Tíminn - 04.01.1992, Síða 2

2 Tíminn
Laugardagur 4. janúar 1992
Á þriðjudag verður 20.000
jólatijám hent út af heimilum
höfuðborgarsvæðisins:
Ekki henda
jólatrénu
í tunnuna!
Á mánudag er þrettándi dagur jóla
og ef að líkum lætur falla til um
20.000 þúsund jólatré til, þegar
heimilisfeður og -mæður höfuð-
borgarsvæðisins taka til við að koma
jólatrénu út úr stofunni. En hvað á
að gera við þau? Taka ruslabflamir
svokölluðu við þeim, eða sjáum við
þau fjúkandi um götur og torg
næstu vikumar?
Tíminn hafði samband við Sorpeyð-
ingu höfuðborgarsvæðisins og fékk
þar þau svör, að Sorpa tæki við jóla-
trjám endurgjaldslaust á öllum mót-
tökustöðvum sínum og þar yrði að
setja þau í svokallaða jarðvegsgáma.
Þá kom fram að þeir bflar, sem taka
heimilissorp úr sorptunnum við og í
íbúðarhúsum, taka ekki við trjánum.
Að sögn starfsmanns Sorpu kvíða
þeir mikið fyrir þeim tíma sem jóla-
trén fara að streyma inn, því um
mörg tré væri að ræða og mikil
vinna framundan. Þau 20.000 jóla-
tré, sem koma af heimilum á höfuð-
borgarsvæðinu, verða ekki sett í end-
urvinnslu, en þau munu vera gagns-
laus til slíkrar vinnslu. Þess í stað
verða þau grafin. -PS
Sigtryggur Stelnþórsson, starfsmaöur á gámastöö Sorpu við Ánanaust í Reykjavík, sýnir hér hin réttu handtök viö að henda jólatrjám.
_____________________________________ Tlmamynd Aml Bjama
Steinunn Óskarsdóttir, formaður Stúdentaráðs:
Sparnaöurinn kemur
illa við nýstúdenta
„Okkur líst engan veginn á þessi spamaðaráform.
Þaö er ljóst að þau koma til með að bitna mjög
harkalega á þeim nemendum, sem eru að koma í
skólann nú í janúar,“ sagði Steinunn V. Óskars-
dóttir, formaður stúdentaráðs Háskóla íslands,
þegar hún var innt álits á tillögum sem lagðar
hafa verið fyrir háskólaráð um spamað í rekstri
skólans.
Steinunn sagði að háskólastúdentar
væru almennt mjög óánægðir með
að ákvörðun skuli hafe verið tekin
um að leggja á skólagjöld. Hún sagð-
ist óttast aö Háskólinn verði neyddur
til að hækka þessi gjöld á næstu
misserum, ef haldið verður áfram að
þrengja að skólanum fjárhagslega.
Steinunn sagðist búast við að skóla-
gjöldin myndu leiða til þess að nem-
endum í Háskóianum myndi fækka,
ekki síst í hópi þeirra nemenda sem
sótt hafa námskeið samhliða vinnu.
Hún sagði líklegt að þetta fólk myndi
hugsa sig tvisvar um áður en það
borgaði um 20 þúsund krónur fyrir
að fá að sækja eitt námskeið. Stein-
unn sagði þetta leiða til þess að Há-
skólinn yrði ekki sú opna stofnun
sem hann hefur verið.
Ákvörðun um skólagjöld var frestað
á síðasta fúndi háskólaráðs, en há-
skólarektor hefur lýst því yfir að Há-
skólinn komist ekki hjá þvi að hafa
þau eins há og Alþingi heimilar, eða
um 17 þúsund krónur.
Steinunn sagði að háskólanemar
hefðu ekki síður áhyggjur af þeim
ströngu spamaðaraðgerðum sem
framundan væru í Háskólanum.
Hún sagði Ijóst að þær myndu koma
mjög illa við nýstúdenta, sem teknir
verða inn í skólann í janúar, en að
óbreyttum forsendum yrðu þær jafn-
vel enn harkalegri við þá nemendur
sem teknir verða inn á haustmisseri.
Steinunn sagði að stjómendur Há-
skólans þekktu fáar góðar leiðir til að
bregðast við þeim niðurskurði, sem
Alþingi hefur ákveðið að fram-
kvæmdur verði í skólanum. Hún
sagði að skólinn hefði fleiri skyldur
við nemendur, sem hafa hafið nám,
en við þá sem em að koma inn í skól-
ann núna. Hún sagðist engu að síður
hafa miklar áhyggjur af því hvemig
búið yrði að nýnemum.
Fundur verður í Stúdentaráði í
næstu viku þar sem rætt verður um
skólagjöld og þann niðurskurð sem
framundan er í rekstri Háskólans.
-EÓ
Árnessýsla:
Löggan áfram með
sjúkraflutningana
Ekkert varð úr því að lögreglan í
Ámessýslu hætti sjúkraflutning-
um í héraðinu um áramót, því
henni var tryggt nægilegt fjár-
magn til að annast þessa flutn-
inga að minnsta kosti þetta árið.
Eins og Tíminn greindi frá síð-
astliðið haust, var lögreglunni
boðaður niðurskurður á þessu ári,
að hún fengi ekki að hafa þá fjóra
umframmenn sem hún hefur haft
fram yfir 20 föst stöðugildi. Þegar
þessi staða kom upp, sagði lög-
reglan samningnum um sjúkra-
flutningana upp, en hún taídi sig
ekki geta annast þá með færri en
24 menn í liði sínu.
Ráðuneyti fjármála, dóms- og
heilbrigðismála unnu sameigin-
lega að því að tryggja lögreglunni
fjármagn til að geta haldið sínu
striki. Árnessýsla er eina hérað
landsins þar sem lögreglan annast
sjúkraflutninga og þykir það fyrir-
komulag hafa gefist vel á ýmsa
lund. sbs, Selfossi.
Sjálfseitranir ástæða 3,5% innlagna á lyflækningadeild Borgarspítalans:
Oftast alkóhól og „dísur“
en ólöglegt „dóp“ fátítt
„Óneitanlega kemur það á óvart að ekki skuli finnast nema sex neytendur
ólöglega vímuefna í hópi þeirra, sem koma til meðferðar á slysadeild vegna
gruns um lyfjaeitrun." Þetta segir f Læknablaðinu um niðurstöður í rann-
sóknum á 155 tilfellum um lyfjaeitranir á Borgarspítala á eins árs tímabili.
En þar vakti m.a. athygli að aðeins 3,9% tilfellanna urðu rakin til ólöglegra
vímuefna (amfetamíns og kannabis). Aftur á móti höfðu 55% sjúklinganna
vínanda í blóði, 47% þeirra slatta af bensódíazepínsamböndum og um 10%
dijúgan skammt af kódeini, sem komið var úr verkjatöflum. Engin merki
fundust hins vegar um kókaín eöa heróín. „Ef notkun þessara (ólöglegu
vímu)efna er jafn algeng og af er látið, koma þessir neytendur a.m.k. ekki á
slysadeild í þannig ástandi að grunur vakni um eitrun af einhveiju tagi,“
segja greinarhöfundar.
Aö rannsókn þessari stóðu þeir
Friðrik Sigurbergsson og Guðmund-
ur Oddsson á lyflækningadeild Borg-
arspítala og Jakob Kristinsson á rann-
sóknastofu H.í. í lyfjafræði. Megintil-
gang rannsóknarinnar segja þeir vera
þann að kanna þátt ólöglegra ávana-
og fikniefna (þ.e. amfetamíns, her-
óíns, kannabis og kókaíns) í lyfjaeitr-
unum á höfuðborgarsvæðinu og
hvemig þau tengist neyslu algeng-
ustu vímugjafanna, þ.e. áfengis og
bensódíazepínsambanda (róandi lyf
og svefnlyf). Erlendar rannsóknir hafi
sýnt, að í löndum þar sem neysla
ólöglegra ávana- og fíkniefna er út-
breidd, eigi þau þátt í miklum hluta
eitrana sem koma til meðferðar á
bráðamóttökum sjúkrahúsa. En víða
um heim séu sjálfseitranir með al-
gengustu bráðatilfellum á móttöku-
deildum sjúkrahúsa. Rannsóknin
náði til 155 af þeim 159 einstakling-
um, sem komu á slysadeild Borgar-
spítala vegna eitrunar eða gruns um
eitrun af eigin völdum á tólf mánaða
tímabili á árunum 1987/88. Hópur-
inn skiptist í 86 konur og 69 karla. En
auk þess kom í Ijós að 26 sjúklingar
með lyfjaeitrun voru fluttir með
neyðarbflnum beint á aðra spítala á
tímabilinu.
Aðeins 13% sjúklinganna voru send-
ir heim eftir rannsókn á slysadeild
Borgarspítalans. Stærsti hópurinn,
eða rúmlega fjórðungur, var lagður
inn á gæsludeild slysadeildar. Hinir
voru lagðir inn á gjörgæsludeild, lyf-
lækningadeildir eða geðdeildir Borg-
arspítala og annarra spítala borgar-
innar.
Eitranir eru langalgengastar meðal
ungs fólks. Rúmlega þriðjungur
hópsins (53 einstaklingar) var á aldr-
inum 20-29 ára. Rösklega þrjátíu
voru á fertugsaldri og annar eins hóp-
ur milli fertugs og fimmtugs. Fáir
voru yfir fimmtugt, en hins vegar 17
einstaklingar undir tvítugu, þar af
fimm stúlkur 15 ára eða yngri. Dreif-
ingin er nokkuð jöfn á daga vikunnar,
nema hvað hlutfallslega langflestir
koma aðfaranótt sunnudags. Flestir
(28%) komu á slysadeild í fylgd að-
standenda, í neyðarbfl (21%), með
lögreglu (19%) og í sjúkrabíl (18%),
en aðeins 13% einir eða með öðrum
hætti.
Um 1/7 hluti sjúklinganna var í
djúpu dái við komu á slysadeild. En
flestir höfðu ekki eða lítt skerta með-
vitund, þrátt fyrir að sumir þeirra
hefðu mikinn vínanda eða lyfjaefni í
blóði. Nefnt er slíkt dæmi um 42ja ára
konu, sem hafði 4,6 promill etanóls í
blóði (hæsta hlutfall sem mældist í
könnuninni) og þar til viðbótar stór-
an skammt af díasepami (650 mg/ml).
Meðalþéttni etanóls í blóði var um 2,1
prómill. En hlutfall yfir 2 prómill ber
vitni um mikla ölvun.
Athygli vekur, að af þeim 73 einstak-
lingum, sem höfðu díazepamsam-
bönd í blóði, höfðu 43 einnig neytt
áfengis.
Ólögleg ávana- og fíkniefni fundust
sem fyrr segir einungis í blóði sex
sjúklinga, sem allir voru á aldrinum
19-30 ára. Fimm þeirra höfðu notað
amfetamín, en þrír kannabis. í tveim
tilfellum var því bæði um neyslu am-
fetamíns og kannabis að ræða. Tveir
misnotendur amfetamíns höfðu
einnig tekið mikið magn díazepín-
sambanda. Á hinn bóginn þótti at-
hyglisvert að ekki fannst alkóhól í
bíóði neins þessara fíkniefnaneyt-
enda. Engin merki fundust hins veg-
ar um kókaínneyslu í þessari rann-
sókn, né heldur neyslu heróíns eða
morfíns.
í viðamikilli rannsókn á sjálfceitrun-
um í Ósló 1980 fundust heróín og
önnur sterk verkjalyf í 18% allra
sjálfseitrunartilfella. í nýlegri rann-
sókn háskólasjúkrahúss í Bandaríkj-
unum fannst amfetamín í 10% allra
blóð- og þvagsýna sem rannsökuð
voru vegna gruns um eitrun. Kókaín
var jafn algengt og morfín og önnur
sterk verkjalyf litlu sjaldgæfari. í
rannsókn í bráðamóttöku ástralsks
sjúkrahúss fannst kannabis í nær
þriðjungi sýna, morfín í 10%, amfet-
amín í 6% og kókaín í 1% allra tilvika.
„Það kemur greinilega fram í þessari
rannsókn að Qöldi eitrana af völdum
ólöglegra ávana- og fíkniefna er ekki
eins mikill og í svipuðum rannsókn-
um frá ýmsum nágrannalöndum,"
segja greinarhöfundar m.a. í Lækna-
blaðinu. - HEI