Verklýðsblaðið - 17.11.1931, Blaðsíða 3

Frá Norðfirði
Sendibréí tii fátækra
útgerðarmanna á Norðfirði
[Bréf þetta á ekki síður erindi til fátækra smá-
útvegsmanna, svo sem í Vestmannaeyjum og víðar].
Af því að jeg er gamall lagsbróðir ykkar,
þá hefi ég jafnan reynt að spyrjast frétta
um ykkur og nú er mér sagt þetta: Að þið
eigið nú að verða styrkasta stoð og lífakkeri
liinna ríkustu í baráttunni við þá fátækustu.
Þessu trúi ég nauðugur, því ég veit, að engir
hafa verið meira þrælkúgaðir og blóðsognir af
þeim en þið. Smákaupmenn og lánsstofnanir
hafa greitt ykkur lítilsháttar götu. Sjómenn-
irnir ykkar, sem hafa lagt líf sitt við ykkar
líf, strit sitt við ykkar strit, þeir, sem hafa
borið lífsbjörgina að landi til ykkar, þeir hafa
nú misst samúð ykkar og á þá viljið þið velta
kreppunni með öllum hennar þunga. En — sjáið
þið ekki hvað er að gerast: Kreppan, ættar-
fylgja og afkvæmi auðvaldsins, hún hrindir
ykkur að fullu ofan þá brekku, sem þið hafið
verið að klifra upp. Kreppan mun verða ný
öld upprennandi valdasólar þeirra stórríku,
Sigfúsar og Konráðs. Saltið og kolin, sem þið
hafið orðið að greiða okurverði áður, eftir að
hafa þrælað því í land á bognu bakinu, það
fáið þið ekki lánað lengur. Þið neyðist til að
selja blautt upp úr sjónum. Allur atvinnurekst-
ur hverfur því á ný í þeirra hendur. Viljið
þið heldur leiða á ný einveldisóöld þessara
þrælakaupmanna yfir bæinn, heldur en að
taka höndum saman við annan öreigalýð ?
Þeir eru fjarska blíðir við ykkur núna kaup-
mennirnir, á meðan þeir eru að lokka út úr
ykkur síðustu 'fiskana upp í okur-skuldir sín-
ar. Lokka björgina frá munni barna ykkar. En
um leið og síðasti fiskurinn er horfinn úr hús-
um ykkar fellur gríman af andlitum þeirra.
Reikningsbókunum er lokað fyrst. Búðardyr-
unum þar næst. Þið standið kaldir, svangir
og vonsviknir við dyr þeirra, sem þið ætluðuð
að hjálpa til þess að kúga aðra ennþá aum-
ari en þið. Látið þetta ógert, félagar! Látið
aldrei fiskinn ykkar til þeirra. Sendið sjálfir
út og kaupið sjálfir inn mat fyrir hann handa
ykkur í vetur. Verið ekki svo heimskir að
þrýsta niður kaupinu okkar. Það er kaupið,
sem þið sjálfir verðið að vinna fyrir næsta ár!
En — er ekki napurt að sjá það fyrst þá?
T’akið höndum saman við vérkamenn og sjó-
menn! Leggið okurgreni auðvaldsins í rústir!
Norðfjörður er nógu auðugur af lífsbjörg og
dugandi mönnum, til þess að þar gæti öllum
liðið vel — nema blóðsugunum.
Gamall stéttarbróðir.
Margt er líkt með skyldum
(Verkamannabréf).
Ég veitti því oft eftirtekt á yngri árum,
þegar ég var að staula mig fram úr útlend-
um stórborgareifurum, að rússneskir prinsar,
furstar og greifar yfirstigu alla gesti hinnar
glæsilegu Parísar og þýzku baðstaða með sín-
um ótrúlegu auðæfum og gegndarlausu eyðslu.
Enginn „luxus“ var svo dýr, engar skækjur
svo kröfufrekar, að þessir voldugu burgeisar
ættu ekki alstaðar yfirboðið. Þá vissi ég það
ekki, að heima strituðu miljónir manna í sár-
ustu neyð og aumustu örbirgð heilar manns-
æfir til þess að afla þess, sem „húsbændurnir"
eyddu á einni nótt.
En burgeisaeðlið er alþjóðaeign. Norðfirðing-
ar hafa eignast sinn hluta. Um allt land hafa
myndast álíka þjóðsögur og glæsileg æfintýri
um burgeisana af Norðfirði.
Þeir hafa ausið út peningum í glys og gjá-
lífi dýrustu staða þessa lands. Á hótelum,
knæpum og spilahúsum. Dæmi eru til að þar
hafa græðst eða tapast þúsundir á einni
nóttu. f Þingvalla-svallinu vöktu þeir þar al-
mennast athygli, sem nú veina hæst um „of
mikinn útgerðarkostnað", „of hátt kaupgjald“.
Þeir predika með miklum alvörusvip sparnað
og sj álfsafneitun fyrir köldum og svöngum sjó-
mönnum, fyrir bognum og tötralegum verka-
mönnum, fyrir verkakonunum, sem sitja með
börnin í hálfköldum eldhúsunum og horfa inn
í galtóma matskápana. Þeir hæla sér af að
hafa drukkið upp mánaðarkaup sjómanns á
einni nóttu! Þeir segja sögur af spilagildum,
þar sem umsetningin er oft meiri en árstekj-
ur verkamanns. — En þessar sögur vilja þeir
þagga niður núna. Láta þær gleymast í bili.
Stéttarbræður okkar í Rússlandi hafa leyst
sig og börn sín úr þessum álögum.
Nú kemur röðin að okkur! Nú eða aldrei!
Kolbeinn.
Konsúllinn drepur fiugur
(Verkamannabréf).
Það er sagt um Domitianus keisara, að
„hann var svo grimmur", að hann drap flugur
þegar eigi var annað fyrir hendi.
Mér datt þessi setning í hug þegar ég heyrði
hvernig Páll Þormar hefði farið að við Alfons
Pálmason.
Alfons er fátækur, gáfaður smákaupmaður,
sem hefir allra manna bezt stutt fátæka sjó-
menn og verkamenn hér í bæ, selt fyrir þá
fisk og útvegað þeim ódýrar vörur. Hann hefir
því verið illur þyrnir í augum „hinna stóru“.
Eitt sinn komu hér strandmenn af enskum
togara, allslausir og illa staddir. Þeir leituðu
fyrir sér um kaup á fötum og öðru og fengu
auðvitað bezt kaup hjá Alfons. En þegar til
greiðslunnar kom varð hún að fara fram í
gegnum hendur konsúlsins. Hann notaði þá
aðstöðu sína til þess að ónýta kaupin og sat
að þeim sjálfur. Sjálfsagt með góðri „þénustu“.
Þegar honum var bent á, að þetta væri nú
ekki „fair play“ gagnvart illa stöddum stéttar-
bróður, svaraði hann með sínu „gáfulega“
glotti:
— Það þarf að drepa þessar flugur!
Sjómaður.
DÓMI
þeim, sem kveðinn var upp í máli valdstjórn-
arinnar gegn félögum okkar vegna þátttöku í
baráttu atvinnuleysingjanna um síðustu ára-
mót, hefir ríkisstjórnin nú áfrýjað til hæsta-
réttar.
fátækari bænda fyrir samyrkjuhreyfingunni í
ráðstjórnarríkjunum og sigri sósíalismans þar
stórum — og þar með möguleikinn á að fylkja
þeim ásamt verkalýðnum til baráttu gegn auð-
valdinu.
Smáútvegsmenn eru enn sem komið er að
mestu undir áhrifum stórútgerðarmanna, en
stöðvunin á framleiðslu þeirra, yfirvofandi
gjaldþrot og eignamissir, færir þá hinsvegar
nær verkalýðnum og skapar mikla möguleika
á að fylkja þeim með verkalýðnum til bar-
áttu gegn auðvaldinu.
Ivreppan neyðir sósíaldemókrata til að ganga
erindi auðvaldsins innan verklýðshreyfingar-
innar opinskár en áður. Hún neyðir þá til að
beita valdi sínu og áhrifum augljósar en
endranær, til að bæla niður kröfur verkalýðs-
ins. Jafnframt skapast nauðsyn þess að nokk-
ui hluti sósíaldemókrataforingjanna reyni að
hindra það að verkalýðurinn snúi baki við Al-
þýðuflokknum, með því að grípa til róttækra
glamuryrða og jafnvel gagnrýni á foringjum
þeim, sem þeir styðja og hjálpa til að fram-
kvæma þau verk, sem þeir „gagnrýna".
Hinum stéttvísa hluta verkalýðsins hefir
nú tekist að skapa kommúnistaflokk, sem náð
hefir sterkum ítökum í hugum íslenzkrar al-
þýðu. Mesta verkefni Kommúnistaflokksins er
nú að vinna á sem allra skemmstum tíma
meiri hluta verkalýðsins til fylgis og taka á
sig forustuna í hinni daglegu stéttabaráttu
hans, og jafnframt að vinna hylli þess hluta
smáborgarastéttarinnar, sem harðast verður
úti í kreppunni, smáútvegsmanna og bænda —
áður en þeir hrapa niður í öreigastéttina.
Til þess að þetta megi takast er fyrst og
fremst nauðsynlegt að safna verkalýðnum til
fylgis um eftirfarandi höfuðkröfur í baráttu
þeirri, sem framundan er:
all róttæku — lýðgaspri gegn stjórninni, og
til þess pólitískt, að afsaka sjálfa auðmanna-
stéttina, bakhjarl íhaldsins, lætur hann í blöð-
unum kenna óstjórn Framsóknar um krepp-
una. En yfirleitt má segja að borgarastétt-
inni sé enganvegin ljóst hve alvarleg kreppan
er.
„Framsókn“ hefir færst enn í fasismaáttina
eins og innflutningshöftin, gjaldeyrisbannið og
önnur tiltæki bera vott um. Jafnframt undir-
býr hún stórbændurna til atlögu gegn verka-
lýð eins og Hvammstangafundurinn sýnir.
Sparnaðarkröfur hennar og krónulækkun,
40% launalækkunin o. fl., eru einmitt kröfur
brezka auðvaldsins fyrir munn Framsóknar-
foringjanna.
Kratarnir hafa seinast áttað sig á kreppunni
og leika enn það hlutverk að svæfa skilning
fjöldans á að alvarleg kreppa hafi brotizt út
og lokka hann til samvinnu við auðvaldið eins
og með hlutaráðningu.
Á stéttirnar í landinu hefir kreppan haft og
mun hafa eftirfarandi áhrif:
Verkalýðurinn, sem vinnur fyrir kaupi í
landi verður fyrir beinum árásum atvinnu-
rekendastéttarinar, sem reynir að velta afleið-
ingum kreppunnar yfir á hann með atvinnu- í
leysi og kauplækkun. Býst hann þvi til beinn-
ar baráttu við auðvaldið og verður róttækari
eftir því sem ástandið breytist.
Sjómenn þeir, sem ráðnir hafa verið upp á
hlut, hafa orðið ægilegast úti allra í krepp-
unni. Af síldarvertíðinni koma þeir heim
slyppir og snauðir eftir sumarlangan þrældóm j
og óvenjumikla veiði. Þessa sjómenn er nú
reynt að æsa upp gegn verkalýðnum í landi og
gengur íhaldið fremst í þvi, en krataforingj- ,
arnir , einkum Norðanlands, feta dyggilega í
fótspor þess. Blandast saman hjá sjómönnun-
um byltingarsinnað hatur gegn ríkisrekstrar-
tilraun kratanna, Síldareinkasölunni, og aftur-
haldssamir draumar um betra ástand, ef frjáls
samkeppni réði. Hlutverk kommúnista er að
hindra þennan klofning verkalýðs á sjó og
landi og eitt ráðið til þess er afnám hluta-
skiftanna.
Togarasjómenn, sem sjá atvinnuleysið fram-
undan, hafa fjölmargir hallast að því ráði, að
taka togarana á leigu upp á sína ábyrgð. Hafa
íhald og Framsókn hrósað happi yfir því að
þar með séu komin á hlutaskifti á togurunum,
— og er þessi ráðningamáti bein afleiðing af
baráttu kratanna fyrir hlutaráðningu og
stéttasamvinnu við útgerðarmenn. Hinsvegar
fara auk þessa saman byltingarsinnaðar hug-
myndir um að sleppa ekki togurunum aftur,
ef þeir fá þá leigða, og reiði yfir úrræðaleysi
og dáðleysi kratanna í baráttunni gegn krepp-
unni. Er það öllum verkalýð lífsnauðsyn, að
togarasjómenn þeir, sem auðvaldið nú fagnar
yfir að fengist hafa upp á hlut, ekki komist
undir áhrif auðvaldsflokkanna, ef þeir sakir
óánægju sinnar með kratana yfirgefa þá, held-
ur berjist með hinum hluta verkalýðsins und-
ir forustu kommúnista.
Iðnaðarverkamenn, (prentarar), járnsmiðir
o. fl.) hafa nú fengið að kenna á áður óþekktu
atvinnuleysi. Verzlunarmönnum og skrifstofu-
fólki er sagt upp í stórum stíl. ILreppan grípur
um sig meðal fastlaunáðra starfsmanna, sem
áður ekki þekktu atvinnuleysi. Færast stéttir
þessar því nær verkalýðnum.
Bændur verða afarilla úti í kreppunni og
reynir Framsókn að halda óánægju þeirra
niðri með sparnaðarhjali. Fasismahneygð stór-
bænda er allrík og hættan á að takist að
fylkja miklum hluta bænda gegn verkalýð er
mikil. En hinsvegar eykst samúð og áhugi