Tíminn - 07.04.1993, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Miðvikudagur 7. apríl 1993
Hagstæðir samningar
Þá er það ekki síðttr þakkarvert að
ráðherrann virðist hafa, af einstöku
harðfylgi, náð ótrúlega hagstæðum
samningum við Hrafn þar sem aöeins
er borgað fimm- tfl sexfaK verð f>rir
þcmian sýningarrétt á við aðrar bíó-
fensid menntamálaráóherrann ákvað
að greiða Hrafni Gunnfaugssyni einar
ftmm milljónir króna fyrír sýningar-
réftinn á kvikmyndum Hrafns umvfk-
ingatímann í skóhim landsins. Ern
mymBnmar hugsaðar sem kennslu-
gógn ba ði í grunnskólum og fram-
haldsskólum. Þetta kemur ma. fram í
fegt að Hrafn vifji eldd hafa hátt um
það því aflir hinir hugsanlegu kaup-
endumir gætu fárið að gera kröfur
líka. í því fjósi er skfljanlegt að ekki
hafi verið kaflaðir ffl einhverjir mál-
glaðir skólamenn eða undirtyllur í
menntamálaráðuneytinu tfl að segja
eiginlega væm seœ rfytt gætu sér
myndfr Hiafns tfl kennshi. Það er því
augljóst - þráft fyrirúrtiflurýmissaað-
fla semgéfasig út fyrir að hafa rttá
En á þessum erfiðu tímum er það kennslumálum og öðirum frseðum - að
huggun harmi gegn að vita að hin lofa ber framtak menntamálaráðherra
glögga sýn ráðherra menntamála á í málefnum íslenskrar námsgagna-
lagt sití af miirkum og ekkert dregið af
í skólakerfinu. Einhvem tírna haíðf
hefur ráðherrann staðið fyrir ýmsum
öðrum niðurskurði td. (11 ftæðshi-
skrifstofa sem m A befur tótt tfl þess
að dregið hefur verið úr fagþjónustu
ar, að ýmislegt væri að í námsgagna-
gerð og fáranlegt að rildð væri að vas-
ast í því að reka ritfangaverslun. Það
þá talaði og gerði mikið úr nauðsyn
■
að fejóðin fylki sér að baki honum f
næsfa stórveriœfni $em er að fá ald-
urstakmark kvflanyndaeftirlits á
myndum Hrafhs hekkað þannig að
hægt sé að sýna myndimar öllum
nemendum í grunnskólanum, ekki
sýninga- einungis í allra efstu bekkjunum.
nnlaugs- Garri
lós á mörgum sviðum, mA befur
ráðherrann fhrtt « tvígang frumvarp
sem veita honum undanþágu fra giid-
andf lögum um að Jengja beri skóla-
daginn, en hann hefur raunar gert gott
betur en það því hann hefur skert
nemendur frá því scm var. Auk þess
honum. Auk til-
ak getur allt eins fallið undir hugtak-
ið og þá veit maður hvað dagvöru-
kaupmenn versla með eða vilja selja
WsfiÍ! oq bícitf
V______________________________J
sem dagvöru, sem á eftir að komast í
orðabækur sem sérheiti á áfengis- og
tóbaksbúðum. Þá mun ÁTVR líka
heyra sögunni til.
Hefðbundin heimsfrægð
Upphefðin að utan er toppurinn á
gæðastimpli íslenskra listamanna.
Heimssöngvarinn Garðar Hólm, og
frægðarsögur af honum í Foldinni,
er vitnisburður um hvernig lista-
menn frá Iandi elds og ísa Ieggja
heiminn að fótum sér og bera frægð
þjóðarinnar til þakkiátra aðdáenda
sem kunna að meta hina sönnu list
þegar hana ber fyrir augu eða eyru.
Hæfileikaríkustu synir og dætur
þjóðarinnar syngja og kveða sig inn í
hjörtu heimsins og bera hámenn-
ingu hans uppi. Um allt þetta bera
fjölmiðlamir fagra vitnisburði eins
R o flox 202. Kópavogur 202. iceland Plione-'telefax í*>4-142878
Dagvörur heima og upp-
hefðin að utan
ystwmj
INDVERSKA PRINSESSAN
LEONCIE-
Söngkona • hnjafiölundur - dnmnutr
og Foldin forðum.
Dæmin eru legíó og fer hraðfjölg-
andi. Muniði hvemig Lundúnaborg
steinlá í ofsahrifningu á séríslensku
menningarvikunni í fyrra. Um dag-
inn vom lesnir 15 (fimmtán) sænsk-
ir ritdómar í hámenningardeild Rík-
isútvarpsins um bók íslenskrar
skáldkonu, sem ríkisrekinn þýðing-
arsjóður stóð straum af og út kom á
sænsku. Samkvæmt frásögnum
hafði annað eins menningarhapp
ekki dunið yfir Svía síðan Strindberg
lærði að draga til stafs.
Dögum oftar fá fjöimiðl-
amir sendar úrklippur og
frásagnir af íslenskum
menningarafrekum í út-
Iöndum og er sumt birt
og annað ekki eins og
gengur.
Frægt er þegar bók eftir
íslenskan höfúnd var val-
in „bók mánaðarins“ í
New York fyrir stríð og er
enda í minnum haft.
Ríflega hálfri öld síðar er
nafnspjald íslenskrar listakonu kjör-
ið „nafnspjald mánaðarins" af menn-
ingarritinu Entertainment Weekly í
New York. Svona endurtekur sagan
sig, með tiibrigðum þó.
Umsögn um þennan heiður var sent
fjölmiðlum samkvæmt gamalkunn-
um hefðum þeirra sem vilja fá birtar
frægðarsögur af sér. í umsögn tíma-
ritsins um nafnspjaldið, er það sagt
frumlegt og er birt undir fyrirsögn-
inni „Ice Ice Lady“ Tímaritið hefur
aldrei fyrr barið augum nafnspjald
með öðrum eins hljómi og Indverska
prinsessan Leonice frá Islandi, em
semur og syngur iög eins og Mad-
onna er dauð og býður hvaða Amer-
íkana sem vill, þiggja kvöldverð á
heimili sínu á íslandi. Allt um nafn-
spjaid mánaðarins og syngjaldi dans-
meyjuna Leonice frá íslandi í Weekly
Entertainment í New York.
Hér er allt með hefðbundnum
hætti, frægðin að utan og enduróm-
un hennar í íslenskum fjölmiðli. Við
erum að sjálfsögðu stolt af indversku
prinsessunni frá íslandi.
OÓ
INDIAN PRINCESS
LEONCIE
Sirigcr • Compoxr - Oancer
Það stendur í blöðunum að fundur
hafi verið haldinn í Félagi dagvöru-
kaupmanna, meira að segja aðal-
fundur sem jafnframt var fyrsti fund-
ur félagsins. í Tímanum voru sagðar
fréttir af fúndinum og kom þar
margt merkilegt fram nema það
hvað dagvara er og af sjálfu leiðir að
lítil vitneskja fæst um með hvað dag-
vörukaupmaður verslar. Það liggur í
augum uppi hvað skókaupmaður
verslar með og eins bóksalinn og
enginn fer í grafgötur með hvað fæst
hjá kjötkaupmanninum.
í Tímafréttinni er þó
glögg vísbending um
hvað dagvara er, en það
er bjór. Orðrétt: Jafn-
framt ítrekar fundurinn
áður margframkomnar
skoðanir að dagvöru-
versianir eigi að fá
heimild til að selja bjór
eins og aðrar neysluvör-
ur. í ályktun fundarins
kemur fram að fyrir
hendi séu vel útbúnar
verslanir og þjálfað starfsfólk til að
fást við bjórsölu."
Hvar dagvörufólkið hefur hlotið
þjálfun í að selja bjór er hulin ráð-
gáta eins og sú hver sá útbúnaður er,
sem hentar svo einkar vel fyrir bjór-
söiu, að sjálfsagt sé að dagvöruversl-
animar fari að selja þessa vöru.
Leyndardómurinn afhjúpaður
Varla getur annað verið en að það sé
áfengur bjór sem dagvömkaupmenn
ætla að hafa á boðstólum því bjór og
pilsner fæst í ölium matvöruverslun-
um og tóbaks- og sælgætissölum án
sérstaks útbúnaöar, hvað þá sérþjálf-
aðs starfsfólks, eins og er í hinum
dularfullu dagvöruversiunum, hvar
sem þær er að finna?
Dagvömkaupmenn segjast vera
komnir í beina samkeppni við evr-
ópskar versianir og vilja fá skattaaf-
slátt út á þá staðreynd og bjórinn
vilja þeir selja til að styrkja sam-
keppnisaðstöðu sína og þá er ekki
langt að bíða kröfúnnar um að allt
áfengi verði selt í svona búðum því
að fólk sem er sérþjálfað í að selja
sterkan bjór ætti allt eins að geta selt
áfengt brennivín.
Samtímis kostaboði dagvörukaup-
manna boðar fjármálaráðherra að
ríkið hætti að flytja inn tóbak og selja
það. TVú hans er sú að einstaklingar
séu svo miklu betur til þess fallnir að
sjá fólki fyrir eiturefnum og vímu-
gjöfum en ríkið og muni þjónustan
við neytendur batna um allan mun ef
einstaklingar taka að sér aila höndl-
un með eitur og vímu.
Þar sem áfengt öl er greinilega dag-
vara er sjálfgefið að brennivín og tób-
Kj arasamningar
Drátturinn sem orðinn er á gerð kjarasamninga
fer að verða illþolandi. Þegar þessar línur eru rit-
aðar eru aðilar vinnumarkaðarins enn að þreifa
fyrir sér um hugsanlega samningsgerð. Þær
þreifingar fóru þó fram í skugga þess að sífellt
fleiri verkalýðsfélög eru að afla sér verkfalls-
heimildar og að álversdeilan stenfndi í opin átök.
Segja verður að verkalýðshreyfingin hefur sýnt
mikla þolinmæði og sanngirni í kröfugerð upp á
síðkastið og miðað við ástand útflutningsat-
vinnugreinanna er varla hægt að búast við stór-
um hlutum frá hendi vinnuveitenda. Bæði al-
menningur og fulltrúar launþega og atvinnurek-
enda hafa því að vonum horft til ríkisvaldsins
sem þess aðila í þjóðfélaginu sem lagt gæti þess-
um málum lið, stuðlað að samningum til lengri
tíma og þar með lagt drög að áframhaldandi
stöðugleika í efnahagslífinu. í þessum efnum er
til mikils að vinna og í rauninni má segja að ver-
ið sé að spila upp á afkomu þjóðarbúsins til mjög
langs tíma, því efnahagskollsteypu nú gæti tekið
langan tíma að bæta. Þess vegna valda viðbrögð
ríkisstjórnarinnar vonbrigðum. Ljóst má vera að
kröfur launþega um afnám virðisaukaskatts á
matvæli og fjármagn til atvinnuskapandi að-
gerða, munu kosta ríkissjóð talsvert fé. Á sama
hátt er viðbúið að aðrar hugsanlegar aðgerðir í
tengslum við hófsama kjarasamninga gætu kost-
að fé. Hins vegar ber að hafa hugfast að það gæti
orðið gífurlega kostnaðarsamt að leggja ekki
fram fé í þessu skyni og auka þar með á atvinnu-
leysið og almennt magna ófriðarelda í þjóðfélag-
inu. í því sambandi er rétt að benda á að atvinnu-
leysið og samdráttur sem því fylgir hefur þegar
settt tekjuáætlanir fjármálaráðuneytisins úr
skorðum auk þess sem útgjöld vegna skuldbind-
inga atvinnuleysistryggingarsjóðs eru komin
mörg hundruð milljónir fram úr áætlunum. í
frétt hér í blaðinu í gær er á það bent að inn-
heimtur tekjuskattur ríkisins fyrstu tvo mánuði
ásins í ár, var 325 milljón krónum lægri en hann
var á sama tíma fyrir ári. Þessi tekjusamdráttur
er að langmestu leyti afleiðing aukins atvinnu-
leysis og minni yfirvinnu. Þessi samdráttur á sér
stað þrátt fyrir að taxtakaup hafi í rauninni
hækkað um 2% á þessum tíma. Þetta er aðeins
sýnishorn af þeim gagnkvæmu og viðkvæmu
tengslum sem eru milli þjóðfélagsins almennt og
stöðu ríkissjóðs. Auðvitað munu þau framlög
sem úr ríkissjóði koma og fara í uppby^gileg og
arðbær verkefni, skila sér að hluta til baka í
formi aukinna skatttekna. Það er því miklvægt
að ríkisstjórnin nái áttum og líti á heildarmynd-
ina í stað þess að skoða í sífellu lítil brot hennar.
Einhvern tíma var sagt að sumir sæu ekki skóg-
inn fyrir trjám. Það virðist því miður eiga við um
ríkisstjórnina í þeim kjaraviðræðum sem nú
standa yfir — hún virðist ætla að /henda krón-
unni til þess að geta sparað aurinni
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Tlminn hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm.
Aöstoöarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrlmsson
Auglýsingastjóri: Steingrímur Gfslason
Skrifstofur: Lynghálsi 9, 110 Reykjavlk Slml: 686300.
Auglýslngasími: 680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setnlng og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1200,- , verð I lausasölu kr. 110,-
Grunnverð auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91