Tíminn - 17.06.1956, Page 9

var furáarritari
og ,faiS#innumál
í landinu,
Frá siðasva aðalfundi KEA. Jakob Frímannsson framkvæmdastj. fiytur skýrslu, stjórnarmenn, funaarsTTorl o.fl.
FrímannssoJi.ísem enn gegnir
starfinu. Haníi hefir haldið á-
fram stórfelkþ'i uppbyggingi
á athafnasviðinu og hefii
stýrt auknum 'áhrifum félags-.
ins í allsheriar viöreisn í bæ
og héraði. 3ann nýtur al-
menns trausts langt út fyrii
raðir samhérja sinna í félags-
málum samvinnumanna.
Allir ,‘þessir mikilhæfu for-
ustumenfi eru f.yíirf jngar,
vaxnir ?. upp í héraðinu sjálfu,
í nánum tengslum við lífsbar-
áttu fóiksins. Þeir hafa allir
unnið stónúrki á lieimaslóð-
um, hafa afsannað þá sögn, að
engirin sé spámaður í sínu föð
urlandi. Allir þessir menn hafa
með starfi sínu, hugsjónum og
■ atbeina félagsins. Akveðiö vár
að stoína til deilda í hverjum
hreppi. Stjórninni falið „að
ánnast um reikningsfærzlu,
móttöku varanna frá skipi og
afhendingu þeirra til deildar-
stjóranna, hvort sem hún ger-
ir það sjálf, eða fær annan til
þess.“ Þannig er upphafið,
smávaxið, en hiklaust. Með
þessum aðgerðum var brotið
blað í :sögu Eyjafjarðar, Bænd
ur vörpuðú af sér oki kaup-
manna, tóku hagsmunamái
síit úeigln hendur. Alla tið síð
an hefir sú stefna verið lyk-
illinn að hagsæld og menn-
.ingu héraðsins.
Hin knýjandi þörf fyrir
bætta verzlunaraðstöðu var
hin ytri ástæða félagsstofn-
unarinnar á Grund, en það er
alveg vafalaust, að undir bjó
um bæjarins og frasnleiðend-
um héraðsins. I Ey jafirði veré
ur ekki bent á neitt afl, sem
fremur hafi lyft til efnalegs
sjáifstæðis og vaxandi menn-
ingar en máttúr sasnviimunn-
ar.
Félagsmenn og
íorystumenn
Félagið, sem hófst á legg
með því að 17 fnenn rituðu sig
fyrir loforði um að leggja fram
100 sauöi, telúr nú nær
félagsmenn og öil velta þess ei
nú orðin 180 milljónir króna
á ári. Forusturfienn hafa ekk;
verið margir. Félaginu hefir
haldist lengi ög vel á afbragðs
mönnum, sem állir hafa skiiið
eftir merk spor í sögu féiags-
starfræksluna, um hinar fjöl-
aættu framkvæmdir og þýð-
tngu þeirra fyrir fólkið, sem
áýr við Eyjafjörð. Þar mun
koma í ijós, hvert gildi það
hefir fyrir þjóðarbúskapinn,
ið fjármagnið, sem vinnan og
verzlunin skapar, er ekki flutt
á brott, heldur ávaxtað heima
með hagsmuni alls byggðar-
Nokkrar tölur minna á, hvað
hér er um að ræða. Félags-
menn eru nú 4951 í 24 félags-
deildum. Allsherjarvelta fé-
lagsins á s.l. ári var um 180
milljónir króna. Endurgreiðsla
fólkið. Þetta fé nemur % af
heildarrekstursfé félagsins, 14
er lánsfé annars staðac frá.
Kristján Jónasson frá Narfaslöðum í Þingeyjarsýslu
stofnfundinum. Hann var listaski ifari
meira en að selja Zöllner sauði
þetta áríð og hin næstu, og
fá nauösynj avarnni g bé'int o--
miliiliðalaust á Akurcyrarpoll
Hin knýjandi þörf bssttrar
verzlunaraðstöðu var hin ytri
ástæða félagsstofnunarinn-
ar, en .frumherjar starísin;'
skildu —: og það sannaðist æ
betur éftir þvi sem á lélð -
að í þessum samtikúm fólst
kraftur til að lyfta öílu at-
hafna-, og m.eriningárllli hér-
aðsins, er iþnar lið'u.
Hugsjón þ«ssara rilárma va.i
sú aðstaSa, seiá v.'Ö húum vií.
í dag; Frjáísí fólk í i>jáis»
Ianði, • blómiegar byggðir, ofl-'
ugt aihaínalíf, gíæsileg og
meimiagarieg ves'sÍisnaraS-
staffa cg margháttuð starfsenji
rekin í samvinnu af neytena-
Lns,
anna
Traustir cg. ágæti?. bændur
stýrðu málefnurii'u-féiagsins
fram til 1902, eii Éfallgrímur
Kristinsson, braiRryðjandi nú
tíma samvinnuttarfsemi í
, landinu, tók við’. f orustu. Ári'ð
1900 endurskipu'lag.5i hann
! féiaglð og gerði áð' nýtízku
i 1 r « r% flll, V
síðan. Hallgrímúr vann KEA
af eidmóöi og lyriíhyggju lii
1 1918, er hann.tók viö
irlutverki, þvíj að
grundvöilinn fyrir allsherjar-
samtök samvinnumanna og
gerðist framkvæmdastjó:.
SÍ3. Sigiirður kristinsson tf
þá við stari'i hans og hélt þ'
fram með mikilli prýði, ui
'hann var kallaður tii stærr.
hlutverks, að taka við starfi
’oróður síns hjá SÍS. Þá varð
Viihjálmur Þór forustumaöur-
inn. Hann er einn stórbrotn-
asti athafnamaður þjóðarinn-
öld. Kaupfélag
r merki stjörnar
Haiin gerði íélagió að
stórfyrirtæki, treysti hag þess
eflöi það út á við og ian á
viö. Eií-nig hann var kailaður
að gezna störfum í þágu
þjóðarinnar allrar.- Hann var
Uka íorjjstumaður allsherjar-
iamtak-a samvinnumanna eins
og fyrirrennarar hans, og hóf
þau til nýrra átaka á nýrri
tið með þeim hætti, að lengi
mun verða minnzt. Við störf-
um Vilhjálms, 1940, tók Jakob
framsýni skipað sér á hckk
með öndvegismönnum sög-
unnar í þessari byggð.
Og þar hafa vitaskuld
margir aðrir lagt hönd að
verki, óbreyttir liðsmenn og
íéiagslegir trúnaðarmenn.
Fjárhagsieg farsæid íélags-
skaparins' íiefir . verið mikil.
Hún blasif við í fjöiþættum
atnöfnum. En undirstaðan er
fólagsiegur þroski og sám-
heldnv, á. hvérju sem hefir
gengið. Eyfirðingar hafa ekki
borizt mikið á út á við, en
stuðningur þeirra við þetta
mikla menningarfélag sitt
hefir verið traustur. Sam-
heldni hefir verio mikil. Þess
Stjórn KEA í
fundarsal sín-
um í aðalverzl-
unarhúsinu á
Akureyri, tal-
13 frá vinstri
Björn Jóhanns-
son, Laugalandi,
Bernharð
Stefánsson
Akureyri, Eiður
Guðmundsson
Þúfnavöilum,
Þórarinn Kr.
Eldjárn, form.
Tjörn, Jakob
Frimansson
framkv.stj.
og Brynjólfur
Sveinsson
Akureyrl.
Launagreiðslur á s.l. ári námu
á einu ári nemur nú talsvert
á aðra milljón króna. Þetta er
fé félagsmanna, sem safnast
í gegnum verzlunina, og er
endurgreitt að loknu reiknings
ári. Þótt mikill hluti þessa
fiár sé útborgaður árlega, er
nokkur hluti ætíð lagður í
stofnsjóð. Stofnsjóður nem-
ur nú 7.6 millj. kr. Innláns-
deild félagsins geymir 20
miiij. fyrir félagsmenn. Allt fé
félagsins, eigið fé og lánsfé frá
íélagsmönnum, er í rekstri fé-
lagsins sjálfs á heimaslóðum,
ávaxtað þar til hagsbóta fyrir
21.5 millj. króna. Félagið starf
rækir fjölda búða á Akureyri
og í öörum verzlunarstöðum

KEA hefir um langt skeið rekið þjóðkunna skipasmiðastöð, sem hefir m. a.
smíðað skip á borð við Snæfell, 160 lestir, ágætt og farsælt aflaskip, —
Þessa mynd tók Ijósm. Tímans fyrir nokkrum dögum í stöðinni. Er verið
að undirbúa síldarvertiðina og Ijúka við nokkra hringnótabáta.
mmm
mmm
r var KEA stofnað 19. júní 1886.
mega þeir nú njóta. Á aðal-
fundi félagsins nú fyrir
skömmu, er 70 ára afriiælisins
var minnzt, kom glöggt í ljós,
að þessi samheldni er enn fyr-
ir hendi, þótt ný kynsiöð hafi
tekið við arfinum.
Þegai” íiármagTaitii er
ávaxtaS heima
Á að rekja langa og fjol-
þætta athafnasögu i blaða-
grein, sem er flýfisverk? Það
hæfir ekki. Á 75 ára afmæli
félagsins. verður tekinn upp
þi’áðuriri'H ,irá 1936, er ge.^.
var út st^í'jöaýhaariegt minn-
j Þar verða birtar skýrsiur um
■; ' ■- • ■•K , ; ••• .1 -
við Eyjaíjörð, þar á meðal
fyrstu kjörbúðina á Norður-
landi, rekur fjölþættan og
þjóðkunnan iðnað, hefir með
starfrækslu mjólkursamlags,
sláturhúsa og frystihúsa. og
annara stofnana, er vinna úr
innlendum afurðum, lyft
vöruvönöun og verðmæti
framleiðslunnar stórlega, til
ómetanlegs gagns fyrir alla
framleiðendur.
Gagnvart neytendurn hefir
félagið löngum verið í farar-
broddi urn menningarlega
verziunaraðstcðu, góða þjón-
j ustu og margvislega fyrir-
greiðslu. Á 70 ára aím,æli3há-
j t J rtí igsíhs á Akureýri fýrir
j nokkrum dögum sagði mikiis-