgja Sjálfstæðis-
flokknum að málum, legið undir linnulitlum svívirð-
ingum og starfsmenn þeirra rægðir og lítilsvirtir á
alla lund og ekki talað um þá í öðrum tóni en að þeir
séu leiguþý og flokksþrælar og að þeim beri að út-
rýma, þar sem þeir séu sníkjudýr á þjóðfélaginu.
(Kommúnistar notuðu lengi skammaryrðið parasit
um þá sem þeir þurftu að ryðja úr vegi). Frjáishyggj-
an og popphyskið á vegum ríkis og skattgreiðenda
hefur ávallt fengið mjög jákvæða umfjöllun hjá fjöl-
miðlavitringum Morgunblaðsins.
Morgunblaðið er alls ekki eitt um hituna að rægja
Tímann og önnur blöð, sem ekki falla í kram frjáls-
hyggjunnar. lllgirnislegar smáklausur um réttíeysi
minni blaðanna í tilverunni eru algengar um alla
Pressuna og DV og víöar.
Nú geta höfundarnir glaðst yfir því að um 100
manns hefur verið sagt upp hjá smærri blöðunum og
mikið mun það létta á aðþrengdum ríkissjóði að
spara sér þá vesælu hungurlús, sem kaup á nokkrum
blöðum var í ýmsar stofnanir. Nú ráða ríkisforstjór-
arnir að Morgunblaðið eitt og DV eru keypt á þær
stofnanir þar sem úrvalið af lesefni var aðeins meira
áður.
RÍKISBÁKN
Framlög ríkisins til stjórnmálastarfsemi flokkanna
eru kallaðir blaðstyrkir af þeim sem sjá ofsjónum yfir
að til skuli aðrir fjölmiðlar en þeirra eigin.
Ríkisútvarpið er marghöfða risi í íslenskri fjölmiðl-
un. Allt það yfirþyrmandi bákn er rekið fyrir al-
mannafé. Nefskattur sá, sem kallaður er afnotagjald,
er lögbundin fjárpynd og þýðir engum undan að víkj-
ast að greiða. Því þá senda ríkisstarfsmennirnir hjá
Ríkisútvarpinu harðsvíruðum Iögfræðiskrifstofum
reikningana til innheimtu og þar er ekkert andskot-
ans velferðarkerfi skattborgaranna á ferðinni. En það
kemur ríkisstarfsmönnunum í vernduðu umhverfi
ríkisstofnunarinnar ekkert við.
Þeir fá sína framfærslu og hafa ekki áhyggjur af pen-
ingamálum eða rekstrarfé.
ÓSMEKKUR
Auk lögbundins nefskatts, sem öllum er skylt að
borga mánaðarlega, rekur Ríkisútvarpið einhverja
öflugustu auglýsingadeild á Norðurlöndum.
Þessi auglýsingadeild notar allar þrjár ríkisrásirnar
til að auglýsa sjálfa sig og minna skattborgarana á að
borga afnotaskattinn.
Svona ósmekkleg ríkisstofnun notar aðstöðu sína til
að sópa til sín auglýsingatekjum með því t.d. að búa
til, útvarpa og sjónvarpa auglýsingum um hve hand-
ónýtar blaðaauglýsingar séu. Eina Ieiðin til að ná til
fjöldans er í gegnum ríkið, þá stofnun sem ein hefur
lagaheimild til að leggja skatt á alla landsmenn til að
viðhalda sjálfri sér.
Þau dagblöð, sem nú berjast fyrir lífi sínu, hafa nær
engar auglýsingatekjur. Þau urðu fyrst undir í þeirri
samkeppni og síðan í samkeppninni um almenna at-
hygli og útbreiðslu.
NÓMENKLATURA RÍKISINS
Ríkisútvarpið pantar skoðanakannanir þegar því
best hentar og túlkar niðurstöður þeirra með sínum
hætti.
Þær eru alltaf eins. Fólkið í landinu elskar, dáir og
virðir dagskrár og starfsfólk og þarf helst að leita til
Norður-Kóreu til að finna slíkt trúnaðartraust á þeim
sem hugsar fyrir fólkið og mat-
ar það.
Þegar nómenklatúra Ríkisút-
varpsins telur vernduðu skatta-
umhverfi sínu ógnað, svo sem
með því að einhver af þremur dægurmálarásum
hennar þurfi að sjá um sig sjálf án atbeina skattgreið-
enda, rjúka sérgæðingarnir upp til handa og fóta að
vemda eign sína og sérréttindi. Nægir að minna á
hvernig fyrrum formaður útvarpsráðs var tekinn á
beinið fyrir þá hugmynd íhaldsins að selja svosem
eina af ríkisrásunum.
SKRIÐAN
Vafalaust geta þau blöð, sem orðið hafa undir í sam-
keppni fjölmiðlanna um auglýsingar og athygli,
kennt sjálfum sér um að hafa ekki staðið rétt að út-
gáfumálum sínum.
En linnulaus óhróður um þau dagblöð, sem stutt
hafa aðra stjórnmálaflokka en Sjálfstæðisflokkinn að
málum, hefur líka sín áhrif, ásamt með sjálfsupp-
hafningu þeirra fjölmiðla sem enn bera höfuðið hátt.
Þegar auglýsingatekjur náigast núllið og langvar-
andi sparnaður við útgáfu segir til sín með minni
blöðum og fábreyttara efnisvali, er sú skriða komin af
stað sem erfitt er að stöðva.
Þó skal það reynt.
ENN ER VON
Um áramót fækkaði starfsfólki Tímans verulega og
blaðsíðum fækkar. Blaðið verður nú 12 síður, en Tím-
inn var löngum í þeirri stærð áður og jafnvel minni
og sinnti sínu hlutverki með prýði.
Þeir, sem enn starfa við Tímann, hafa fullan hug á að
halda blaðinu úti og munu gera sitt til að halda í
horfinu hvað varðar fjölbreytni í efnistökum og leit-
ast við að gera blaðið þannig úr garði að það verði
áhugavert, en umfram allt áreiðanlegt. Tíminn mun
áfram boða frjálslyndi og framfarir, og þótt félags-
hyggja eigi ekki upp á pallborðið um þessar mundir,
mun Tíminn verða áfram málsvari samvinnu fremur
en sundrungar og taka máli þeirra, sem helst þurfa á
velferð og félagslegri aðstoð að halda.
Það er von þeirra, sem að Tímanum standa, að kaup-
endur haldi tryggð við blaðið, þótt síðum fækki um
sinn og að velunnarar útvegi enn fleiri kaupendur,
því oft var þörf en nú er nauðsyn.
Framtíðin sker síðan úr um hvort íslensk fjölmiðl-
un verður eitt risavaxið ríkisbákn, sem nefskattur á
alla landsmenn stendur undir, og öflug dagblaðaút-
gáfa Sjálfstæðisflokksins, eða hvort enn er þörf fyrir
fjölbreyttari skoðanaskipti.
Það er undir okkur komið, þeim sem starfa á Tíman-
um og þeim sem styðja og styrkja Tímann. OÓ
HIHIÍÍTT