Samvinnan - 01.08.1975, Qupperneq 21

Bólugil.
Lyktaði þeim svo, að þeir
Hjálmar og Jón Reykjalín
skildu að kalla sáttir, en fyrir
níðkveðskap sinn og aðrar á-
virðingar var Hjálmar dæmdur
til einnar viku varðhaldsvistar
upp á vatn og brauð, auk þess
sem brenndur skyldi allur
kveðskapur hans, sem til næð-
ist. Munnmælasagnir herma
svo frá, að Hjálmar hafi strokið
úr varðhaldinu þegar fyrstu
nóttina og flúð vestur til
Skagafjarðar, en fangavist
hans hafi aldrei orðið lengri.
Þar er þó ekki farið rétt með,
því að fyrir nokkrum árum
kom i leitirnar í Þjóðskjala-
safni skýrsla, sem sýnir svo að
ekki verður um villzt, að hann
hefur raunverulega tekið út
Þessa refsingu sína nokkru eft-
ir réttarhöldin. En á hinn bóg-
inn sýnist greinilegt, að Hjálm-
ar hefur á þessum árum verið
gæddur mjög riku hugmynda-
flugi, og er það e. t. v. skáld-
gáfa hans, sem brýzt þannig út,
að svo sýnist, sem hann hafi
tæplega haft fulla stjórn á
þessu hugmyndaflugi sínu á
köflum. Nokkrar vægast sagt
nijög ótrúlegar furðusögur af
honum eru til, sem sýnist verða
að rekja til þessara ára og til
hans sjálfs. Skal ég ekki rekja
þær hér frekar, en hitt er ljóst,
að á þessum yngri árum sínum
birtist Hjálmar okkur í ljósi
sögunnar sem ástríðufullt ungt
skáld með opið hugarfar, en
jafnframt gæddur ríkri skáld-
gáfu, sem hann beitir í þágu
óstöðvandi heiftar sinnar gegn
öllu hinu illa og rangsnúna i
heiminum. Það er þannig ekki
algjörlega ný bóla, að ungu
skáldin reynist eldri og ráð-
settari samborgurum sínum
þyrnir í augum og óþægur ljár
i þúfu.
• flutningur
til skagafjarðar
Þegar hér var komið sögu átti
Hjálmar þannig nokkuð hrös-
óttan feril að baki, og má vera,
að það hafi ýtt undir hann
að leita fyrir sér á nýjum slóð-
um. Vorið 1820 fluttist hann
búferlum úr Eyjafirði og fór þá
vinnumaður að Silfrastöðum
í Blönduhlíð i Skagafirði.
Þar hefur hann fljótlega
kynnzt konu sinni, sem sið-
ar varð, en hún hét Guðný
Ólafsdóttir, og voru þau
Hjálmar systrabörn. Átti hún
heima hjá foreldrum sínum þar
skammt frá, á Uppsölum í
Blönduhlíð, og var um það bil
fimm árum yngri en Hjálmar,
eða rétt um tvítugt, þegar hér
var komið sögu. Fæddist fyrsta
barn þeirra um sumarið eftir,
1821, og var það stúlka, sern
skírð var Sigríður eftir fóstru
Hjálmars. Þessi dóttir þeirra
andaðist þó aðeins mánaðar-
gömul. Vorið 1822 voru þau
Hjálmar og Guðný svo gefin
saman i hjónaband, og reistu
þau bú sama vor á hluta af
jörðinni Bakka í Öxnadal, þar
sem þau bjuggu síðan í tvö ár.
Má geta þess, að sagnir herma,
að Hjálmar hafi fengið ábúð-
arréttinn þar gegn því að vera
eiganda jarðarinnar innan
handar um níðkveðskap um
konu nokkra þar í sveitinni,
sem ort hafði um hann níðvís-
ur, en hann þóttist vanmegn-
ugur að svara sjálfur. Má því
með nokkrum rétti segja, að
Hjálmar hafi hér kveðið undir
sig jarðnæðið, ef þessar sagnir
eiga við rök að styðjast.
Frá Bakka fluttust þau
Hjálmar og Guðný svo vorið
1824. Fóru þau þá að Nýjabæ
í Austurdal í Skagafjarðardöl-
um, sem er afskekkt byggðar-
lag suður af Skagafjarðarhér-
aði, sem þó mun hafa þótt bú-
sældarlegt á þessum tíma,
einkum með tilliti til fjárbú-
skapar. Á Nýjabæ bjuggu þau
í fimm ár og mun hafa búnazt
vel, en heimildir eru fyrir hendi
um það, að þar hafi efni
Hjálmars aukizt töluvert, svo
að við lok þessa tímabils hafi
hann verið kominn fyllilega i
hóp meðalbænda hvað efna-
hag snerti. En ekki gekk þeim
þó allt í haginn í Austurdal.
Þau áttu þar harðskeytta ná-
granna, sem voru lítið hrifnir
af búskap þeirra þar, og eftir
að nokkrum sinnum hafi komið
til átaka milli Hjálmars og
þeirra, eru alltraustar heim-
ildir fyrir því, að einn þeirra
hafi beinlínis setið fyrir hon-
um með það í huga að ganga
af honum dauðum. Hjálmar
slapp þó undan þeirri fyrirsát,
en hins vegar er þess tæplega
að vænta, að hann hafi fýst
mikið í lengra nábýli við þessa
granna sína, og af þeim ástæð-
um hefur verið talið, að hann
hafi flutzt þaðan burt árið
1829. Fór hann þá að Uppsöl-
um í Blönduhlíð og bjó þar á
hluta af jörðinni til ársins
1836, er hann fluttist að Bólu,
sem hann er síðan oftast
kenndur við.
Allan tímann frá því að
Hjálmar fluttist frá Eyjafirði
og þar til hann fór frá Nýjabæ,
verður ekki séð að hann hafi
gefið sér tíma til að sinna
skáldskap að nokkru marki,
heldur hefur hann verið önn-
um kafinn við að byggja upp
bú sitt. Á hinn bóginn má telja
mjög líklegt, að meðverkandi
ástæða fyrir búferlaflutningum
hans þá hafi verið sú, að hann
hafi fýst að taka þar upp
þráðinn að nýju í meira fjöl-
menni og við betri aðstæður en
einangrunin í Austurdal hafði
Minnismerki um Hjálmar í Bólu, gert af Jónasi Jakobssyni.
Rústir beitarhúsanna frá Brekku.