Tíminn - 07.07.1995, Blaðsíða 6

6
yfptyyTTi-flf
Föstudagur 7. júlí 1995
Christian Thern og Fischer eru vel aö sér í íslendingasögunum.
Christian Thern, Þýskalandi:
Stærsta hátíö-
in hingaö til
Christian Thern frá Þýskalandi
og Fischer, félagi hans, voru
nýkomnir úr 28 stiga hita í
heimalndi sínu og neyddust til
ab viburkenna ab vibbrigbin
væru mikil. „Þetta er mjög erf-
itt fyrir okkur, landib ber nafn
sitt meb rentu," sagbi Them og
var áfjábur í ab fá ab vita
hvernig veburspáin væri fram-
undan.
Þeir félagar búa í Slésvík og
hafa haft víkingatímann ab
áhugamáli og atvinnu í tíu ár.
„Vib erum ekki bara ab koma á
víkingahátíbina, heldur langabi
okkur fyrst og fremst til ab sjá
söguslóbirnar. Viö erum mjög vel
aö okkur í Islendingasögunum.
Eigi skal höggva," hnýtir Thern
aftan í til aö rökstybja mál sitt.
Þeir segja víkingahátíðina í
Hafnarfiröi þá stærstu sem þeir
hafa sótt, mest hafi á þeim hátíð-
um sem þeir hafa sótt áður verið
um 400 víkingar. Thern er járn-
smiður að mennt en Fischer for-
vörður og bjóða þeir báðir muni
tengda víkingatímanum til sölu.
Víkingahátíöin í Hafnarfiröi formlega sett í gœr:
A 5 fara Í0Ö0 ár
aftur í tímann
Séð yfir hátibarsvœbib ígœr þegar allt var enn í fullum gangi vib undirbúning.
Þab var líf og fjör á Víbistabatúni
í Hafnarfirbi í gær en þá voru
víkingar víbs vegar ab úr Evrópu
ab koma sér endanlega fyrir, æfa
bardagaatribi og ljúka skipulagn-
ingu víkingahátíbarinnar sem
var sett á Alþingi í gær og stend-
ur fram á sunnudag.
Ekki var laust við að setti að
sumum ugg að sjá til víkinganna
vígalegu, séstaklega jómsvíking-
anna, sem voru ab æfa bardagaat-
riði í fullum herklæðum þegar
Tímann bar að garði. Er þeir voru
teknir tali kom í ljós að um ljúf-
menni var að ræða, mörgum virtist
saga og menning víkingatímabils-
ins ástríba og þeir voru hreyknir yf-
ir að vera komnir til íslands.
Þegar íslendingasögurnar bar á
góma komu sumir víkinganna með
fleygar tilvitnanir, m.a.s. á ís-
Iensku, og báru gestirnir ljóslega
mikla virbingu fyrir landi og þjóð.
„Mig hefur dreymt lengi að koma
til sögueyjunnar í norðri og veðrið
í dag setur ofurraunsæislegan blæ á
þetta allt saman. Þetta verður ná-
kvæmlega eins og að fara 1000 ár
aftur í tímann," sagbi hollenskur
víkingur í gær.
Hryssingslegt veðurfar í gær náði
ekki að spilla að rábi fyrir fólki á
hátíðarsvæöinu en þó er ljóst að
fólkið vonaðist til að það færi batn-
andi, þótt menn bæru sig vel. Jó-
hannes Bjarnason, veitingamaður í
Fjörukránni, sagðist „brenna öll
helvítis skurbgoðin sem komin eru
til Hafnarfjarðar ef veðrið fer ekki
að skána."
Flestir víkinganna ferðast á milli
landa yfir sumartímann, sýna sig
og sjá aðra, margir hafa einhvers
konar vörur tengdar víkingatíma-
bilinu til sölu, en þegar „vertíðinni
lýkur" hverfur þetta fólk aftur í
grámósku hversdagsleikans. Al-
gengt virtist á viðmælendum blabs-
ins að þeir kæmu úr kennara- eba
handverksstétt.
Hvab sem því líður hefur Hafnar-
fjörður og andrúmsloftið á Víði-
staðatúni tekið stakkaskiptum og er
mjög forvitnilegt að kynna sér dag-
skrána sem einnig býður upp á yf-
irgripsmikið fræðslustarf, aballega í
formi fyrirlestra. Meðal fyrirlesara
má nefna Magnús Magnússon út-
varpsmann í Lundúnum.
Vibtöl og texti: Björn Þorláksson
Myndir: Pjetur Sigurbsson
Eldgos á Reykjanesskaga
i.
Stundum kviknar umræöa um jarð-
skjálfta og eldgos nálægt byggð og oftast
fjarar hún jafn skjótt út. Um daginn vakti
Ragnar Stefánsson jaröskjálftafræðingur
upp slíka umræöu meö því að minna á að
skjálftar á stæröarbilinu 6-7 geta orðið á
Reykjanesskaga og ennfremur aö þar geta
orðiö eldgos skammt frá bæjum eöa frá
'Reykjavík.
II.
Árin 1929, 1933 og 1968 urbu jarb-
skjálftar á Réykjanesskaga á bilinu 6,0-6,3
á Richterskvarba. Á 10., 12. og 13. öld
gengu eldgosahrinur yfir á skaganum,
síðast gaus þar á 14. öld. Hrinurnar urðu í
þremur af fjórum eldstöövakerfum skag-
ans; allar röð fremur lítilla sprungugosa.
Reyndar féll töluverð gjóska úr sumum
þeirra, vegna þess að þau uröu í sjó und-
an Reykjanesi, og hraun náöu allvíöa,
vegna þess aö eldsprungur opnuöust í
skástígum og löngum reinum. Það rann
m.a. til sjávar milli Krýsuvíkur og Grinda-
víkur og viö Straumsvík. Núverandi
byggð er sums staðar nærri eldstöðvum
eða innan kerfanna, t.d. Grindavík, en
annars staðar kynni hraun aö ná inn í
eða að byggð, t.d. í Hafnarfiröi, Þorláks-
höfn, Hveragerði og Reykjavík. Víða eru
mannvirki í hættu, svo sem skíðamann-
virki, vegir, stök hús, raflínur og vatns-
lagnir utan byggöanna.
UM-
HVERFI
Ari Trausti
Gubmundsson
jarðeblisfræbingur
III.
Ragnar minnti réttilega á þessi atribi
og það hafa aörir jarðvísindamenn oft
gert, þ.á m. höfundur pistilsins; og
stundum fengiö bágt fyrir. Enginn,
hvorki sérfræöingarnir né almenningur,
má sýna of mikla viökvæmni í þessu
efni; hún skemmir fyrir réttum við-
brögðum. Auövitað er hættan ekki ekki
mjög mikil, en hún er raunveruleg og
eykst meb hverjum áratug sem líður frá
síðasta stóra skjálfta eða síðustu gos-
hrinu (sbr. 500-600 árin). Svo ber aö
gæta aö því að sprungugos, sem fram-
leiða 100-300 milljónir rúmmetra af
gosefnum, valda seint miklu tjóni
(vegna stærðar skagans) nema ef
sprungur opnast mjög nálægt byggö.
Því er vart svo fariö á þessum slóðum,
nema ef vera skyldi næst Grindavík.
Gos af umræddri stærö á Bláfjallasvæö-
inu ylli væntanlega litlu sem engu tjóni
í þéttbýli skagans; fyrst og fremst á
mannvirkjum á 20-50 ferkílómetra
svæði hið næsta gosstöðvunum, ef svo
bæri undir.
Skjálfti í Bláfjöllum nærri 7,0 að
stærb gæti hins vegar valdiö nokkru
tjóni á mannvirkjum og lögnum á
miklu stærra svæöi.
IV.
Ummæli Ragnars er í raun enn ein
óbein beiönin um að gerð veröi vönduö
úttekt á vá vegna eldgosa og jarðhrær-
inga á öllum Reykjanesskaga. Samhliöa
þarf aö útbúa upplýsingar um viðbrögð
almennings og treysta þau viðbrögð og
viöbúnaö sem Almannavarnir hafa þeg-
ar undirbúið á landsvæðinu.
Skjálftahrinurnar á Hengils- og Hell-
isheibarsvæöinu geta boöaö meiri
virkni, en þó ekki endilega. Gliðnun
lands er samt óhjákvæmileg þar sem og
innan hinna sprungukerfanna þriggja,
og kvika er í nægu magni undir skagan-
um. Við megum ekki álykta annab og
vera óviðbúin hristingi eða eldsumbrot-
um á hálendi skagans. Nú þarf ab setja
saman lag- og samhentan starfshóþ.