Stéttabaráttan - 04.04.1978, Blaðsíða 4

Viljinn i verki
Nýlega var haldin á Kjarvals
stöðum sýningin "Viljinn í
verki", sem Styrktarfélag
vangefinna stóð fyrir. Á sýn-
ingunni voru handavinna, teikr
ingar og myndir frá .öllum
stofnunum fyrir vangefið fólk
hérlendis. Var ætlunin með
þessari sýningu að vekja fólk
til umhugsunar um málefni
vangefinna; aðbúnað þeirra,
þjálfun og mannréttindi.
Mesta athygli vöktu listilega
gerðir munir, sem margir
áttu bágt með að trúa að van-
gefnir hefðu unnið. En vangef-
ið fólk er mjög misjafnt. Sum-
ir geta náð miklum árajigri
með góðri þjálfun, en aðrir
geta aldrei stjórnað fingra«t
hreyfingum, hvað þá saumað
með nál. Þeir eru margir sem
enga muni áttu á þessari sýn-
ingu, en þeir þarfnast ekki
síður athygli.
MENNTUN VANGEFINNA.
í lögum er kveðið svo á um
að allir skuli eiga kost á
menntun.við sitt hæfi. Margur
brestur er á framkvæmd þess-
ara laga og þá ekki síst x
menntun vangef inna. Hvað er
•skóli fyrir vangefna ? Geta
þeir lært að lesa og skrifa ?
Já, sumir en ekki allir. Er
þá nokkur menntun við hæfi
þeirra sem geta það ekki? Já,
fyrir vangefið fólk er það skóli
að læra að klæða sig, hneppa
tölum, ganga um stiga, borða
eða bursta tennurnar. Reyndai
kennum við sjálf börnum okka)
þessa hluti, en vangefin börn
eru bara lengur að læra þá.
Það getur einnig verið skóli
að læra að lyfta höfðinu, eða
halda utan um hluti, því margt
vangefið fólk er einnig fatlað.
Vangefið fólk á alveg nákvæm-
lega sama rétt á þessari
kennslu, eins og við hin til
kennslu í barnaskóla eða há-
skóla. En hvert er þá viðhorf
ríkisvaldsins til þessarar
menntunar ? Þegar ráða þarf
kennara, spyr ráðuneytið: Er
einhver þörf fyrir kennara,
hvað getur þetta fólk lært ?
Þegar í ljós kemur að það
getur e. t. v. ekki lagt saman
2 og 2, þá þykir ráðamönnum
ekki ástæða til að eyða á þá
aurum.
AÐBtJNAÐUR Á STOFNUNUM
Meginhluti starfsfólks á
stofnunum fyrir vangefna,
hefur enga sérmenntun. Enn
fremur er starfsfólk haft eins
fátt og mögulegt er. Ádeildum
sem þeir vistmenn eru á, sem
minnst geta bjargað sér, er
því ekki aðstaða til að sinna
nema brýnustu þörfum vist-
manna, svo sem að klæða þá,
skipta á þeim sem hafa ekki
stjórn á hægðum sínum, baða
þá, aðstoða þá við að borða
og gæta þess að þeir fari sér
ekki á voða. Lítill tími er því
eftir til þjálfunar, útiveru,
eða annarar umönnunar. Erm
vantar mikið upp á að nægi-
lejja vel sé búið að vangefnum.
Þo hefur mikil breyting orðið
hér á á undanförnum árum,
bæði hvað varðar stofnanir og
viðhorf almennings. Má þar
mikið þakka Styrktarfélagi
vangefinna og foreldrafélögum
þroskaheftra barna. Meðal
breytinga á stofhunum má
nefna að æ meiri áhersla er
lögð á að hafa þær heimilis-
legar og bæta þjálfun vist -
manna. Hér er þó við rammar.
reip að draga þar sem ríkis-
valdið sker niður við trog,
öll framlög til stofnananna.
ATVINNUTÆKIFÆRI
Að framan hefur verið fjallað
nokkuð um þá sem mest eru
vangefnir, en sumir vangefnir
eru líka fast að því sjálfbjargp
Atvinnutækifæri þessa fólks
eru vægast sagt fá. Atvinnu-
rekendur hafa lítinn áhuga á
að fá það f vinnu, þar sem
ekki er hægt að þræla því út á
sama hátt og þeim sem heil-
brigðir eru og ríkið vill ekki
kosta upp á vinnustofur sem
ekki skila góðum arði. Dag-
peningar til vangefinna eru
lægri en til fólks á t.d. elli-
heimilum, eða um 3000kr á
mán. Vangefnir hafa fulla þör)
fyrir vasapeninga og það veitir
þeim ánægju að þurfa ekki að-
eins að vera þiggjendur, held-
ur einnig veitendur og geta t.d
gefið afmælisgjafir, borgað
bíó og skemmtanir, keypt sér
muni og gefið öðrum með sér.
Þá er einnig mikilvægt að
kenna vangefnum að sjá um
sig sjálfum. Er nú að myndast
vísir að því, þar sem vangefn-
ir búa undir umsjá og læra
heimilishald.
VANGEFINN EÐA ASNI.
Það er ekki nóg að vangefnir
geti unnið og haldið heimili,
þeir þarfnast einnig skilnings
og stuðnings annara þjóðfélags
þegna. Allir eru sammála um
að vangefinn einstaklingur sen
er inni á stofnun þarfnist að-
stoðar og samúðar, en ef hann
er "úti í þjóðfélaginu", er ó-
trúlega mikið um að dagfars-
prúðasta fólki finnist sjálfsagt
að notfæra sér "asnann", spila
með hann og níðast á honum.
Verkfalli
kolanámumanna
lokið
Verkfalli kolanámumanna í
bandaríkjunum lauk þanh 25.
mars sl. Hafði það þá staðið
í 110 daga sem er met í lengd
ko laná mu v e rkfalls.
Hinir 180. 000 verkfallsmenn
börðust hetjulega og stöðugt
fyrir megin hagsmunum sínum
Þeir höfnuðu tveim samnings-
uppköstum sem námueigendur
og forystumenn verkalýðssam-
bandsins komust að og héldu
verkfallinu áfram þrátt fyrir
að stjórnin beitti lögum til að
þvinga þá aftur til vinnu. Þá
urðu námueigendur að falla
irá fyrirhuguðum refsiaðgerð-
um sem þeir gátu beitt gegn
skæruverkföllunum. Kröfur
verkamannanna um ókeypis
heilbrigðisþýónustu og lífeyris
tryggingar naðust ekki fram
að fullu. Nýr samningur var_
þannig gerður . milli verka-
lýðssamtakanna og atvinnurek-
enda, en yfirvöld voru farin
að óttast bylgju skæruverkfall*
ekki síðar en í sumar.
Verkfall kolanámumannanna
greiddi bandaríska einokunar-
aixðvaldinu þungt högg. For-
mælendur kolaiðnaðarins
sögðu að eigendurnir hefðu
tapað á því um 88 milljón
vinnustundum og 120 milljón
tonnum af kolum. Þá hefði það
þýtt fyrir heildarefnahaginn
tap upp á 3.5 billion dollara.
Rafmagns-, stál- og vélaiðn-
aður urðu einnig illa fyrir
barðinu á verkfallinu.
(Byggt á Hsinhua news).

Síðarnefnda afstaðan er sem
betur fer ekki alltaf fyrir hendi
en einnig veldur það bæði að-
standendum vangefinna óg
þeim sjálfum miklum óþægind-
um að geta hvergi komið á
mannamót án þess að fólk ætli
að glápa úr sér augun, eða
fari svo hjá sér áberandi óeðli
legt sé. Að fela vangefna eins
og tilhneigingar hafa verið til,
veldur aðstandendum þeirra
oft miklum sálarkvölum. Þeir
þyrftu að koma miklubetur
fram í þjóðfélaginu, það ynni
gegn fordómum og kenndi
okkur aukna tillitsemi.
TILVERURÉTT.UR .
Fasistar hafa lengi haldið á
lofti þeirri kenningu að vangef
in börn ætti að drepa við fæð-
ingu og útrýma því vangefna
fólki sem til er. Þetta rök-
styðja þeir með því að fram-
færsla vangefinna sé aðeins
kohtnaður fyrir þjóðfélagið og
þeir skapi því engan arð. Með
þessu afhjúpast grundvallar-
viðhorf auðvaldsins: Þeir sem
ekki skapa gróða eiga engan
tilverurett - undanskildir eru
auðherrarnir ” T
Frá baráttufundi í Háskólabíói 30. mars.
Eins og auglýst var í síðasta
tölublaði Stéttabaráttunnar þá
gengust Samtök herstöðvaand-
stæðinga fyrir baráttufundi
þann 30. mars s. 1. í Háskóla-
bíói. Húsið var troðfullt út
úr dyrum, rétt eins og árið
áður. Fjölbreytt baráttu-og
skemmtidagskrá hélt fólki við
efnið en þó skorti að sú bar-
áttustemmning næðist á þess-
um fundi.pem verið hefur áð-
ur á samkomum herstöðva-
andstæðinga. Undantekning
er þó fjöldasöngurinn x lokin
sem þeir Árni Björnsson og
Elías Davíðsson stýrðu.
ÞursaHokkurinn lék nokkur
lög og var músík hans góð en
mikið skorti á að textarnir
ættu beinlínis við herstöðva-
málin.
Fluttur var heimildaþáttur
eftir Flosa ölafsson þar sem
rakin var barátta íslendinga
fyrir sjálfstæði og gegn land-
sölumönnum frá upphafi ís-
lands byggðar. Átti þáttur
þessi vel við, vegna barátt-
unnar gegn herstöðvasinnum
'' og fylgjendum aronskunnar.
Ávarp fluttu Tryggvi GÍsla-
son skólameistari Mennta-
skólans á Akureyri. Hann
benti m. a. á þá hættu sem
íslensku tungunni stafaði af
veru hersins hérlendis og á
það að baráttan gegn hernum
og hernaðarbandalöjjum væri
barátta gegn mannvigum.
Þórhildur Þorleifsdóttir leik-
stjóri flutti ávarp og benti
hún m. a. á að sú röksemd að
mestu máli skipti að íslend-
ingar slyppu lifandi ef kæmi
til heimstyrjaldar væri lítil-
marmleg. íslendingar eiga
ekki að frýja sig ábyrgðar af
heimsstyrjöld frekar en aðrar
þjóðir og verða því að taká
þátt í baráttunni fyrir friði í
heiminum. Einn liður í þeirri
baráttu er að herinn hverfi úr
landi og ísland gangi úr NATO.
Helgi Guðmundsson formaðiu
Trésmiðafélagsins á Akureyri
flutti stutt óundirbúið ávarp og
hvatti til áframhaldandi bar-
áttu.
Ýmislegt fleira var á dags-
skrá sem of langt mál yrði að
telja upp hér en segja má að
fundurinn hafi verið vel heppn-
aður og vel að honum staðið.
En ekki má láta þar við sitja
því enginn sigur vinnst með
fundarsetunni einni. Her-
stöðvaandstæðingar verða að
sýna mun meiri fjöldavirkni í
starfi og baráttu. Enginn '•
fundur er fundarins vegna
heldur er hann hvatning og
skipulagning fyrir áframhald-
andi baráttu. Með fundarset-
unni einni vinnst aldrei sigur
í neinu máli og allra síst
slxku sem því að koma hernuro
úr landi og snúa baki við
NATO. (
Herstöðvaandsæðingar mæt-
um til starfa á skrifstofu
samtakanna að Tryggvagötu 1C
síminn er 17966.' Þar geta
menn fengið nóg að starfa.
----------------->
Herstöðvaandstæðingar til starfs og baráttu