Tíminn - 24.03.1992, Page 3

Þriðjudagur 24. mars 1992
Tíminn 3
í sumar verður við fornleifarannsóknir í Viðey beitt nýrri aðferð við aldursgreiningu á fornleif-
um sem ekki hefur áður verið reynd hér á landi:
Fornleifar verða kortlagðar
áður en byrjað er að grafa
Á þessu vori verður í fyrsta skipti notuðu svokölluð jarðsjá við forn-
leifarannsóknir á íslandi. Með notkun jarðsjár verður hægt að skoða
jarðlög og útlínur fomminja í jörðinni áður en byrjað er að grafa.
Þannig verða fornleifarannsóknir markvissari og hægt verður að
nýta betur þá fjármuni sem til þeirra er varið. í sumar verður jafn-
framt í fyrsta skipti beitt nýrri aðferð við aldursgreiningar á fora-
leifum. Þessar nýjungar verða reyndar við uppgröft í Viðey, en þar
verða foraleifafræðingar við rannsóknir í sumar, fimmta sumarið í
röð.
Jarðsjáin byggir á sömu mælitækni
og íssjáin sem talsvert hefur verið
notuð við rannsóknir á landslagi og
jarðlögum undir jöklum. Jarðsjáin
er jarðeðlisfræðilegt mælitæki, þar
sem notaðar eru rafsegulbylgjur til
að greina hluti og lög í jörðinni.
Greiningin gmndvallast á endur-
kasti bylgnanna frá hlutum og jarð-
lögum. Bylgjurnar hafa engin skað-
leg áhrif á fomleifar, hvorki lífrænar
né ólífrænar.
Jarðsjáin verður í fyrsta skipti not-
uð við fomleifarannsóknir í Viðey, en
þar hefur verið unnið við fomleifa-
uppgröft í fimm sumur. Jarðsjáin er í
eigu verkfræðistofunnar Línuhönn-
unar hf. Línuhönnun veitirÁrbæjar-
safni ókeypis afnot af jarðsjánni.
Margrét Hallgrímsdóttir borgar-
minjavörður stjómar uppgreftri í
Viðey. Hún sagði að með notkun
jarðsjár væri hægt að kortleggja
rústir áður en byrjað væri að grafa.
Uppgröfturinn verði þannig mark-
vissari. Fomleifafræðingar þurfi ekki
lengur að grafa til að leita af sér gmn
sem þeir hafa um að mannvistarleif-
ar leynist á ákveðnum stað.
í Viðey hefur fyrst og fremst verið
grafið norðan við Viðeyjarstofu. Þar
hefur verið komið niður á rústir af
klausturbænum. Margrét sagði að ef
litið væri til staða þar sem vitað er að
klaustur hafa verið staðsett, eins og á
Munkaþverá og Þingeymm, verði að
telja mjög líklegt að rústir sjálfs Við-
eyjarklaustur séu staðsett sunnan
við Viðeyjarstofu. Hún sagði að með
jarðsjánni yrði hægt að fá þennan
gmn staðfestan.
í sumar verður einnig í Viðey notuð
í fyrsta skipti ný aðferð til að aldurs-
greina fomleifar hér á landi. Aðferð-
in byggir á því rannsaka muni úr leir
og leirkerjabrot sem finnast í jarð-
lögum með tillit til rafsegulstefnu
jarðar. Þegar leir er brenndur aðlaga
mólikúl í leimum sig að rafsegul-
stefnu jarðar. Rafsegulstefna jarðar
breytist og því er rafsegulstefna
brennds leirs mismunandi á mis-
munandi tímum. Með því að mæla
hver stefna er í leimum er hægt með
mikilli nákvæmni að tímasetja leir-
inn. Til þess að hægt sé að nota þessa
aðferð þarf að skilgreina rafsegulsvið
íslands og hvemig það hefur breyst í
aldanna rás. Unnið hefur verið að því
í vetur.
Hér á landi hefur aldur mannvistar-
leifa aðallega verið greindur með
viðmiðunum í öskulög sem vitað er
hvenær féllu og hinni svo kölluðu C-
14 aðferð. Margrét sagði að það væri
mikill kostur að geta byggt aldurs-
greiningu á fleiri mæliaðferðum
þannig að hægt sé að bera þær sam-
an. Auk þess væri hægt með þessari
aðferð að greina aldur fomleifa mun
nákvæmar en með öðrum aðferðum,
allt niður í 10 ára nákvæmni. Aðferð-
in hefur mikið verið notuð við fom-
leifarannsóknir í öðmm löndum.
Fomleifarannsóknir í Viðey halda
áfram í sumar, en búist er við að þar
verði grafið í þrjú til fimm sumur til
viðbótar. Nýlega kom út skýrsla á
vegum Árbæjarsafns um fomleifa-
rannsóknimar í Viðey.
-EÓ
Dómarar
skipaðir
Forseti íslands hefur samkvæmt
tillögu Þorsteins Pálssonar,
dómsmálaráðherra, skipað Georg
Kr. Lámsson, settan borgardóm-
ara, sýslumann í Vestmannaeyj-
um. Forsetinn hefúr einnig skip-
að Halldór Halldórsson, dómara-
fulltrúa, héraðsdómara við hér-
aðsdóm Norðurlands vestra og
Hervöru Þorvaldsdóttur, dóm-
arafulltrúa, héraðsdómara við
héraðsdóm Vesturlands. Þre-
menningarnir taka til starfa 1.
júlí. -EÓ
Allar hindranir í viðskiptum EFTA og Tékkóslóvakíu
með sjávarafurðir falla niður 1. júíí:
Eiður undirritar
Um helgina undirritaði Eiður Guðnason umhverfisráðherra, fyrir
hönd utanríkisráðherra íslands í Prag í Tékkóslóvakíu, fríverslunar-
samning milli EFTA ríkjanna og Tékkóslóvakíu. Samningurinn hef-
ur það m.a. í fÖr með sér að allar hindranir í viðskiptum EFTA ríkja
og Tékkóslóvakíu með sjávarafurðir falla niður 1. júlí næstkomandi.
Samvinna EFTA ríkjanna og Pól-
lands, Tékkóslóvakíu og Ungverja-
lands hefur stöðugt aukist samhliða
þróun þeirra síðarnefndu í átt til
lýðræðis og frjálslegri viðskipta-
hátta. EFTA og ríkin þrjú undirrit-
uðu í Gautaborg í júní 1990 yfirlýs-
ingar um aukna samvinnu á sviði
viðskiptamála, umhverfismála,
ferðamála, flutninga o.fl. Árið 1991
hófust samningaviðræður um frí-
verslunarsamninga milli EFTA ríkj-
anna annars vegar og Póllands,
Tékkóslóvakíu og Ungverjalands
hins vegar. Fríverslunarsamningur-
inn sem var undirritaður um helg-
ina er sá fyrsti sem er lokið við.
Samningurinn felur í sér fríverslun
með iðnaðarvörur og allar sjávaraf-
urðir. EFTA ríkin munu að mestu
leyti fella niður alla tolla og aðrar
hindranir frá gildistöku samnings-
ins í viðskiptum við Tékkóslóvakíu
meðan Tékkóslóvakía mun gera það
smám saman á tíu ára aðlögunar-
tíma. Allar slíkar hindranir í við-
skiptum með sjávarafurðir munu af
beggja hálfu falla niður við gildis-
töku samningsins, sem er 1. júlí
næstkomandi. -EÓ
Grunnskólinn á Seyðisfirði.
Seyðfirðingar mennta sig meðan deyfð er yfir at-
vinnulífi staðarins:
Fimmtán vélaverðir út-
skrifaðir á Seyðisfirði
Fyrir skömmu voru útskrifaðir á Seyöisfirði 15 vélaverðir, þ.e. fyrsta stig í
vélstjóranámi. Námið veitir þeim réttindi til að vera fyrsti vélstjóri að 300
ha. vél og annar vélstjóri að 1000 ha. vél. Kennslan var í umsjón grunn-
skólans á Seyðisfirði í samvinnu við Verkmenntaskólann á Neskaupstað og
Vélskóla íslands. Almenn ánægja var með þetta nám og er vonast eftir að
framhald veröi á því, en fram að þessu hafa íbúar á Seyðisfirði haft fá tæki-
færi til framhaldsmenntunar í sinni heimabyggð.
Að sögn Péturs Böðvarssonar,
skólastjóra grunnskólans, voru
nemendumir allir heimamenn sem
hefðu ekki farið í nám ef ekki hefði
verið boðið upp á þetta nám á Seyð-
isfirði. Um er að ræða fjölskyldu-
menn sem eru í fullri vinnu, margir
í vélsmiðjunum og loðnubræðslun-
um á staðnum.
Pétur sagði að ákveðið hefði verið
að koma þessu námi á fót í haust
þegar deyfð var í atvinnulífi bæjar-
ins og vinnutími manna var með
stysta móti. Kennsla fór fram síðla
dags, á kvöldin og um helgar.
IVélskóla íslands er fyrsta stig í
vélstjóranámi kennt á einni önn, en
námsefnið var kennt á lengri tíma á
Seyðisfirði. Ástæðan er að nemend-
ur voru í vinnu samhliða námi. Auk
þess var gert hlé á náminu meðan
síldarvertíð stóð sem hæst.
Pétur sagði að ekki hafi áður verið
boðið upp á vélstjóranám á Seyðis-
firði, en áður hafa verið haldin nám-
skeið í skipstjórnaréttindum
(pungapróf). Hann sagði að mikill
áhugi væri á að halda þessum nám-
skeiðum áfram, en líklega yrði
kennt eitthvað annað en vélstjóra-
réttindi þar sem búast megi við því
að þörfin fyrir slíkt nám sé mettuð
a.m.k. næstu tvö til þrjú ár.
Námið er greitt með skólagjöldum
að hálfu leyti og að hálfu af farskóla
Neskaupstaðar. -EÓ
o
o
Aðalfundur
Aöalfundur íslandsbanka hf. áriö 7 992
veröur haldinn í Súlnasal, Hótel Sögu,
mánudaginn 6. apríl 1992 og hefst kl. 16.30.
Dagskrá:
1. Aöalfundarstörf í samrœmi viö 19. gr. samþykkta
bankans.
2. Tillögur til breytinga á samþykktum bankans.
3. Önnur mál, löglega upp borin.
Hluthafar, sem vilja fá ákveöiö mál tekiö til
meöferöar á aöalfundinum skulu í samrœmi viö
ákvœöi 16. greinar samþykkta bankans gera
skriflega kröfu um þaö til bankaráös, Kringlunni 7,
í síöasta iagi 26. mars 1992.
Aögöngumiöar aö fundinum og atkvœöaseölar
veröa afhentir hluthöfum eöa umboösmönnum
þeirra í útibúi íslandsbanka, Kringlunni 7, 1., 2. og
3. apríl nœstkomandi kl. 9.15 - 16.00 svo og á
fundardegi.
Ársreikningur félagsins fyriráriö 1991, ásamt
tillögum þeim sem fyrir fundinum liggja, veröur
hluthöfum til sýnis á sama staö.
Reykjavík, 20. mars 1992.
Bankaráö íslandsbanka hf.
ÍSLANDSBANKI