Lesbók Morgunblaðsins - 01.12.2007, Page 7

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. DESEMBER 2007 7
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnareggert@gmail.com
Raftónlistarmaðurinn breski Her-bert hefur nú leitað á náðir al-
mennings um aðstoð vegna næstu
plötu sinnar. Um er að ræða plötu
með Matthew Herbert Big Band en
Herbert hefur víða farið á fjölskrúð-
ugum ferli og not-
ast við ýmis lista-
mannsheiti og eitt
þeirra er téð stór-
sveit. Á myspace-
setri sínu býður
hann eitt hundrað
áhugasömum að
syngja eitt orð, en
bara eitt einasta
orð. „Þú þarft
ekki að vera fag-
maður,“ segir Herbert, „það nægir að
vera ástríðufullur“. Afraksturinn
verður notaður á næstu plötu stór-
sveitarinnar sem kemur út á nýju ári.
Svona uppátæki eiga ekki að koma á
óvart, Herbert hefur alla tíð farið sína
eigin einstrengingslegu leið og slíkt
virðist borga sig (eins og það gerir
reyndar alltaf) en plata hans frá því í
fyrra, Scale, er hans vinsælasta til
þessa. Herbert hefur snert á ýmsu í
gegnum tíðina, hann hefur t.d. endur-
hljóðblandað fyrir Björk og þá gaf
hann út plötur með Mugison; Lonely
Mountain og Niceland. Þá vélaði
hann um fyrstu breiðskífu Róisín
Murphy, Ruby Blue, en nánar er rætt
um þá vinnu í burðargreininni sem
prýðir þessa síðu.
  
Margt af því merkilegasta semhefur komið úr jaðarkántríi,
kántríi og „nýju“ þjóðlagatónlistinni
er runnið undan rifjum kvenna og
nægir að nefna nöfn eins og Gillian
Welch, Lucinda
Williams, Neko
Case, Laura
Cantrell, Em-
mylou Harris, Al-
ison Moorer og
Mary Gauthier
því til staðfest-
ingar. Hin kan-
adíska Kathleen
Edwards hefur og
áunnið sér gæða-
stimpil með tveimur plötum sínum til
þessa, hinum frábæru Failer (2003)
og Back to Me (2005), sem innihalda
kröftugt, melódískt og haganlega
samsett kántrírokk. Það er því gam-
an að segja frá því að næsta plata
Edwards, Asking for Flowers, er
væntanleg í mars komandi. Edwards
stýrir upptökum sjálf ásamt Jim
Scott og mikið stórskotalið sér um
hljóðfæraleik, leiguspilarar sem hafa
leikið með kanónum á borð við Tom
Petty, Bob Dylan, Jackson Browne
og Leonard Cohen.
  
Ein vinsælasta öfgaþungarokks-sveit samtímans er hiklaust hin
bandaríska Killswitch Engage, en líkt
og landar þeirra í Mastodon hefur
sveitin náð eyrum fólks sem svamlar
allajafna um í
meginstraumn-
um. Þannig hefur
plata hennar frá
2004, The End Of
Heartache, selst í
yfir 500.000 þús-
und eintökum og
nýjasta verk
hennar, As Day-
light Dies sem út kom í fyrra, stefnir
hraðbyri í sömu átt. Svo vel gengur
hjá sveitinni að nú er stefnt á næstu
plötu seint á næsta ári en tónleika-
ferðalagið í tengslum við As Daylight
Dies mun standa fram á næsta sum-
ar. Meðlimir sveitarinnar eru pínulít-
ið ringlaðir yfir þessum ótrúlegu við-
tökum og tala um að velgengnin sé
farin að stoppa þá í að gera það sem
skipti máli – semja og taka upp tón-
list. Eftirspurn eftir sveitinni á tón-
leika er linnulaus en hún er sem
stendur á tónleikaferðalagi með
Lamb Of God, enn einni öfgasveitinni
sem er að gægjast inn á markaðs-
lendur. Er þessi þróun vegna þess að
við lifum í öfgafullum heimi eða hvað?
Verða kannski plötur með Cradle of
Filth í næsta jólapakka KB banka?
TÓNLIST
Matthew Herbert
Kathleen Edwards
Killswitch Engage
Eftir Orra Pál Ormarsson
orri@mbl.is
Gæði eru afstæð. Það á við um hljóm-plötur eins og annað. Áhrif og vinsældireru vissulega mælistika en engan veg-inn tæmandi. Eigi að síður er það svo
að yrðu þungarokkarar, einkum þeir sem aðhyllt-
ust bresku bylgjuna upp úr 1980, beðnir um að til-
greina bestu plötur allra tíma þá yrði The Num-
ber of the Beast með Iron Maiden í mörgum
tilvikum ofarlega á blaði. Má í því sambandi vísa
til vefsíðunnar metal-rules.com, sem er einskonar
suðupottur stefnunnar, en þar er platan af sér-
fræðingum sett í annað sætið á eftir Master of
Puppets með Metallica.
Tíminn flýgur og það er ótrúlegt að á þessu ári
skuli vera aldarfjórðungur frá því þessi
tímamótaplata í sögu þungarokksins kom út. Iron
Maiden hafði numið lönd með tveimur fyrstu
breiðskífum sínum, Iron Maiden (1980) og Killers
(1981), og var á góðri leið með að verða eitt helsta
hreyfiaflið í rokkheimum. Um sveitina blésu
ferskir vindar, beittar lagasmíðar rímuðu við hrá-
an hljóminn, hraðan taktinn, samstillta gítara Da-
ves Murrays og Adrians Smiths og bandbrjálaðan
bassaleik leiðtogans Steves Harris.
Allt lék í lyndi á yfirborðinu en undir niðri
kraumaði ósætti sem lauk með því að söngv-
aranum Paul Di’Anno var gert að taka pokann
sinn skömmu eftir útgáfu Killers. Gjálífið tók sinn
toll og öðrum hljómsveitarmeðlimum þótti kapp-
inn ekki lengur valda verkefninu. Metnaðurinn
var mikill og menn þurftu á öllum sínum styrk að
halda við tíðar upptökur og stíft tónleikahald.
Það hefur aldrei þótt góð latína að skipta um
söngvara í miðjum klíðum en í tilviki Iron Maiden
var það mikið gæfuspor. Enda þótt Di’Anno væri
frambærilegur rokksöngvari af pönkmeiði hafði
hann hvorki raddsvið né persónutöfra eftirmanns
síns, Bruce Dickinsons. Það er engin tilviljun að
sá síðarnefndi hlaut þegar í upphafi viðurnefnið
Loftvarnaflautan. Dickinson var ekki fyrr geng-
inn til liðs við Maiden en honum var stefnt inn í
hljóðver. Harris og félagar höfðu tekið jóðsótt og
eftir undraskamma meðgöngu leit The Number
of the Beast dagsins ljós. Viðbrögðin létu ekki á
sér standa og skífan linnti ekki látum fyrr en hún
sat á toppi breska breiðskífulistans. Það afrek
hefur Iron Maiden aðeins einu sinni leikið eftir –
með Seventh Son of a Seventh Son árið 1988.
The Number of the Beast inniheldur líklega
þrjú frægustu lög Iron Maiden frá þrjátíu ára
ferli, titillagið, Run to the Hills og Hallowed Be
Thy Name sem öll eru eftir Harris. Þarna eru líka
prýðileg lög á borð við Children of the Damned,
The Prisoner og 22 Acacia Avenue. Tvö þau síð-
arnefndu sömdu Harris og Smith í sameiningu en
sá síðarnefndi átti seinna eftir að láta hraustlega
til sín taka við lagasmíðarnar. Þá er á plötunni
eina lagið sem trymbillinn Clive Burr lagði af
mörkum, Gangland. The Number of the Beast var
svanasöngur Burrs með Maiden en á næstu plötu
tók Nicko McBrain við kjuðunum. Enda þótt
Burr væri framsækinn trymbill og taktviss réð
hann ekki við hraðann á þessari þeysireið til
frægðar og frama. Burr berst nú við MS-
sjúkdóminn og hafa Maiden-liðar verið óþreyt-
andi að létta honum lífið m.a. með fjáröflunartón-
leikum.
The Number of the Beast var ekki bara vinsæl
plata á sínum tíma heldur líka umdeild, ekki síst í
Bandaríkjunum. Titillinn fór fyrir brjóstið á sann-
kristnu fólki sem gerði því skóna að Iron Maiden
væri með texta lagsins að daðra við djöfladýrkun.
Voru platan og „djöfullegt“ umslagið víða brennd
á báli. Þessar vangaveltur áttu hins vegar ekki við
rök að styðjast. Harris, sem á líka heiðurinn af
textanum, var bara að velta fyrirbærinu fyrir sér
án þess að taka afstöðu til þess. Fræg er sagan af
því þegar Derek Riggs, höfundur teikninganna á
plötuumslögum Maiden, fékk skömmu eftir út-
komu The Number of the Beast reikning frá bif-
vélaverkstæði upp á 666 pund. Í ljósi umræðunn-
ar um plötuna neitaði hann að borga þá upphæð –
lét hækka hana upp í 667 pund.
Dýrið gengur laust
POPPKLASSÍK
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnart@mbl.is
É
g hef alltaf verið doldið skotinn í
Róisín Murphy, allt síðan ég
varð fyrst var við hana í Mo-
loko forðum daga. Sá sveitina
spila á Reading ’96, en þá var
hún ekki nema rétt rúmlega árs
gömul (hljómsveitin þ.e.a.s.). Það er eitthvað
leyndardómsfullt við Murphy, eins og hún sé
alltaf að halda aftur af sér. Það er eins og hún
leyfi sér ekki að ganga alla leið, vilji ekki full-
nýta sjarmann sem hún býr yfir og þessi heft-
ing er auðvitað það sem er svo gríðarlega
heillandi. Hún er ekki þessi hefðbundna bomba,
þokki hennar og fegurð læðist einhvern veginn
aftan að manni. Það er eitthvert óútskýranlegt
„mojo“ í gangi sem erfitt er að koma böndum
á. Svo er hún eitthvað svo lúmskt klikkuð (sjá
mynd) og heldur þannig mönnum sífellt á tán-
um.
Krufning
Moloko aflaði sér fljótt vinsælda. Fyrsta platan,
Do You Like My Tight Sweater?, kom út 1995
en titillinn er vísun í pikköpplínu sem Murphy
notaði á Mark Brydon, félaga sinn í Moloko, er
hún hitti hann í teiti (línan var svona: „ Do you
like my tight sweater? See how it fits my
body!“). Þessi ekki svo lymskulega og nokk
kynæsandi lína virkaði, því að Murphy og Bry-
don byrjuðu fljótlega saman og sveitin, eða dú-
ettinn öllu heldur, var sett á fót skömmu síðar.
Um þetta leyti var mikil rafpopps- og dans-
tónlistarbylgja í gangi og Moloko smellpassaði
inn í það æði. Lagið „Fun For Me“ naut þó-
nokkurrar hylli en Moloko komst þó enn betur
á kortið með plötunni I Am Not A Doctor, sem
kom út þremur árum síðar, en þar er að finna
þeirra helsta smell, „Sing It Back“. Sveitin
treysti sig svo frekar í sessi árið 2000 með plöt-
unni Things To Make And Do en þar er að
finna annan stórsmell, „The Time Is Now“. Hér
var Moloko tekin að umbreytast úr rafdúett yf-
ir í hljómsveit með öllum þeim „lífrænu“ hljóð-
færum sem slíku fylgir. Það slitnaði svo upp úr
sambandi Murphy og Brydons ári síðar en
sveitin hélt þó áfram að starfa. Svanasöng-
urinn, Statues, kom svo út 2003 þar sem sam-
bandið og niðurgrotnun þess er krufið til
mergjar. Hljómsveitin túraði vel og rækilega í
kjölfarið og leystist upp eftir það.
Enn Moloko
Það var svo strax árið 2004 sem Murphy leitaði
til Matthews Herberts, raftónlistarmannsins
kunna, vegna sólóplötu. Herbert hafði endur-
hljóðblandað Moloko nokkuð og hann og
Murphy áttu gott með að vinna saman. Herbert
fór að setja saman vel víraða tónlist, og þótti
útgefendunum hjá Echo Records nóg um. Þeir
báðu Murphy um að útvarpsvæða nokkur af
lögunum en hún þvertók fyrir það. Platan,
Ruby Blue (2005), seldist illa en fékk góðar við-
tökur gagnrýnenda. Murphy samdi síðan við
EMI-risann ári síðar og platan Owerpowered
kom út í síðasta mánuði. Ímyndarvinna er vel
sýrð en tónlistin felur hins vegar í sér ákveðið
afturhvarf. Teknóskotin og melódísk og minnir
rækilega á Moloko og Murphy hefur viðurkennt
að kannski hafi hún farið yfir strikið á Ruby
Blue.
Það virðist gott á milli fyrrverandi skötuhjú-
anna, þeirra Murphy og Brydons, því að þau
komu saman í fyrra til að kynna Moloko-
safnplötu með nokkrum órafmögnuðum uppá-
komum í útvarpi. Murphy hefur líka lagt
áherslu á að Moloko sé ekki hætt, og það geti
vel verið að hún verði vakin upp einhvern tíma
í framtíðinni. Það yrði djúsí …
Djúsí díva
Helgislepja Dags íslenskrar tungu hangir enn yf-
ir manni og þess vegna er mjög gaman að möl-
brjóta öll fyrirheit um góða og kjarnyrta ís-
lensku í fyrirsögninni. What the hell.
Umfjöllunarefnið er enda Róisín Murphy, fyrr-
verandi söngkona Moloko en nú sólólistamaður,
og sú hefur ekki látið boð, bönn, hefðir og reglu-
gerðarriddara trufla sig í gegnum tíðina. Þessi
frjálsi andi var að gefa út aðra plötu sína fyrir
stuttu og ekki handónýtt að skoða það mál að-
eins nánar.
Roisin Murphy „Hún er ekki þessi hefbundna bomba, þokki hennar og fegurð læðist einhvern veginn
aftan að manni. Það er eitthvað óútskýranlegt „mojo“ í gangi sem erfitt er að koma böndum á.“