Morgunblaðið - 08.03.2007, Qupperneq 27

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. MARS 2007 27
Á blaðamannafundinum kynnti
Ingólfur nýja skýrslu um áhrif laga
um fæðingar- og foreldraorlof frá
árinu 2000 þar sem greiðslur í orlofi
voru tekjutengdar og orlofinu skipt
milli foreldra.
Jákvæð áhrif feðraorlofs
Í máli Ingólfs kom fram að fyrsta
árið sem lögin voru í gildi, þ.e. 2001,
voru 82,4% feðra í fæðingarorlofi.
Árið 2004 var hlutfallið 89,8%. Árið
2001 tóku feður að meðaltali 39
daga í fæðingarorlofi en konur 186.
Árið 2004 tóku feður að meðaltali 96
daga en konur 182. Alls nýtir 17,1%
feðra eitthvað af sameiginlega tím-
anum, en 90,5% mæðra. Samtals
17,9% feðra fullnýta ekki rétt sinn
til þriggja mánaða orlofs, en 1,1%
mæðra. „Vafalítið eru því fleiri feð-
ur en nokkru sinni áður virkir við
umönnun ungra barna sinna,“ sagði
Ingólfur og tók fram að vísbending-
ar væru um að staða karla og
kvenna á vinnumarkaði hefði eitt-
hvað jafnast í kjölfar lagasetning-
arinnar. Jafnframt sagði hann ljóst
að lögin hefðu ljóslega aukið frjó-
semi hérlendis, sem væri um 2,1
barn á konu en var fyrir gildistöku
laganna komið niður í 1,9 barn.
„Rannsóknir erlendis frá sýna að
einn af stærstu þáttum á bak við
ákvörðun konu um að eignast barn
númer tvö eða þrjú er hversu virkur
barnsfaðir var við umönnun fyrsta
barnsins,“ sagði Ingólfur.
yn-
amun
fresti og gefa skýrslu til Jafnréttisstofu um
mgang mála. Verði þessu ekki sinnt sé heim-
að leggja dagsektir á viðkomandi fyrirtæki
ráðherra setji nánari ákvæði um sektirnar í
lugerð.
gt er til að launamanni sé hvenær sem er
milt að veita þriðja aðila upplýsingar um
n eða önnur starfskjör sín. Jafnframt er at-
nurekanda óheimilt að gera launaleynd að
yrði fyrir ráðningu starfsmanns.
gt er til að menntamálaráðherra ráði jafn-
isráðgjafa sem fylgi eftir ákvæðum 21. gr.
mvarpsins um menntun og skólastarf og veiti
gjöf í jafnréttismálum.
því er varðar tilnefningar í nefndir, ráð og
rnir á vegum ríkis og sveitarfélaga er lagt
að skylt sé að tilnefna bæði karl og konu og
punaraðili gæti þess að hlutfall hvors kyns
ði sem jafnast og ekki minna en 40%, en í
ggja manna nefndum sé minnst einn nefnd-
manna af hvoru kyni.
gt er til að jafnréttisumsögn fylgi öllum
rnarfrumvörpum á Alþingi.
rumvarpsins
nur
allra
rétt til
örf.
gu ár-
til
954
dur
ar
nur og
an
a og til
störf.
sland
t Al-
nar-
í
að
rla og
mæt
lög
enna
am-
kvenna
62–67
fyrir
erka-
u, sem
tofu-
tu al-
fnrétti
.e. lög
silja@mbl.is

Meira á mbl.is/itarefni
Morgunblaðið/RAX
isstjóri, Guðrún Erlendsdóttir, fv. hæstarétt-
V. Gíslason, sviðsstjóri á Jafnréttisstofu.
Eftir Guðna Einarsson
gudni@mbl.is
GRUNNSKÓLANEMENDUR
sem vilja flýta skólagöngu sinni
eiga ýmissa kosta völ og þeim virð-
ist fremur fjölga en fækka. Eins og
fram kom í frétt Morgunblaðsins í
gær stunda nú meira en þúsund
grunnskólanemendur nám við
framhaldsskóla. Flestir lesa grein-
ar í fjarnámi við framhaldsskóla
sem bjóða upp á áfangakerfi.
Grunnskólar sem bjóða nemendum
sínum upp á slíka áfanga á fram-
haldsskólastigi fara ólíkar leiðir til
þess. Þá mun vera í undirbúningi í
nokkrum grunnskólum að gefa
nemendum kost á að ljúka námi í
8.–10. bekk á tveim árum í stað
þriggja og útskrifast þannig ári
fyrr en ella, að því er heimildir
Morgunblaðsins herma.
Menntaskólinn á Akureyri (MA)
var fyrstur bekkjarskóla á fram-
haldsskólastigi til að skipuleggja
námsbraut fyrir nemendur úr 9.
bekk grunnskóla. Kennsla á þess-
ari námsbraut hófst haustið 2005
og er um að ræða tilraunaverkefni
til fjögurra ára, eins og greint var
frá í Morgunblaðinu 28. maí 2005.
Skilyrði fyrir inngöngu er að hafa
fengið 8 eða hærra í einkunn í 9.
bekk. Nú feta Menntaskólinn í
Reykjavík og Verzlunarskóli Ís-
lands í sömu spor og munu taka við
nemendum úr 9. bekk á hausti
komanda.
Tilraunaverkefni í MA
Jón Már Héðinsson, skólameist-
ari MA, sagði að haustið 2005 hefðu
18 nemendur verið teknir inn á
hina nýju námsbraut og þeir hefðu
allir staðið sig með prýði. Nemend-
urnir voru hafðir saman í bekk og
námsefni 10. bekkjar grunnskóla
og 1. bekkjar menntaskóla ofið
saman í kennslunni. „Við litum á
það sem heilsársverkefni að þau
stæðu jafnfætis öllum öðrum nem-
endum í 1. bekk skólans um vorið,“
sagði Jón Már. Þetta krafðist þess
að bekknum væri kennt sér og var
nemendunum veittur mikill stuðn-
ingur og aðhald, t.d. í heimanámi,
og haft mikið samstarf við foreldra.
Nýr álíka stór hópur úr 9. bekk
var tekinn inn í MA á liðnu hausti
og segir Jón Már að þá hafi verið
sniðnir af ýmsir agnúar sem
reynslan hafði leitt í ljós. Nemend-
urnir koma víða að af Norðurlandi,
flestir af Eyjafjarðarsvæðinu, og
búa sumir á heimavist MA. Þrátt
fyrir að vera árinu yngri en aðrir
nemendur 1. bekkjar hafa þessir
nýnemar fallið vel inn í félagslíf
skólans, að sögn Jóns Más.
„Þetta eru nemendur sem völdu
sjálfir að koma. Það má segja að
þeir hafi verið andlega undir það
búnir að koma fyrr inn í skólann.
Þau voru mjög fljót að aðlagast
skólastarfinu og bekkjakerfið
hjálpaði þeim að aðlagast fé-
lagslega. Nemendafélagið heldur
utan um mjög öflugt félagslíf og
það hefur staðið með okkur í að
passa upp á að enginn verði út-
undan og alls ekki þessir nem-
endur.“ Jón Már sagði að skóla-
stjórnendur hafi einna helst óttast
félagslega þáttinn við þessa til-
raun, en sá ótti hafi reynst ástæðu-
laus.
MA er heimilt að taka inn einn
hóp í tilraunaverkefnið á hausti
meðan tilraunin stendur. Jón Már
segir að umsóknir um þátttöku hafi
verið a.m.k. tvöfalt fleiri en hægt
hafi verið að anna. Hann telur að
ekki sæki allir um sem gætu staðist
námskröfurnar en mikilvægt sé að
nemendur velji sjálfir, í samráði við
fjölskyldu sína og skóla, að sækja
um námið. Þá koma þeir sem eru
tilbúnir. Jón Már sagði álagið mik-
ið og námið krefjast mikillar vinnu.
Tvö næstu haust verða teknir
fjölbrautaskóla að uppbyggingu.
Hver nemandi fær eigin stunda-
skrá og nemendur raðast í til-
teknar námsgreinar og „ferðir“ eft-
ir frammistöðu og námsgetu. Boðið
er upp á hægferðir, miðferðir,
hraðferðir og flugferðir. Í flug-
ferðum er farið yfir námsefni 9. og
10. bekkjar í 9. bekk. Nemendur
sem lenda heilu og höldnu úr flug-
ferð geta stundað nám í fjöl-
brautaáföngum í 10. bekk. Fjöl-
brautaáfangar samsvara fyrstu
áföngum í framhaldsskóla og eru
þeir í boði í ensku, bókfærslu, ís-
lensku, náttúrufræði, stærðfræði
og spænsku. Nemendur sem ljúka
þessum áföngum geta fengið þá
metna við Fjölbrautaskólann í
Garðabæ og jafnvel fleiri fram-
haldsskóla.
Í Hafnarfirði er einnig unnið að
sveigjanlegri skilum grunn- og
framhaldsskóla. Í vetur hófst vinna
í grunnskólum Hafnarfjarðar sem
miðar að því að aðstoða nemendur
að flýta töku samræmdra prófa og
þar með för þeirra í framhalds-
skóla. Magnús Þorkelsson, aðstoð-
arskólameistari Flensborgarskól-
ans, sagði að grunnskólanemendur
í 10. bekk væru nú þegar að taka
framhaldsskólaáfanga við Flens-
borgarskólann sem valgreinar.
Meðal valgreina eru tungumál,
saga og náttúrufræði. Nemendur
eru ýmist í beinu fjarnámi, taka
áfanga í grunnskóla sínum undir
eftirliti Flensborgarskóla eða þeir
sækja tíma í Flensborgarskóla.
nemendur. Þar af eru 433 nem-
endur í unglingadeild en í hana
safnast unglingar að loknum 7.
bekk í Ártúnsskóla, Selásskóla og
Árbæjarskóla. Nemendur geta val-
ið að taka samræmd próf í 8. eða 9.
bekk, þótt almennt séu þau tekin í
10. bekk. Þess má geta að í vor
hyggjast 64 nemendur í 8. og 9.
bekk Árbæjarskóla taka samræmd
próf í einhverri námsgrein. Nem-
endur í 9. og 10. bekk geta tekið
áfanga á framhaldsskólastigi sem
skipulagðir eru í samvinnu við
Fjölbrautaskólann við Ármúla,
Fjölbrautaskólann í Breiðholti og
Borgarholtsskóla. Algengast er að
þessir áfangar séu kenndir í Ár-
bæjarskóla og annast kennsluna
kennarar sem viðkomandi fram-
haldsskólar viðurkenna. Eins geta
nemendur stundað nám í vissum
greinum í fjarkennslu.
Ingvar Einarsson, skólastjóri
Árbæjarskóla, sagði að um 60–70
nemendur tækju áfanga á fram-
haldsskólastigi á hverju skólaári. Í
vetur er franska vinsælasta fram-
haldsskólagreinin. Hann sagði að
þess væru allmörg dæmi að nem-
endur útskrifuðust úr 10. bekk með
allt að fjóra áfanga á framhalds-
skólastigi að auki. Nemendum sem
hefðu lokið einhverjum samræmd-
um prófum þegar þeir kæmu í 10.
bekk hentaði mjög vel að taka
framhaldsskólaáfanga.
Á heimasíðu Garðaskóla má lesa
um hópakerfi sem notað er í 9. og
10. bekk og er áþekkt áfangakerfi
nýir hópar á námsbraut nemenda
úr 9. bekk. Að tilrauninni lokinni
verður metið hvernig til tókst. „Ég
tel að það að bjóða upp á þennan
sveigjanleika milli skólastiga sé
komið til með að vera,“ sagði Jón
Már. „Þegar við verðum komin
með lengri sýn á þetta munum við
væntanlega geta komið með raun-
hæfar tillögur um hvernig þetta
verði best gert í framhaldinu. Ég
tel tvímælalaust að þetta sé kostur
sem eigi að bjóða nemendum upp
á. Ég get vel séð fyrir mér að í
skóla eins og okkar gætu tveir
svona námshópar komið inn á
hverju ári.“
Tilraunaverkefnið við MA inni-
felur einnig sérstaka námsbraut
fyrir nemendur sem ekki hafa stað-
ist samræmd próf og standast því
ekki kröfur menntamálaráðuneyt-
isins um inngöngu á bóknáms-
brautir framhaldsskóla. Kennsla á
þessari braut við MA hófst á liðnu
hausti. „Þetta snýst um hvernig við
getum hjálpað þessum nemendum
þannig að þeim seinki ekki um eitt
ár heldur útskrifist úr framhalds-
skóla með jafnöldrum sínum. Enn
sem komið er finnst mér þessi
námsbraut lofa góðu,“ sagði Jón
Már. „Það má einnig segja að
markmið þessa sé að stytta náms-
tíma nemenda til stúdentsprófs um
eitt ár.“
Mismunandi leiðir skóla
Árbæjarskóli er einn fjölmenn-
asti grunnskóli landsins með 812
Ýmsar hraðleiðir eru
í boði milli skólastiga
NEMENDUR í unglingadeild Árbæjarskóla, sem
Morgunblaðið ræddi við í gær, segjast helst ekki vilja
missa af því að fara í 10. bekk. Þeim þykir hins vegar
gott að eiga kost á því að taka námsáfanga á fram-
haldsskólastigi í grunnskólanum og telja að það geti
komið sér vel þegar í framhaldsskóla er komið. Blaða-
maður átti stutt spjall við þau Tryggva Brynjarsson,
Sigrúnu Ólafsdóttur og Helenu Guðjónsdóttur, sem
eru í 9. bekk Árbæjarskóla, og Halldór Bjarna Þór-
hallsson og Silju Stefánsdóttur í 8. bekk.
Þau sögðu lítið talað um styttingu náms til stúdents-
prófs í þeirra félagahópi. Flest væru heldur að hug-
leiða að taka samræmd próf áður en þau kæmu í 10.
bekk og litu þá til þeirra möguleika sem það opnaði.
Tryggvi er nú að taka ensku 103 við Fjölbrautaskólann
í Ármúla og langar að taka framhaldsskólaáfanga í ís-
lensku á næsta ári. Hann kvaðst vera eini nemandinn
úr 9. bekk í ensku 103 en um 15 nemendur úr 10. bekk
væru með honum í áfanganum. Honum þótti námið
skemmtilegt og alls ekki of erfitt, það væri mun áhuga-
verðara en grunnskólaenskan hefði verið.
Helena kvaðst stefna að því að taka samræmd próf í
ensku og dönsku í ár og framhaldsskólaáfanga í sömu
greinum á næsta ári.
Sigrún sagði að það væri ekki skilyrði að ljúka sam-
ræmdum prófum til að taka framhaldsskólaáfanga.
Það ætti t.d. við um áfanga í frönsku, spænsku og
þýsku en í þeim greinum eru ekki tekin samræmd próf.
Hún er að læra spænsku 103 við Fjölbrautaskólann í
Ármúla.
Halldór Bjarni sagðist vera að spá í að taka sam-
ræmt próf í ensku á næsta ári og síðan framhalds-
skólaáfanga í 10. bekk.
Silja taldi mjög jákvætt að eiga kost á því að taka
framhaldsskólaáfanga á síðustu árum grunnskóla, en
þetta þyrfti hver og einn nemandi að velja fyrir sig.
Nemendurnir töldu helsta ókostinn, við að flýta
námi með því að færast ári fyrr upp í framhaldsskóla,
vera hættuna á að missa tengslin við gamla skólafélaga
og óvissuna um hvort maður félli inn í nýjan hóp skóla-
félaga. Þau töldu flesta unglinga vilja fylgja jafn-
öldrum sínum og félögum í námi.
Eins vilji fáir missa af þeirri lífsreynslu að vera í 10.
bekk. Það var auðheyranlega eftirsóknarverður
áfangi í lífinu; þá væri maður í hópi elstu nemenda í
skólanum og lokaári grunnskóla fylgdu ýmsir
skemmtilegir viðburðir í félagslífinu.
Tryggvi taldi helsta kostinn við að ljúka framhalds-
skólaáföngum í grunnskóla að þá gæfist meira ráðrúm
í framhaldsskólanum til að taka áhugaverða auka-
áfanga. Hann sagði að sinn framhaldsskólaáfangi væri
kenndur í lok skóladags og því myndaðist gat í stunda-
töfluna, meðan skólafélagarnir lærðu sömu námsgrein
á grunnskóalstigi. Gatið notar hann til heimanáms.
Vilja ekki missa af 10. bekk
Morgunblaðið/G. Rúnar
Nemendur Tryggvi Brynjarsson, Sigrún Ólafsdóttir, Helena Guðjónsdóttir, Halldór Bjarni Þórhallsson og Silja
Stefánsdóttir og aðrir nemendur í Árbæjarskóla geta tekið ýmsa framhaldsskólaáfanga í grunnskólanum.