Tíminn - 21.12.1994, Blaðsíða 8

-v**\
8
Switni
Mi&vikudagur 21. desember 1994
Úr nýútkominni bók
Vilhjálms
Hjálmarssonar,
fv. alþingismanns og
ráöherra.
Mannakynni
Sveinn
Benediktsson
Borgeyrarbræður voru níu,
systurnar fjórar. Sveinn í Hlíð
var elstur og var ætíð nefndur
svo eftir að hann fór að búa til
aðgreiningar frá yngri bróður
og alnafna. Allur hópurinn
náði fullorðinsaldri, mann-
vænlegt fólk, sumt stórglæsi-
legt. Bræðurnir þóttu tiltakan-
lega vaskir menn og er víða
getið.
Sveinn í Hlíð fæddist 21.
maí 1874. Hann var fríður
sýnum og svipmikill, meðal-
maður á hæð og svaraði sér
vel, skarpgreindur og ekki
uppnæmur fyrir smámunum.
Hann naut dágóðrar barna-
fræðslu í Mjóafirði hjá Sveini
Guðnasyni kennara. En form-
legur barnaskóli var stofnaður
í Mjóafirði með reglugerð
1885. í fyrstu var kennt í
Þinghól sem stendur ofan við
malarkambinn utarlega í
Brekkuþorpi. Svo mikið var
fannfergið einn veturinn sem
Sveinn sótti skóla þar að lok-
uð göng voru gerð frá sjónum
upp að „skólanum" og fara
ÍDsUum íéíassinonnurn
borum, ötarföUbi og
lanbsinönnum ölíum
leöilegra Sóla
og teæls feomanöi ars
meö þöfek fyúx þaö,
öemeraö liöa
Kaupfélag
Fáskrúðsfirðinga
Fáskrúðsfirði
Sveinn Benediktsson.
varð fjörur milli húsa í þorp-
inu.
Veturinn sem Sveinn Bene-
diktsson varö 18 ára var hann
við nám hjá séra Birni Þorláks-
syni á Dvergasteini. Ekki er
vitaö til að hann hafi notið
annarrar kennslu. Og barn-
ungur hefur hann, elstur
systkinanna, gengið að störf-
um með föður sínum sem þá
var títt. Hann virðist þó hafa
lesið mikið því hann var mjög
vel að sér um marga hluti,
slyngur í reikningi, fór ágæta-
vel með móðurmálið í tali og
riti og vel læs á Norðurlanda-
mál. Nýttist kunnátta hans
næsta vel fyrir hann sjálfan og
sveitungana eins og brátt mun
sagt veröa.
Sveinn Benediktsson gegndi
mjög mörgum störfum í al-
mannaþágu. Hann var kenn-
ari, póstafgreiðslumaður og
símstjóri, fiskimatsmaður,
oddviti og sýslunefndarmað-
ur. Hann endurskoðaði reikn-
inga sýslu og hreppa í Suöur-
Múlasýslu í mörg ár og átti
sæti í fasteignamatsnefnd, var
umboðsmaður Brunabótafé-
lagsins, skattanefndarmaður
mjög lengi og taldi fram fyrir
marga. Og um skeið kom
hann við sögu, meira og
minna, í flestum þeim félög-
um sem stofnuð voru í sveit-
inni. Það segir sig sjálft að
Sveinn var mjög störfum hlað-
inn og ber þá einnig að hafa í
huga að verulegs hluta lífs-
bjargar hlaut hann að afla
með sjálfsþurftarbúskap auk
sjósóknar framan af ævi. Þjón-
ustustörfin gáfu oftar en hitt
ótrúlega lítið í aðra hönd.
Hvítur
fiskur
Þegar tekið var að meta fisk á
Mjóafirði upp úr aldamótum
var Sveinn í Hlíð skipaður
matsmaður ásamt Haraldi
Jónssyni bókbindara. En þá
var tekið á móti saltfiski til út-
flutnings hjá Konráði Hjálm-
arssyni kaupmanni og fleir-
um. Ekki eru mér tiltækar töl-
ur um þennan útflutning sem
var umtalsverður á fyrri helm-
ingi aldarinnar fram undir
seinna stríð. Þá kann ég ekki
heldur ártöl við upphaf og lok
fiskmats á Mjóafirði en Sveinn
vann að því allan tímann.
Með honum störfuðu auk
Haralds, Hjálmar og Gísli Vil-
hjáimssynir og þó einkum
Friðjón í Kastala, bróðir hans.
Gífurleg áhersla var lögð á
vöruvöndun og matsmenn
lögðu sig alla fram. Enn sé ég
Svein fyrir mér, hvernig hann
hándlék fiskinn og gerði sér
grein fyrir ástandi hvers og
eins í sjónhending: flatning,
söltun, blóöhreinsun, himnu-
dráttur á málsfiski, vöskunin,
pressun, þurrkstig, hringorm-
r