Neisti - 13.04.1983, Blaðsíða 3

Neisti 4. tbl. 1983, bls. 3
VERKALYÐSHREYFINGIN OG KOSNINGARNAR
HOFNUM
STÉTTASAMVINNU STJÓRNUM
]
- BERJUMST FfRIR
RlKISSTJÓRN VERKALÝÐSINS
| Eftir Pétur Tyrfingsson
Efnahagskreppan ó
íslandi ber öll merki þess
að I sögu samfélagsins
sé nú að taka við stöðn-
unarskeið. Blómlegur
hagvöxtur ris ekki ó
hinum hefðbundnu undir-
stöðum sjóvarútvegsins.
Sú lausn ó efnahags-
kreppunni sem auðvalds-
öflin stefna að, felur
I sér gifurlegar kjara-
skerðingar til að opna
leiðina fyrir róttæka
endurskipulagningu og
hagræðingu efnahagslifs-
ins og þar með nýtt
þensluskeið gróðakerfis
kapitalismans.
Auðvaldsöflin i landinu
hafa ekki nægan pólitisk-
an styrk til að hrinda
svo viðtækum róðstöfun-
um i framkvæmd, sem
Þ» mundu leysa efnahags-
kreppuna fró sjónarmiði
þeirra. Þess vegna stefna
borgaraflokkarnir, Fram-
sóknarflokkurinn og Sjólf-
stæðisfiokkurinn, að sam-
steypustjórn með öðrum
eða bóðum verkalýðsflokk-
unum.
Viðbrögð verkalýðshreyfing-
arinnar sem forða þvi að
byrðum kreppunnar verði velt
yfir á herðar verkafólks, geta
aðeins verið virk og harð-
vitug barátta. Hvorki skrif-
stofuveldi verkalýðsfélaganna né
heldur umbótasinnaðir atvinnu-
stjórnmálamenn verkalýðsflokk-
anna þora að kveða tíl slíkrar
baráttu, þvi hún ógnar stöðu
þeirra og forréttindjipi. Þess
i stað vilja þeir fara leið
stéttasamvinnustj ómanna.
Stéttasamvinnu-
stjórnirnar
Við köllum það «samsteypu-
stjórnir með borgaraflokkunum»
eða «stéttasamvinnustjórnir»
þegar hinir umbótasinnuðu
verkalýðsflokkar (eins og Al-
þýðuflokkur og Alþýðubandalag)
setjast í stjóm með flokkum
►' auðvaldsins. Þótt slíkar stjóm-
ir séu komnar til vegna þess
að fulltrúar burgeisanna eru
ekki nægilega voldugir til að
stjórna einir, þá em þessar
stjórnir öndverðar hagsmunum
verkalýðsins og standa í vegi
fyrir vaxandi styrk verkalýðs-
hreyfingarinnar.
Islensk verkalýðshreyfing hefur
víðtæka reynslu af slikum
stéttasamvinnustjórnum. Þessar
stjórnir hafa það undantekninga-
laust í för með sér að póli-
tískt og stéttarlegt sjálfstæði
verkalýðshreyfingarinnar er
skert og skipulagður baráttu-
styrkur verkalýðssamtakanna
líður fyrir þessar stjórnir.
Hinir umbótasinnuðu verka-
lýðsflokkar ganga til stjórnar-
samstarfs og eru þar boðnir
velkomnir af borgaraflokkunum
vegna þess að þeir hafa áhrif
og völd í verkalýðsfélögunum.
Meðlimir og forystumenn verka-
lýðsflokkanna hafa lykilstöðu i
þvi skrifstofuveldi sem stjómar
verkalýðsfélögunum. Þeir geta
í mörgum tilfellum haldið aftur
af samtökum verkafólks, tryggt
«vinnufrið» ríkisstjóma. Það
er þetta sem 'borgaraflokkamir
eru að sækjast eftir. Það er
oft á tiðum matið á þessum
styrk verkalýðsflokkanna sem
ræður því hvaða valkosti borg-
araflokkarnir telja sig hafa
hveiju sinni í myndun rikis-
stjórna.
Yfirleitt hafa stéttasamvinnu-
stjómirnar orðið til í fram--
haldi af þvi að verkalýðs-
flokkarnir hafa styrkst í sessi.
Þetta hefur gerst með því
að efnahagsástand hefur batnað,
verkalýðshreyfingin hefur háð
árangursríka kjarabaráttu og
verkalýðsflokkarnir siðan aukið
kjörfylgi sitt i framhaldinu.
Verkalýðshreyfingin hefur yfir-
leitt alltaf verið veikari þegar
stéttasamvinnustjóm fer frá, en
þegar hún sest að völdum.
Undantekningalaust hefur verka-
lýðshreyfingin hrökklast á
undanhald rétt eftir fall þessara
stjórna. Þetta kemur til af
þvi að fyrri og vaxandi bar-
áttustyrkur verkalýðshreyfingar-
innar er drepinn i dróma með
starfi rikisstjórnarinnar, verka-
lýðsstéttinni og samtökum
hennar er haldið í skefjum
og verkafólki talin trú um að
rikisstjórn «vinnandi stétta»
muni greiða úr flestum vanda-
málum baráttulaust. Svo koma
efnahagsörðugleikar, - en eins
og við vitum skiptast á hag-
sveiflur upp á við og niður
á við i auðvaldsbúinu. Þá
kemur að því að framkvæma
efnahagsráðstafanir sem fela í
sér kjaraskerðingar. Stundum
er búið að framkvæma hluta
þeirra áður en stéttasamvinnu-
stjórnin fer frá.
Þegar stjórnin fer frá kemur
hrein borgarastjóm eða stjóm
óháðari verkalýðssamtökunum.
Verkalýðsforystan og verkalýðs-
flokkamir hafa misst traust
verkafólks til þess að geta
kveðið verkalýðsfélögin til bar-
áttu. Hægristjórnin ræðst
á lífskjörin.
Þetta er reynslan af Ný-
sköpunarstjórninni 1944—47,
Vinstristjórnunum 1956—59 og
1971 — 74 og líka stjóm
A-flokkanna og Framsóknar-
flokksins 1978—79. Rikisstjóm
Gunnars Thoroddsen 1979-83
er í senn kaupránsstjórn og
stéttasamvinnustjóm.
En öll umbótamálin sem
komist hafa i framkvæmd i
gegnum tiðina? Hafa
samstjórnir verkalýðsflokka og
borgaraflokka ekki átt sinn hlut
i þeim? Auðvitað, - rétt
eins og aðrar rikisstjórnir.
Margskonar umbætur hafa náðst
fram í góðæri og vegna
baráttu eða þrýstings frá verka-
lýðssamtökunum mikið til óháð
þvi hvaða flokkar hafa myndað
stjórn. Reynslan sýnir að
efnahagsástand og staða verka-
lýðshreyfingar utan þings hefur
þar meira að segja en hvar
ráðherrar eru í flokki.
Gegn stéttasamvinnu-
stjórnum
Alþýðubandalagið reynir nú
að hræða okkur með grýlu
Verslunarráðsins og mögulegri
samstjóm Framsóknar og
Sjálfstæðisflokksins með tilheyr-
andi árásum á lífskjörin í
landinu og atvinnuleysi. Sann-
leikurinn er sá að þessir flokkar
hafa ekki styrk til þess að koma
allri stefnu sinni og Versl-
unarráðsins í framkvæmd. Til
þess skortir eindregna samstöðu
innan og milli þessara flokka
og engar likur em á, eins og
þessir flokkar gera sér ljóst,
að verkalýðshreyfingin sé svo
svínbeygð og niðurbrotin að hún
sitji auðum höndum ef til stór-
felldra kjaraskerðinga kemur.
Krafa okkar um að verka-
lýðsflokkamir myndi ekki stjóm
með Framsóknarflokknum eða
Sjálfstæðisflokknum hefur að
öllum likindum i för með sér
að Framsóknarflokkurinn og
Sjálfstæðisflokkurinn mynda
stjórn eftir kosningar. Slik
samstjóm mundi reyna að skerða
lífskjörin og spara félagslega
þjónustu og útsendarar þessarar
flokka mundu reyna að beita
sér fyrir «samráðum» verkalýðs-
hreyfingarinnar með stjóminni
og aðgerðaleysi verkalýðssam-
takanna.
Þessu verður aðeins mætt
á einn veg: Innan verka-
lýðshreyfingarinnar þarf að
heyja baráttu gegn ihaldsöfl-
unum og Framsóknarmönnum.
Það er auðvitað ekki hægt
að gera á öðrum grundvelli
en þeim að tryggja pólitískt
sjálfstæði verkalýðshreyfingar-
innar gagnvart rikisvaldinu og
uppbyggingu fjöldastyrks verka-
lýðshreyfingarinnar. Um leið
þarf að svara árásum þessarar
ríkisstjómar, og reyndar hvaða
rikisstjómar sem er, með virkri
baráttu. Skilyrði slikrar baráttu
er að lýðræðisleg vinnubrögð
og kvaðning almennra félaga
verkalýðssamtakanna komi til.
Fyrir rikisstjórn
verkalýðsins.
Þessi leið hefur það umfram
«islensku leiðina» Alþýðubanda-
lagsins og «betri leið» Alþýðu-
flokksins, að hún skapar skil-
yrði fyrir nýrri ríkisstjórn verka-
lýðsins, meðan stéttasamvinnu-
stjórnirnar gera ekki annað en
veikja verkalýðssamtökin.
Virk þátttaka verkalýðsins
i verkalýðsfélögunum og lýð-
ræði innan þessara verkalýðs-
samtaka eru skilyrði fyrir því
að mögulegt verði að fýlkja
verkafólki um stefnu sem breytir
undirstöðum efnahagslífsins.
Allsheijarþing slíkra verkalýðs-
samtaka, - til dæmis Alþýðu-
sambandsþing í framtíðinni -
getur myndað og gefið rikis-
stjóm verkalýðsflokka umboð
sitt til þess að framkvæma
slika stefnuskrá. Meðan slík
stjóm situr og framkvæmir
stefnu verkalýðssamtakanna,
nýtur hún verndar verkalýðs-
stéttarinnar og hreyfingar
hennar.
Við núverandi aðstæður i
efnahagsmálum er nauðsynlegt
að framkvæma nokkrar raðstef-
anir til að leiða okkur út úr
kreppunni og opna leiðina fyrir
uppbyggingu samfélagsins á
nýjum undirstöðum. Helstu ráð-
stafanimar og þær fyrstu væm
að þjóðnýta útgerðina, álverið,
helstu póstana i innflutnings-
versluninni eins og olíu og
staðlaðar nauðsynjavömr (hveiti,
sykur o.s.frv.), og taka upp
eftirlit og stjórnun á innflutn-
ingnum í heild. Ríkisstjóm
verkalýðssamtakanna mundi síð-
an starfa samkvæmt efnahags-
áætlun á grundvelli þessarar
þjóðnýtingar og ríkisreksturs
bankanna, ásamt því að hefja
efnahagssamvinnu við lönd sem
eru að brjótast undan kúgun
heimsvelda eða hafa þegar
gert það, s.s. ein? og Kúbu
og Nicaragua, eða ný verka-
lýðsriki sem kunna að hafa
myndast í millitíðinni. Við-
skiptabanni fjandsamlegra kapít-
alískra rikja svörum við með
efnahagssamvinnu við slík ríki.
En sú rikisstjórn sem við
erum að tala um hér og þær
ráðstafanir sem hún hefði forystu
um að framkvæma, er ekki
milliliðalaust á dagskrá. En
skilyrði slikrar stjórnar geta
skapast í baráttunni gegn kjara-
skerðingum og með uppbygg-
ingu verkalýðssamtakanna. Á
leiðinni þangað kann það að
gerast að Alþýðuflokkur og
Alþýðubandalag myndi stjóm,
sem verkalýðssamtökin verja
til að framkvæma takmarkaðri
ráðstafanir í hag verkalýðs-
ins, sem mundu styrkja verka-
lýðssamtökin og auka fylgi og
athafnasvið verkalýðsflokka, þar
til eindregnu meirihlutafylgi er
náð og ríkisstjórn verkalýðsins
sem leiðir hann út úr ógöng-
uin auðvaldsins kemst á fót.
Raunsæi og alvara
i pólitik
Svavar Gestsson mundi áreið-
anlega segja að þetta væri
óraunsæ stefna. Slik stefna
er auðvitað ósamboðin «£ilvöra
stjórnmálaflokki». En «alvöru
stjórnmálaflokkur» i munni for-
manns Alþýðubandalgsins i
flokkakynningu sjónvarpsins er
flokkur sem reiðubúinn er að
takast á við vandamálin í
ríkisstjórnum með Framsókn og
ihaldi. Við spyrjum: A
það nokkuð skylt við raunsæi
og alvöru að halda að hægt
sé að komast hjá atvinnu-
leysi og gífurlegum kjaraskerð-
ingum án baráttu, eftir næstu
kosningar og i samvinnu við
Framsóknarflokkinn i rikisstjóra
og án þess i það minnsta
að afnema stærsta hlutann af
heildsalastéttinni, þjóðnýta ál-
verið og útgerðina? Þessi
spurning er sáraeinföld og svarið
liggur beint við. Hér er
um hreina óskhyggju að ræða.
Eina færa leiðin úr
ógöngum auðvaldskreppunnar er
að klöngrast þá grýttu braut
verkalýðsbaráttunnar sem stefn-
ir að ríkisstjóm verkalýðsins og
hafnar öllum stéttasamvinnu-
stjóraum. Allar aðrar leiðir
eru óraunsæjar og ganga í
berhögg við alla lærdóma sem
draga má af reynslu verka-
lýðsstéttarinnar af mismunandi
tegundum ríkisstjórna. Kjör-
orð okkar eru þess vegna:
-Engar samsteypustjórnir borg-
araflokka og verkalýðsflokka!
- Byggjum upp varnir verka-
lýðshreyfingarinnar gegn árás-
um auðvaldsaflanna og rikis-
valds þeirra á lifskjörin!
- Berjumst fyrir rikisstjórn verka-
lýðsins sem þyggur vald sitt
frá virkum og lýðræðislega
starfandi samtökum verkafólks!