Samvinnan - 01.04.1977, Side 25

Smásaga eftir John Steinbeck
Þýðandi Anna María Þórisdóttir
upp einu orði. Hún var ágæt
eiginkona, en hann hafði ekki
af henni neinn félagsskap. Hún
talaði aldrei. Stóru augun
hennar eltu hann, og þegar
hann brosti, brosti hún stund-
um líka, fjarrænu og hálfduldu
brosi. Endalaust var hún að
prjóna og sauma og gera við.
Þarna sat hún og horfði á sín-
ar eigin duglegu hendur og
var sem hún virti fyrir sér með
undrun og stolti þessar litlu,
hvítu hendur, sem gátu unnið
svo ágæt og nytsöm verk. Hún
liktist svo mjög dýri, að stund-
um klappaði Jim henni á höf-
uðið eða hálsinn alveg af sömu
hvötum og hann hefði strokið
hesti.
Innanhúss var Jelka framúr-
skarandi. Það var alveg sama á
hvaða tíma Jim kom inn utan
af heitri, þurri heiðinni eða
neðan af neðstu engjunum,
alltaf var miðdegisverðurinn
nákvæmlega tilbúinn, rjúk-
andi heitur fyrir framan hann.
Hún horfði á hann borða, ýtti
til hans réttunum, þegar hann
þarfnaðist þeirra og fyllti boll-
ann hans, þegar hann var tóm-
ur.
Á fyrstu dögum hjónabands-
ins sagði hann henni frá því,
sem skeði á bænum, en hún
brosti til hans eins og útlend-
ingur gerir, þegar hann vill
vera þægilegur i viðmóti, jafn-
vel þó að hann skilji ekki,
hvað við er átt.
„Stóðhesturinn skar sig á
gaddavírnum,“ sagði hann.
Og hún svaraði: „Já,“ og leit
niður fyrir sig með fasi, sem
hvorki bar vott um spurningu
né áhuga.
Innan skamms gerði hann
sér ljóst, að hann næði engu
sambandi við hana. Ætti hún
sér sitt eigið innra lif, var það
langt utan seilingar hans.
Hindrunina í augum hennar
var ekki hægt að yfirstíga,
vegna þess að hún var hvorki
óvinsamleg né af ásettu ráði.
Á nóttunni strauk hann
slétta, svarta hárið hennar og
ótrúlega, mjúku, gullnu axlirn-
ur og hún andvarpaði lítillega
af ánægju. Það var aðeins í
hámarki atlotanna, sem hún
virtist öðlast sitt sjálfstæða
iíf, æðisgengið og ástríðufullt.
Og svo varð hún allt í einu aft-
ur þessi sívakandi og skyldu-
rækna eiginkona.
„Hvers vegna talarðu aldrei
við mig?“ spurði hann. „Lang-
ar þig ekki til að tala við mig?“
„Jú,“ sagði hún. „Hvað viltu
að ég segi?“. Hún talaði tungu-
mál hans út úr hugarheimi,
sem þó var ókunnur kynþætti
hans.
Eftir árið var Jim farinn að
þrá félagsskap kvenna, smá-
slúður, háværa stríðni og gróf-
yrði. Hann fór því að fara aft-
ur til bæjarins og drekka og
gantast við háværu stúlkurnar
i „Stjörnunum þrem“. Þeim
geðjaðist vel að ákveðnu og
svipmiklu andliti hans og
hláturmildinni.
„Hvar er konan þin?“ spurðu
þær.
„Heima í hlöðu,“ svaraði
hann. Það var brandari, sem
aldrei brást.
Siðdegis á laugardögum söðl-
aði hann hest og stakk rifflin-
um í hulstrið, ef vera kynni að
hann rækist á dádýr. Alltaf
spurði hann: „Er þér sama, þó
að þú sért ein heirna?"
„Já, alveg sama.“
Einu sinni spurði hann: „En
ef einhver kæmi?“
Augu hennar urðu andartak
hvöss, en síðan brosti hún: „Ég
myndi reka hann í burtu.“
„Ég kem um hádegi á morg-
un. Það er of langt að koma
aftur til baka í nótt.“ Hann
fann, að hún vissi, hvert hann
ætlaði, en hún kom aldrei með
nein andmæli né gaf til kynna
á nokkurn hátt, að henni félli
þetta ekki.
„Þú ættir að eignast barn,“
sagði hann.
Það birti yfir svip hennar.
„Einhvern tíma verður guð
góður,“ sagði hún áköf.
Hann tók sér einmanaleik
hennar nærri.. Ef hún vildi nú
bara heimsækja hinar konurn-
ar i dalnum, þá yrði hún ekki
eins einmana, en hún var
ekkert gefin fyrir heimsóknir.
Um það bil einu sinni í mánuði
spennti hún hestana fyrir
kerruna og fór og tafði eitt
síðdegi hjá móður sinni og öll-
um systkina- og frændsystk-
inahópnum, sem átti heima í
húsi föður hennar.
„Þú kemur til með að
skemmta þér,“ sagði Jim við
hana. „Þarna bablið þið þetta
asnalega tungumál ykkar all-
an seinnipartinn eins og í
skeglubjargi. Og þú grínast við
þennan stóra, fullvaxna
frænda þinn með vandræða-
svipinn. Gæti ég fundið eitt-
hvað að þér, þá væri það það,
að þú ert fjárans útlendingur."
Hann mundi, hvernig hún
blessaði brauðið með kross-
marki áður en hún stakk því i
ofninn, hvernig hún kraup við
rúmstokkinn á kvöldin og eft-
ir helgimyndinni, sem hún
hafði fest á vegginn i litlu stof-
unni.
Heitan, þurran laugardag í
júni var Jim að slá hafra í
grennd við bæinn. Verkið tók
langan tíma. Klukkan var
meira en sex, þegar sláttuvél-
in þeytti frá sér siðasta hafra-
vöndlinum. Hann ók skröltandi
vélinni heim í húsagarðinn og
aftur á bak inn í áhalda-
geymsluna, þar leysti hann
hestana frá og hottaði þeim
af stað upp í hæðirnar, þar
sem þeir skyldu vera á beit yfir
sunnudaginn. Þegar hann kom
inn í eldhúsið, var Jelka ein-
mitt að setja matinn hans á
borðið. Hann þvoði sér um
andlit og hendur og settist nið-
ur til að eta.
„Ég er þreyttur," sagði hann,
„en ég held samt, að ég fari
til Monterey. Það er fullt
tungl í kvöld.“
Bros blikaði í augum henn-
ar.
„Nú skal ég segja þér, hvað
ég ætla að gera,“ sagði hann.
„Ef þig langar að fara, skal
ég spenna fyrir í hvelli og taka
þig með.“
Aftur brosti hún og hristi
höfuðið. „Nei, búðirnar vera
lokaðar. Ég vil heldur vera
hér.“
„Jæja, allt í lagi. Ég legg þá
á hest. Ég hélt nú eiginlega
ekki, að ég myndi fara. Hest-
arnir eru víst allir einhvers
staðar í burtu. En kannski næ
ég einhverjum auðveldlega.
Ertu viss um, að þig langi
ekki?“
„Ef ekki væri svona framorð-
ið og ég kæmist í búðir. En
klukkan verður orðin tíu, þegar
þú kemst þangað.“
„Ó, nei, — jæja, ég verð
a. m. k. kominn rúmlega níu á
hestbaki."
Hún brosti með sjálfri sér,
en gaf honum gætur, ef ske
kynni, að hann óskaði ein-
hvers. Kannski var það vegna
þess, að hann var þreyttur eft-
ir langan vinnudag, sem hann
spurði: „Um hvað ertu að
hugsa?"
„Að hugsa? Ég man, að svona
spurðirðu næstum á hverjum
degi, þegar við vorum nýgift.“
„En um hvað?“ spurði hann
ergilega.
„Ó, — ég er að hugsa um
eggin undir svörtu hænunni.“
Hún stóð á fætur og gekk að
stóra dagatalinu á veggnum.
„Ungarnir eiga að koma á
morgun eða mánudaginn.“
Það var næstum orðið rokk-
ið, þegar hann hafði rakað sig
og farið i bláu ullardúksfötin
og sett á sig nýju skóna. Jelka
var búin að þvo upp og ganga
frá. Þegar Jim gekk gegnum
eldhúsið, sá hann, að hún
hafði fært lampann á borðið
við gluggann og sat þar og
prjónaði brúnan ullarsokk.
„Hvers vegna siturðu þarna í
kvöld?" spurði hann. „Þú sit-
ur annars alltaf þarna yfirfrá.
Þú tekur upp á skrýtnum hlut-
um stundum.“
Hún leit hægt upp af prjón-
andi höndunum. „Tunglið,“
sagði hún rólega. „Þú sagðir,
að það væri fullt í kvöld. Mig
langar að sjá tunglið koma
upp.“
„En heimsk ertu. Þú sérð
það ekki úr þessum glugga. Ég
hélt þú þekktir áttirnar betur
en þetta.“
Hún brosti fjarrænu brosi.
„Þá ætla ég að horfa út um
svefnherbergisgluggann.“
Jim setti upp svarta hattinn
sinn og fór út. Þegar hann
gekk gegnum dimma, tóma
hlöðuna, tók hann múl ofan
af nagla. Uppi i grösugri hlið-
inni blístraði hann hátt og
hvellt. Hestarnir hættu að bita
og komu hægt í átt til hans og
staðnæmdust um tuttugu
metra frá honum. Hann nálg-
aðist varlega jarpa geldinginn
sinn og strauk hendinni frá
lendinni eftir síðunni og upp
eftir hálsinum. Ólin á múlnum
small í sylgjuna. Jim sneri við
og teymdi hestinn inn í hlöðu.
Hann fleygði hnakknum á bak
hans og spennti gjörðina þétt,
smeygði silfurbúna beizlinu yf-
ir stíf eyrun, spennti hálssylgj-
una, batt taum um háls hests-
ins og festi endana snyrtilega
við hnakkbogann. Síðan los-
aði hann múlinn og teymdi
hestinn heim að húsinu. Ljóm-
andi rauðleitur ljósbjarmi sást
yfir hæðunum í austri. Fullt
tunglið myndi koma upp áður
25