Samvinnan - 01.03.1978, Blaðsíða 8

Enn einn harmleikur hefur verið leikinn til enda
í þessari fögru en afskekktu sjávarbyggð ...
Fjárhús byggt um 1928.
Bæjarrústir a8 Eyri, byggt um 1922. Eyrarhóll í baksýn.
FJÁRHÚS
ÁRNA
ÁEYRI
Frásögn eftir
Finn Kristjánsson
kaupfélagsstjóra
á Húsavík
Þessi frásögn mín fjallar um
gamalt gleymt býli, eyðijörð.
Eitt fagurt sumarkvöld kom
ég á þetta býli. Ég stóð þar
við litla stund, aleinn, hlustaði
á mikillega sögu þess i þögn-
inni, einkennilega sögu. Ég sá
fyrir mér handtök fólksins sem
átti þarna sitt skjól, en það
yfirgaf skjólið, eftir eru ótrú-
leg listahandtök.
Þá datt mér i hug að einhver
leyniþráður hefði raunar alltaf
verið á milli min og þessarar
afskekktu, yfirgefnu jarðar. Ég
ákvað að skrifa þátt um þessa
einkennilegu eyðijörð og þó
aðallega um listaverkið sem
gamli húsbóndinn skildi þar
eftir þegar hann yfirgaf bæinn
sinn.
Jörðin er Knarrareyri á
Flateyjardal en sjálft lista-
verkið er fjárhúsin hans Árna
á Eyri.
Langt er á milli bernsku-
heimilis mins og Knarrareyrar.
Það má heita að allur hinn
hrikalegi Kinnarfjallgarður að-
skilji jarðirnar. Halldórsstaðir
i Kinn standa, sem kunnugt er,
austan undir fjallgarðinum
sunnanverðum en Knarrareyri
er hins vegar norðan og vestan
undir Eyrarfjalli sem raunar er
nyrsti hluti Kinnarfjalla.
Það var því ekki undarlegt
að í minum barnshuga fyndist
mér jörðin Eyri vera eins og
hinum megin á hnettinum og
nokkur ævintýraheimur. En þá
voru Kinnarfjöllin ekki svo lít-
ill hnöttur. Ég minnist þess eitt
sinn þegar ég var lítill strák-
hnokki heima, það var kvöld-
vaka og ljós logaði á stóra
lampanum. Ég hafði það verk-
efni að sitja á skammeli og
tæja ull. Gömul kona, vinkona
min, hafði tekið ofan af henni.
Þá kom Sigurður föðurbróðir
minn og sagði: „Það er skömm
að þú skulir ekki lesa íslend-
ingasögurnar, góði minn, lestu
þessa“, og hann rétti mér sögu
Finnboga ramma.
Ég var aldrei hrifinn af þvi
að tæja ull en ég held að þeg-
ar þetta gerðist hafi mér þó
litist stórum verr á norrænuna
en þó fór svo að ég fór að tak-
ast á við Finnboga ramma og
þótti skemmtileg viðureignin.
Síðan held ég að saga Finn-
boga sé öðrum íslendingasög-
um heppilegri til að vekja á-
huga ungra á þeim merkilegu
bókmenntum.
Þá las ég fyrst um Knarrar-
eyri, bæinn sem var hinum
megin á hnettinum, og þá var
víst spunninn úr ullartásunni
grannur leyniþráður til Knarr-
areyrar sem átti eftir að
styrkjast og slitnaði raunar
aldrei alveg.
í Finnbogasögu segir: „Ás-
björn dettiás bjó á Eyri, hann
giftist Þorgerði, sem var systir
Þorgeirs goða á Ljósavatni."
Dettiás mun hafa verið harður
í horn að taka við eiginkonuna
Þorgerði. Þvi eitt sinn þegar
hann fór til Alþingis skipaði
hann Þorgerði að láta bera út
barn sem hún myndi fæða á
8