Lesbók Morgunblaðsins - 29.04.2006, Page 12

12 | Lesbók Morgunblaðsins ˜ 29. apríl 2006
Brendan Fraser leikur aðal-hlutverkið væntanlegri mynd
eftir bók Jules Verne, Leyndar-
dómar Snæfellsjökuls (Journey to
the Center of the Earth). Myndin
ber nafnið Journey 3-D og er það
vegna þess að hún er fyrsta myndin
sem er sértaklega tekin upp sem
stafræn þrívíddarmynd.
Eins og íslenski titilinn gefur til
kynna kemur Ísland við sögu en
ekki er víst að tökur verði hér því
mikið verður
stólað á brell-
ur og tækni
hvað landslag
varðar, að því er segir á Variety.-
com.
Leikstjóri verður Eric Brevig og
búist er við því að myndin verði
frumsýnd á næsta ári.
Journey 3-D verður nútímaútgáfa
þessarar sígildu sögu en fylgst er
með táningnum Alex Lindenbock og
föður hans sem er jarðfræðingur en
Fraser verður í hlutverki vísinda-
mannsins.
Þetta verður fyrsta myndin sem
Brevig leikstýrir. Áður hefur hann
starfað mikið við brellur í kvikmynd-
um. Hann var verðlaunaður fyrir
vinnu sína í Total Recall og hefur
líka haft yfirumsjón með brellum í
The Village, The Island og Peter
Pan.
  
Framleiðendur leikinnar heimild-armyndar um söngvara INXS,
Michael Hutchence, eru þessa dag-
ana að reyna að sannfæra leikarann
Johnny Depp um að hann sé rétti
maðurinn í hlutverkið. Kvikmyndin
verður unnin
hratt og hún
verður kvik-
mynduð að mestu
í Ástralíu, heima-
landi Hutchence.
Auk Depps,
hyggjast fram-
leiðendurnir fá
leikarana Eric
Bana, Siennu
Miller, Naomi
Watts og Rachel Griffiths til þess að
leika í kvikmyndinni.
Vinnuheiti myndarinnar er Slide
Away sem vísar til lags sem Hutc-
hence söng með Bono, söngvara U2,
en þetta kemur fram á vefnum Mov-
ieHole.net
Leikstjóri myndarinnar er Nick
Egan sem leikstýrði mörgum vin-
sælustu myndböndum INXS. Hann
hefur unnið með Rhett, bróður
Hutchence, að kvikmyndinni.
  
Pakistanar flykktust í bíó í vik-unni til að horfa á indversku
kvikmyndina Taj Mahal eftir að for-
seti landsins, Pervez Musharraf,
heimilaði sýningu á henni, þrátt fyr-
ir bann sem sett var fyrir 41 ári við
sýningum á indverskum kvikmynd-
um í landinu. Bollywood-stjörnur og
framleiðendur mættu til sýning-
arinnar í Lahore, þar sem er vísir að
pakistönskum kvikmyndaiðnaði.
Aðalleikkonan í myndinni, Sonia
Jehan, er barnabarn frægrar pakist-
anskrar leik- og söngkonu, Noor
Jehan, og henni fannst það draumi
líkast að vera komin til Pakistans til
að sjá myndina, sem var tekin á Ind-
landi og frumsýnd þar í fyrra. „Ég
er afar hreykin á þessari stundu. Ég
er Pakistani og kem hingað frá Ind-
landi með kærleiksboðskap,“ sagði
Jehan við fréttamenn áður en sýn-
ing myndarinnar hófst.
Pakistönsk stjórnvöld bönnuðu
indverskar myndir skömmu áður en
ríkin hófu annað stríð sitt árið 1965.
En menningarmálaráðherra Pakist-
ans, Ghazi Gulab Jamal, sagði Mus-
harraf hafa leyft sýningar á Taj
Mahal til marks um sáttarvilja.
Erlendar
kvikmyndir
Brendan Fraser ásamt konu sinni Afton.
Johnny Depp
S
amfélag okkar er ofurselt endalaus-
um svokölluðum „markaðslausn-
um“. Þetta er tískuorð sem þýðir
einfaldlega að sölumennska í alls
kyns formi verður æ óprúttnari og
leitar ávallt eftir smugum til að
fara í kringum gildandi lög og reglur. Glöggt
dæmi eru bjórauglýsingar í íslenskum fjöl-
miðlum þrátt fyrir skýlaust bann við áfengis-
auglýsingum. Heimilið er nú orðið aðalvett-
vangur markaðsfólks í gegnum
sterkasta miðil samtímans,
sjónvarpið.
Athyglisverður dómur féll
nýverið í hæstarétti Svíþjóðar
þar sem skorið var úr um að
óheimilt væri að rjúfa útsendingu kvikmynda í
sjónvarpi með auglýsingahléum. Var dæmt á
þeim forsendum að hér væri brotið á sæmdar-
rétti kvikmyndahöfundar, að kvikmynd væri
heildstætt listaverk sem ekki mætti slíta í sund-
ur með auglýsingum eða annars konar kynning-
arinnskotum. Þetta er tímamótadómur sem ef-
laust á eftir að hafa fordæmisgildi, ekki einungis
í Svíþjóð heldur í nágrannalöndum þar sem rétt-
arfar og lagaumhverfi er svipað; Hróbjartur
Jónatansson hæstaréttarlögmaður lét einmitt
hafa eftir sér aðspurður í kjölfar þessa dóms að
eflaust yrði litið til hans þegar og ef sambærileg
mál kæmu til kasta dómstóla hérlendis.
Í máli þessu var gerður skýr greinarmunur á
kvikmynd sem heildstæðu listaverki sem upp-
haflega er samin til flutnings í kvikmyndahúsi;
sannarlega annar miðill en sjónvarp þar sem
tengsl áhorfandans eru mun sterkari og sjálf-
viljugri en gagnvart sjónvarpi. Mér dettur
reyndar í hug að spyrja hvort íslenskum
kvikmyndahúsaeigendum sé lengur stætt á því
að hafa þessi fáránlegu hlé á kvikmyndasýn-
ingum í ljósi þessa.
Sjónvarpið hefur hinsvegar ekki rétt til að
meðhöndla heildstætt listaverk að geðþótta,
heldur verður að sýna verkið eins og höfundur-
inn skilaði því og rjúfa hvorki tengsl áhorfand-
ans við efni verksins né notfæra sér athygli hans
með því að slíta verkið í sundur með alls óskyld-
um skilaboðum. Um efni framleitt fyrir sjón-
varp, þætti og myndir, gegnir öðru máli, þar eru
það forsendur miðilsins sem ráða meðhöndlun-
inni og má greinilega sjá hvernig amerískir
spennuþættir, sápur og vinsælir spjallþættir eru
bókstaflega settir saman með tilliti til auglýs-
ingainnskota sem verða æ tíðari eftir því sem
líður á þáttinn. Gert er ráð fyrir að áhorfandinn
sé þá tregari til að hætta horfa úr því hann
hangir enn á þættinum þrátt fyrir endalaus inn-
skotin. Ég segi endalaus því forsmekkinn af
tíðni innskota í amerísku sjónvarpi má sjá í
mörgum þáttum sem sýndir eru á „íslensku“
einkastöðvunum. Þar er gert ráð fyrir mun fleiri
hléum en íslenskir auglýsendur hafa áhuga á að
fylla því tvö af hverjum þremur hléum eru aug-
lýsingalaus. Ennþá.
Sæmdarréttur
kvikmyndahöfunda
’Sjónvarpið hefur hinsvegar ekki rétt til að meðhöndlaheildstætt listaverk að geðþótta, heldur verður að sýna verk-
ið eins og höfundurinn skilaði því og rjúfa hvorki tengsl
áhorfandans við efni verksins né notfæra sér athygli hans
með því að slíta verkið í sundur með alls óskyldum skila-
boðum.‘Sjónarhorn Eftir Hávar
Sigurjónsson
havar@mbl.is
M
yndin Izzat er
ofbeldismynd
þar sem inn-
blástur er sótt-
ur til banda-
rískra mafíu-
mynda en umfjöllunarefnið hefur
þó mikla skírskotun til daglegs lífs
í Ósló.
Myndin fjallar um æskuvinina
Wasim, Riaz og Munawar sem allir
eru synir pakistanskra innflytj-
enda í Ósló. Wasim er aðal-
persónan sem
Emil Marwa
túlkar en hann
þekkja einhverjir
úr myndinni East is East. Vinirnir
þrír fá þá viðurkenningu sem þeir
óska eftir innan harðsvíraða geng-
isins East Side Crew, sem á sér
fyrirmynd í norskum raunveru-
leika á níunda áratugnum.
Það var samt nokkuð áfall fyrir
norska áhorfendur að sjá skotbar-
daga, gengjamenningu, eiturlyfja-
smygl og daglegt líf undirheima
Óslóar varpað á hvíta tjaldið og
margir spurðu hvort þarna væri
komin raunsönn lýsing á Pakistanagengjum 9.
og 10. áratugarins þar sem heróínsmygl og of-
beldi voru hversdagsleiki.
Afþreying til umhugsunar
„Þetta er ekki heimildarmynd,“ segir leikstjór-
inn Ulrik Imtiaz Rolfsen, sem sjálfur er hálf-
pakistanskur og hálfnorskur, en hann var stadd-
ur á Kvikmyndahátíðinni í Gautaborg þar sem
myndin tók þátt í aðalkeppninni sem framlag
Noregs. Myndin er einnig sýnd á kvikmyndahá-
tíðinni í Berlín. Izzat er fyrsta kvikmynd Ulriks
í fullri lengd og hann skrifaði handritið í sam-
starfi við Leon Bashir. „Mig langaði að gera
góða afþreyingarmynd, mynd eins og mig sjálf-
an langaði að sjá. Hugmyndin var líka að vekja
til umhugsunar án þess að vera með siðaboð-
skap, til dæmis um tómarúmið sem getur skap-
ast á milli heimila og skóla og haft alvarlegar af-
leiðingar. Ég vildi líka lýsa því hvernig
pakistanskir strákar fengu viðurkenningu í
gengjunum en hvergi annars staðar.“
Pakistanagengin voru hörð á 9. og 10. ára-
tugnum og Ulrik segir að sannleikurinn hafi
ekki komið í ljós fyrr en mun seinna og komið
mörgum að óvörum. Myndin er vissulega of-
beldismynd en Ulrik leggur áherslu á að þeir
sem fyrir ofbeldinu verða, rísa ekki strax á fæt-
ur og halda áfram eins og ekkert hafi í skorist.
„Ég þoli ekki ofbeldi sjálfur en vildi sýna þetta í
réttu ljósi.“ Hann lagðist í þó nokkrar rann-
sóknir í aðdraganda kvikmyndagerðarinnar,
m.a. á eiturlyfjasmygli, til þess að lýsingarnar
yrðu raunverulegar.
Myndin er athyglisverð fyrir Íslendinga, einn-
ig fyrir þær sakir að leikstjórinn tengist Íslandi
í gegnum eiginkonu sína Helgu Júlíönu Vil-
helmsdóttur arkitekt, sem hefur verið búsett í
Noregi í sextán ár. Dætur þeirra tvær, Saga og
Yrsa, fara með smáhlutverk í myndinni, einnig
Vera, eldri dóttir Helgu. Elsti sonur hennar,
Númi, vann sem aðstoðarmaður á tökutímanum.
Menningarheimar mætast
Izzat þýðir heiður en heiður er einmitt lykil-
atriði í menningu múslima. Myndin lýsir m.a.
muninum á tveimur menningarheimum sem
mætast og þar byggir Ulrik m.a. á eigin
reynslu. „Ég man sjálfur eftir því þegar ég var
úti með pabba og það tók heila eilífð að ganga
niður götuna því hann þekkti alla.“ Þessu er ein-
mitt lýst skemmtilega í upphafsatriði myndar-
innar. „Krakkar með rætur í menningu múslima
geta átt erfitt með að lifa af í vestrænni menn-
ingu. Af hverju enda sumir í glæpagengjum en
aðrir samlagast?“ Þetta er umfjöllunarefnið í
Izzat.
Ulrik vonast til þess að myndin fái dreifingu í
kvikmyndahúsum en segir erfitt að koma norsk-
um myndum í slíka dreifingu t.d. í Svíþjóð og
Danmörku. Áður hefur hann gert tónlistar-
myndbönd og stuttmyndir og er aðstoðarleik-
stjóri norsku myndarinnar Import/Eksport sem
frumsýnd var á síðasta ári. Næsta verkefni hans
verður spennumynd sem verður tekin upp í
Bergen. Hann segist elska Ísland og vill gjarn-
an prófa að búa og vinna á Íslandi.
Myndin hefur fengið góðar viðtökur og þess
má geta að hún vann nýverðið sérstök áhorf-
endaverðlaun á kvikmyndahátíð í Noregi. Hægt
er að lesa um myndina á vef hennar www.izzat-
film.no.
Izzat með Íslandstengingu
Norska kvikmyndin Izzat sem
frumsýnd var í Noregi síðasta
haust vakti mikla athygli þar í
landi en myndin lýsir lífi þriggja
pakistanskra stráka í Ósló á 9. og
10. áratugnum.
Eftir Steingerði
Ólafsdóttur
steingerdur@mbl.is
Gengjalíf Oslóar Það var áfall fyrir norska áhorfendur að sjá skotbardaga, gengjamenningu, eiturlyfjasmygl og daglegt líf
undirheima Óslóar varpað á hvíta tjaldið. Kvikmyndin Izzat hefur þó hlotið góðar viðtökur í Noregi og víðar.