Alþýðublaðið - 12.10.1922, Blaðsíða 3

ALÞÝ,ÐUBLAÐIÐ
3
ari. 1 henni era óta! undantekn>
ingar og krákuspor, aem seint
verður lærð. T, d. vil eg aðeins
benda ú byggingu orðanna shall
og will, sem er óþægllegur hræri
grautur og margir Bretar flaska
á. Yfirhöfuð eru óreglulegar ssgoir
(sem er nokkur liður i öllu mál*
fræðisnárai í iodogerraönskurn mái
uro) raikið graotarlegri i Dönsku
en Þýzku. Tökutn annað daemi:
Enska orðið man breytir raerk
ingu, eftir þvf, hvort roeð því
stendur greinir, eða ekki — svo
er og um flíiri orð. Við Ensku
nára verður maður ávait að hafa
f huga fjöldann alian af setning
nm og reglum, sem ekkl þekkj
ast í Þýzku. Ófan á allan þennan
málfræðiigraut bætist svo mtlið
sjálft. Það er sagt, að menn fletli
varla upp Enskri bók án þess að
hitta á ný orð — geta það jafn-
vel verið orð, sem gera út um
metkingu langra kafla. Maður sem
er sæmileg lesfær í Þýzku (t d.
stúdent) getur varla rekist á s!ik
Otð í Þýzku, nema þá „tekn sk"
hugtök. — Áuk þeisa kemur svo
ailskonar hégómaskapur, t. d. eru
sum orð skrifuð raeð stórum upp-
hafsstaf i vissum orðssamböndura,
Bretar skrifa oft H. M. The King,
en aftur á raóti the king of Spain.
Þýzk nýyrði myndast venjulega,
eða ávalt af eldri orðatofnum,
Þjóðverjar segja Drahtlos og Fern
iýrecher, Bretar afturá raóti Tele-
graph og Ttlephone — Eg er
ekki að mæla með þýðingu al-
þýðlegra orða, en mér þykir þó
kostur, að nýyrði séu sklljanleg.
Um framburðinn er það að segja,
að þar hefir Þýzkan alla yfítburði
fram yfir Enskuna. Á er ávalt &
Þýzku, en á Ensku hefir það nær
öii hijóð. t Þýzku hefir eitt orð
undir öllum kringumstæðum sama
[framburð. Mér er nú mjög f rainr.í '
ensku orðið Það er bæði til sem
sagnorð og sem nafnorð, en hefir
mismunandi áherzlu, sem sagnorð
hefir það áherzluna á siðara, en
sem nafnorð á fyrra atkvæðinul
Beinlinis orðskrípi eru óteljaudi
f Enskunni, — hvað segja menn
um orðið Jke Nevir-do-wellt*
Hltt er meira deiluatriði, fevert
máiið veiti meiri skilyrði, Þýzkan
eða Enskan, en rcynsla rafn er
sú, að betri :é Þýzkan til þess
fallin, að opna möcnum nýja
heima. Eg legg lítið upp úr því,
að brezki ftumtexti sraánarskjali
ins sem kent er við Versaelles
háfi meira gildi en sá franski.
H;fir senniiega ráðið þar mestu
kuonáttuleysi þeirra Lloyd George
og Wilion f raálum. Þið er að
vfsu satt að fleiri munu tala Easku
ea Þýzku f heiminum nú. Sé kom-
ið tll ladlsmds eða Egyptsíland',
'raua Ea»k;n víst me;t notuð er
lendra mila (*. m. k. i Iadlandi).
en fegnir viljs þeir kaupa af sér
þí mentun þarlendír menn, ef
Bretar verða bart úr iöndum þeirra.
Sé komið út fyrir brezk löad og
nýiendur, fara að rainka áhrif
Enskunnsr (reyndar kunna hér
margir að segja „yes money all
ricbt), tekur þá írekar við Franska
og Þýzka. í Dsnmötku og Svf.
þjóð mun Þýzka vfst mest notuð
í hinu mikla og fjölmenna Rúss
landi er erfltt að komast áfram á
Ensku sinni. Þar er Þýzkan svo
yfirgnæfandl, þarnæst Franska.
Eg býtt við þvf, að nú leití
fleiri til níms béðan f Þyzkalandi
en f Bretlandi. Mun þvf aukast
Þýzkumentun hér — þarvifl bæt
ist, að margar bækur, sem kend
ar eru vifl háskólann, eru á Þýzku,
cinkum í guðfræðis-, heimspekis
og læknadelld, en fáar á Eniku.
Er það g’ögg sönnun þeis, að
Þýzkan eigi mestan rétt á sér hér
sem það erlendra mála, sem mest
rækt sé iögð við. Það má taka
hærri mið, eh fsfiskssölu í Grims-
by og Hull.
Rvík »/io
Hendrik J. S. Ottbsson.
Samvinna.
Bestur verður ávöxtur vinnu
þeirrar, sem fram fer f barnaskól
um, ef heimili og skóiar eru sam
taka. Heimili og skóli eru tveir
afliijar, sem þurfa að vera vis-
veittir fevor öðrum. Þeir eiga að
stefna að sxma marki. En matkið
er að hjáfpa barninu.
Óstundvisi er mein tslendiaga.
Þar eru sekir ungir og gatnlir.
Þeasi löstur gerir eius vart við
sig í skólarum og annars staðar.
Allir kennarar þekkja, að sum
skóiabörn ciga rajög erfitt með
að vera stundvfs. Óstundvfsi þeirri
veidur raargt. Hér i Reykjavfk er
fjölmargt sem glepur. Venjulegast
beija börnin þvf við, að klukkan
sé vitlaus heiroa. Þetta ksen nú
oft satt að vera. Það er eiunig
algeug viðbára, að börnin hafi
verið látin íara f sendiferð, rétt
áður en fara átti f skólann.
Þetta mun vera ti! og er oft
gert af þörf eða gáleysi.
Þá er gleymskan eitt meinið.
Börnin koraa alltlaus i skólann,
vantar ýmislegt, sem þsu þarfa
að nota f skólanum. Kveður oft
svo mikið að þessu, að erfítfe er
að bæta úr.
Þetta þarf að laga.
Heimillnum ber að hjálpa börn-
unura, svo að skólastarfið beri
sem mestan ávöxt. H. J.
Im iisgta «g fegSnn.
Hljóðfœraskólinn. í dag og
næsta tvo daga verflur tekið á
móti innsækjendum f Mentaskól-
anum kl 5 og auk þeia einnig á
laugardagskvöldið kl 8
Kristindómsfræðslan. Greinia
um hana í blaðinu f gær var skrif-
uð sl. mánudajg. Þess vegna skrif-
sði eg, að safnaðarfundurlnn heffli
verið f fyrrakvöld.
Guðm. R. Ólaýsson
úr Grindavlk.
Áthygli skal vakin á þvf að
kirUjuhljómleikar Pála tióifsionar
og Eggetts Stefánssoaar verða f
kvöld Má þar vafalaust búa&t við
góðri skemtun.
Dagsbrúnarfandnr verflur f
Goodtemplarahúsinu í kvöld kl 71/*.
Félagsmenn eru beflnir að fjöl-
menna.
Peir sem ætla að gefa tnuai á
hlutaveltu Sjúkrasamlags Reykja*
vikur, eru beðnir að senda mun*
ina það alira íyrsta.
Hlntareltnnefnd Sjúkrasam*
lags Reykjavikur heldur fund f
Goodtemplarahúsinu kl. 8 f kvöld.
Kaupendur „Verkamannsina*1
hér f bæ eru vinsamlegaat beðnir
að greiða hið fyrsta ársgjaldið,
S kr., á afgr. Alþýðublaðsins.