Morgunblaðið - 14.09.2008, Page 40

40 SUNNUDAGUR 14. SEPTEMBER 2008 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Fyrirtæki til sölu:
Þekkt kaffihús í Kringlunni.
Góð tæki og áhöld. Uppl. á skrifstofunni.
Þekkt fatahreinsun til sölu.
Staðsetninig miðsvæðis í Reykjavík.
Veitingastaðir í miðbæ Reykjavíkur.
Langur opnunartími, upplýsingar á skrifstofu.
Sérhæfð bókabúð miðsvæðis í Reykjavík.
Höfum kaupendur af fyrirtækum. Vinsamlegast hafið
samband við okkur. Höfum yfir 20 ára reynslu í sölu
fyrirtækja
STAKKAHLÍÐ 17TVÖ STÓR STÆÐI Í BÍLSKÝLII Í ÍL LI
ALLAR NÁNARI UPPLÝSINGAR Á WWW.HUSAVIK.NETI I . I .
OPIÐ HÚS Í DAG FRÁ KL. 14-15I Í . 1 1
Sími 510-3800
Reynir Björnsson, lögg. fasteignasali
Elías Haraldsson, lögg. fasteignasali
Óvenju glæsileg og björt 116,4 fm., 3ja herbergja endaíbúð á 1. hæð í nýlegu
tveggja hæða húsi í hlíðum Reykajvíkur. Íbúðin er óvenju vel innréttuð með
stórri og bjartri stofu sem hefur útgang á verönd sem snýr til vesturs.
Hjónaherbergi er með útgang á verönd til austurs. Þvottahús er innan íbúðar
og tvö rúmgóð stæði í bílageymslu fylgja. Hér er frábært tækifæri til að
eignast nýlega og glæsilega íbúð í Hlíðum Rvk. Verð 44 millj.
FORSÆTISRÁÐ-
HERRA taldi frétt
Financial Times í
ágúst um afkomu ís-
lenskra banka sýna
ágæti aðgerðaleysis.
Afkoman var þó
byggð á gengisfellingu
og verðbólgu, sem eru
áföll fyrir þjóðina.
Hagsmunir banka og
þjóðar eiga að fara
saman. Fjármálaráðherra virðist
ósammála honum, í grein í Mbl.
23.8. rekur hann aðgerðir á þessu
ári sem hafi skilað árangri. Núver-
andi ríkisstjórn hefur ekki gert
mistök, önnur en að sofa á verð-
inum. Þau eru fyrri ríkisstjórnar.
Mistök hennar munu brenna á
landsmönnum. Formaður Fram-
sóknarflokksins ætti því að vanda
orð sín vel. Við hag-
stjórn þurfa menn að
vera framsýnir, jafn-
vel svo ekki rúmist
innan kjörtímabils.
Rök eru fyrir því að
bankastjórn Seðla-
bankans verði sjálf-
stæðari gagnvart hinni
pólitísku landstjórn en
nú er.
Laizzes faire
Haustið 2004 varð
vart „auðsáhrifa“.
Fólk sá fasteign sína
hækka í verði umfram almennt
verðlag og hélt að það væri orðið
efnaðra en áður. Það tók löng lán
út á hækkunina og keypti skamm-
vinn verðmæti. Allar götur fram til
vors 2007 hélt dansinn í kringum
gullkálfinn áfram. Sagt hefur verið
að það sé hlutverk seðlabanka að
fjarlægja veisluföngin þegar loks-
ins er farið að vera fjör í partíinu.
Það brást og telst til mistaka. Árið
2003 var bindiskylda afnumin. Út-
lán jukust mikið. Árið 2004 hækk-
aði Íbúðalánasjóður lán sín í 90%,
áfram var þó óbreytt „þak“ á lán-
um sjóðsins. Þetta notuðu bankar
sem tylliástæðu til að fara í stríð
við ríkið. Þeir auglýstu jafnvel
100% lán án nokkurs þaks og létu
sér í léttu rúmi liggja að þetta
hækkaði verðið. Þeir lánuðu jafn-
óðum aftur út á hækkunina. Það er
jafn gáfulegt og að sitja á grein
sem maður er að saga af tré. Sveit-
arfélög á SV-horninu voru óviðbú-
in, skortur varð á framboði lóða.
Þó er nóg til af byggingarlandi.
Lagt var í opinberar framkvæmdir
sem gátu beðið, s.s. jarðgöng. Við
þenslunni átti að bregðast strax
með því að draga inn fé af mark-
aðnum. Ef menn vildu ekki bindi-
Um bókstafstrú og
mistök í hagstjórn
Ragnar Önund-
arson skrifar um
efnahagsmál
» Sagt hefur verið að
það sé hlutverk
seðlabanka að fjarlægja
veisluföngin þegar loks
er farið að vera fjör í
partíinu. Það brást og
telst til mistaka.
Ragnar Önundarson
TÍMARNIR end-
urtaka sig ekki, sagði
Voltaire, en mennirnir
gera það vissulega,
bætti hann við. Það er
sennilega ástæða þess
að við endum iðulega á
sama byrjunarreit.
Hugsunin kemst ekki
útúr farvegi sem gagn-
aðist við aðrar aðstæður. Á sjöunda
áratug liðinnar aldar var litið til
stóriðju sem leiðar til að efla út-
flutningsframleiðsluna en aðallega
þó til að auka fjölbreytni og draga
úr sveiflum í íslensku atvinnulífi.
Þegar mikill samdráttur varð í afla
eða fiskverð erlendis lækkaði dróg-
ust bæði þjóðar- og gjaldeyristekjur
saman. Ráðamönnum á viðreisn-
arárunum var það ljóst, að fljótvirk-
asta og auðveldasta leiðin til að
renna fleiri stoðum undir atvinnu-
vegi landsmanna var að nýta orku-
lindirnar. Íslendingar þyrftu ekki
annað en virkja fallvötn og selja
orku. Útlendingar skyldu sjá um
fjármögnun, framleiðsluferli og
markaðssetningu. Þessi leið var góð
með öðru, en átti aldrei að verða
burðarstoð.Veikleiki hennar er m.a.
sá að hér er byggt á utanaðkomandi
þekkingu, ekki á þróun og þroska
innviða hagkerfisins. Hver og ein
stóriðjuframkvæmd skilur ekki mik-
ið eftir af þekkingu
eða sjálfbærri ný-
sköpun. Engu að síð-
ur héldum við áfram.
Stóriðjan er nú að
taka fram úr sjávar-
útvegi sem stærsta
útflutnings-
atvinnugreinin. Gæt-
um okkar á að end-
urskapa ekki
einhæfni, sem var svo
átakanleg framan af
síðustu öld.
Kallað á meiri stóriðju!
Stóriðjan á ekki lengur að leysa
vanda einhæfs atvinnulífs heldur
skal hún leysa þensluskort á Húsa-
vík, vannýtta hafnaraðstöðu í
Helguvík, orkuvanda Jakobs
Björnssonar, og nú síðast einnig
efnahagsvanda Íslendinga. Það er
þetta síðastnefnda sem ástæða er til
að staldra við, því það eru ný sjón-
armið að ætla stóriðjufram-
kvæmdum að koma í staðinn fyrir
skynsamlega stjórnun efnahags-
mála. Sú skoðun er hávær að nú
megi alls ekki staldra við og leyfa
þenslunni að sjatna og bíða með
frekari stóriðjuframkvæmdir; yf-
irvofandi kreppa kalli á nýjar fram-
kvæmdir og þann tímabundna hag-
vöxt sem þeim fylgja. Það er
sérkennilegt að þegar örlar á því að
efnahagslífið taki smá skref í átt að
jafnvægi skuli vera hrópað á meiri
framkvæmdir og nýja þenslu. Ef vel
á að fara verðum við að fá tíma til að
melta síðustu stóriðjuveislu áður en
við hefjum þá næstu. Það er líklegt
að við fáum einhverja kveisu af ofáti
síðustu ára. Það verður þá að hafa
það. Stjórnmálamenn og verkalýðs-
leiðtogar mega ekki glúpna þótt
hagkerfið hreinsi sig og leiti jafn-
vægis. Undarlegt er að þeim hag-
kerfum sem búa við stöðugleika er
fundið flest til foráttu og þau sögð
stöðnuð.
Hvers eðlis er vandinn
Við verðum að átta okkur á hvers
eðlis þær þrengingar eru sem við
horfumst í auga við. Við eigum ekki
við framleiðslukreppu að glíma. Það
er ekkert mælanlegt atvinnuleysi.
Vandinn er fjármálalegs eðlis og á
honum eru tvær hliðar. Ann-
arsvegar miklar erlendar skuldir
sem mynduðust í kjölfar stór-
iðjuframkvæmda og bylgju húsnæð-
isframkvæmda sem fóru úr bönd-
unum samtíma mikilli útrás
fjármálageirans. Þetta ásamt öldu-
róti frjálsra fjármagnsflutninga hef-
ur valdið stöðugri spennu í gengi
Stóriðja sem efnahagsstefna?
Þröstur Ólafsson
skrifar um stór-
iðjuframkvæmdir og
stöðugleika
»Miðað við þá um-
gjörð sem atvinnulíf-
inu er sköpuð getum við
ekki gert hvort tveggja,
hafið stóriðjufram-
kvæmdir og náð stöðu-
leika.
Þröstur Ólafsson
, ,