Verklýðsblaðið - 08.12.1931, Qupperneq 2

Snýkjudýrm
á Eyrarbakka.
(Verkaraannabréf).
ýslumaður hyggst að láta atvinnuleysingj-
na vimia við lögun á sýsluveginum i'yrir litla
5a enga borgun, og ætlar að nota umboðsþý
sitt, hreppstjórann, til að koma slíku
í framkvæmd.
Sunnudaginn 1. nóvember auglýsti hrepp-
tjórinn Jón Einarsson að haka ætti upp veg-
nn, sem liggur í gegnum þorpið, austan frá
jarnaskólanum vestur að Ásabergi. Var mönn-
ím þar með gefinn kostur á að gera tilboð í
/erkið. Jón áskildi sér rétt til að taka því til-
joði sem honum bezt líkaði, ennfremur áskildi
íann sér rétt til að hafna þeim öllum.
Þar sem að atvinnuleysi hefir verið mjög
nikið undanfarna mánuði, og litlar líkur til.
ið úr því raknaði, er ekki nema eðlilegt að
/erkamönnum léki hugur á að gera tilboð. Til
ið fyrirbyggja miskunarlausa samkeppni, á-
cvað verklýðsfélagið á fundi 1. nóvember að
jera tilboð í verkið og að vinnan skyldi skift-
cst á milli þorpsbúa. Til að gera tilboð í verk-
ð og leita upplýsinga um það, var kosin 3
nanna nefnd. Kosningu hlutu þeir Ólafur
Bjarnason, Andrés Jónsson og Jón Jakobsson.
Þegar þeir Ólafur og Andrés fóru að leita
sér upplýsinga um verlcið hjá Jóni, skýrði hann
3vo frá: 1) Að ekki þyrfti að haka niður fyr-
ir holur sem í veginum væru, en út fyrir þær
rllar. 2) Að vegalendin væri 6—700 metrar
og að bjóða ætti í vegalengdina í einu lagi
(hin umtalaða vegalengd er allt að 1200 metr-
ar). Þeir Ólafur skýrðu frá því, að verklýðs-
félagið hefði sent þá og að hugmyndin væri
að sem allra flestir gætu orðið vinnunnar að-
njótandi. Jón lét á sér skilja, að ekki tæki að
skifta þessari vinnu milli margra, ennfremur
gaf hann þær upplýsingar, að ekki væri hægt
að leggja til grundvallar það sem áður hefði
tíðkast um borgun. Þá var spurt að hverjir
stæðu fyrir þessu verki og sagðist hann sem
umboðsmaður sýslumanns, gera það. Þeir Ól-
afur fóru fram á, að komast að samkomulagi
við hann um verkið, en að slíku var ekki kom-
andi. Jón talaði um að menn ynnu þetta verk
fyrir litla eða enga borgun og að ýmsir væru
fúsir til þess ef almenningur gerði slíkt hið
sama. Hann lét á sér skilja að menn væru
aðgerðalausir og mættu vera fegnir, ef þeir
fengju eitthvað að vinna.
Ekki að furða þó að Magnús snýkti sér at-
kvæði verkamanna hér í vor, ekki að furða
þó hann hræsnaði fyrir þeim, hann vissi sem
var, að hann myndi ekki geta dulið til lengdar
hið sanna innræti sitt fyrir þeim. Hann, sem
hefir margar þúsundir í laun á ári, hann sem
safnar andstyggilegri ýstru meðan verkalýð-
urinn líður skort, hann, sem svelgir í sína hít
þúsundir, sem píndar eru út hjá fátækum
verkamönnum og bændum með tollum af
nauðsynjavörum, hann hyggst að nota hina
hræðilegustu neyð verkamanna og láta þá
þræla helzt fyrir ekki neitt.
Um Jón er það að segja, að hann hefir hlot-
ið verðskuldaða fyrirlitningu alls verkalýðs
yfir langan tíma, svo að vesalings maðurinn
ætti ekki úr háum söðli að detta, því hans
hugsunarháttur var mönnum kunnur og af
honum vænti sér enginn verkamaður neins
góðs.
Þegar þeir Ólafur og Andrés höfðu fengið
áðurgreindar upplýsingar, ákváðu þeir að snúa
sér til stjórnarinnar í verklýðsfélaginu og
skýra frá öllum málavöxtum, þar sem sýnt
var, að ef verkið yrði unnið eins og Jón lét í
veðri vaka, að ekki yrði greiddur gildandi
kauptaxti verkalýðsfélagsins á staðnum, sem
er 90 aurar á klukkustund við vegavinnu. í
verklýðsfélaginu er nefnd manna, sem á að
athuga öll þau tilboð, sem að gerð eru í ákvæð-
Ávarp.
Nú gengur yfir allan auðvaldsheiminn sú ægilegasta kreppa, sem sögur hafa farið
af, og eru afleiðingar hennar hungurdauði hundraða og þúsunda manna á degi hverjum.
Kreppa þessi hefir þegar haldið innreið sína hingað til landsins og hefir hún átakanlegast
komið fram í atvinnuleysi síðasta sumar, svo að slíks eru engin dæmi áður yfir hábjarg-
ræðistímann.
En öllum verkalýð landsins má vera það ljóst, að það erfiðasta er þó framundan.
Munu nú margir horfa með ugg og ótta frain á komandi vetur, þar sem tekjur frá sumr-
inu eru litlar eða engar, vaxandi dýrtíð sökum verðfalls krónunnar, en hinsvegar lítil sem
engin atvinnuvon.
En þó er enn ótalin svartasta hættan, sem yfir verkalýðnum vofir. Nú er þegar
hafin árás á kjör hans frá hendi atvinhurekendanna, sem gengur í þá átt, að lækka launin
fyrir þessa litlu vinnu, sem um er að gera. Má öllum verkalýð og hverjum þeim, sem
nokkuð setur sig inn í kjör hans, vera það ljóst, hve mikið er í húfi að fast sé staðið á
móti þeirri árás. Er því fyrirsjáanlegt, að 1 vetur muni verkalýður landsins verða að
standa. í harðvítugri kaupdeilu en hann áður hefir þekkt. Verður sú deila honum því erf-
iðari, þar sem hann er bjargarlítill undan sumrinu og kaupmáttur þeirrar krónu, sem hann
hefir með höndum fer minnkandi með hruni f rónunnar á peningamarkaðinum. — Verður
atvinnurekendum því auðveldara að láta sultinn neyða verlcalýðinn til að gefast upp í bar-
áttunni, ef ekkert verður aðhafst honum til stuðnings og varnar.
ASV vill nú þegar byrja að búa sig undir, að geta veitt verkalýðnum sem beztan
stuðning í þessari baráttu hans. Snýr það sér því til verkalýðsins og allra þeirra, sem
honum vilja stuðning veita, og hvetja þá til að leggja að mörkum eitthvað í mat, fötum
eða peningum, sem ASV útbýtir síðan meðal verkalýðsins, eftir því er þörf krefur, þegar
neyðin fer að sverfa að. Vill ASV sérstaklega beina máli sínu til þeirra manna, sem hafa
yfir að ráða íslenzkum framleiðsluvörum, sem liggja í landinu lítt- eða óseljanlegar. Dylst
ekki að þar getur verið að ræða um auðveldustu og þýðingarmestu hjálp, að verkalýðnum
sé gefinn kostur á að njóta þeirra verðmæta, sem hann hefir framleitt, en sem liggja
lítt seljanlegar vegna kaupgetuleysis og offramleiðslu á heimsmarkaðinum.
Miðstjórn ASV, íslandsdeildin.
isvinnu og sjá um að ákvæðisvinna sé ekki
notuð til að lækka kaupið og að ekki sé unn-
ið undir taxta félagsins.
Það mætti nú ætla, að verklýðsforinginn,
Þorvaldur, formaður félagsins, yrði fljótur að
bregða við og kalla saman fund í félaginu.
Reyndin varð nú allt önnur. í stað þess eru
tómar vífilengjur og ýms vandræði, sem hamla
fundi, auðvitað var það tómur heilaspuni, af
ragmennsku sprottinn, og svo viljaleysi. Hann
Þorvaldur er sem sé skólastjóri og fær sín
laun frá því opinbera og þarf ekki að vera að
berjast fyrir því að bæta sín kjör. þess vegna
reyndist hann svo mikið lítilmenni þegar á
reyndi. Því mega Eyrbekkingar aldrei gleyma.
Þegar farið var að vinna við veginn, kom í
Ijós, að unnið var allt öðruvísi en þeim Ólafi
var skýrt frá. í fyrsta lagi, að í stað þess að
borga visst fyrir alla vegalengdina, var nú
borgað visst á faðminn og í stað þess að safna
gjafadagsverkum var verkið nú látið í ákvæð-
isvinnu (akkorði).
Þegar þeir Ólafur og Andrés sáu þennan
misrnun á vei*kinu og þeim upplýsingum, sem
Jón gaf þeim viðvíkjandi verkinu, þá snéru
þeir sér aftur að stjóminni í verklýðsfélaginu
og kröfðust þess að vinnan yrði stöðvuð, þar
sem þeir hefðu verið blekktir með röngum
upplýsingum og þar með hefðu þeir ekki getað
gert tilboð. Stjórnin í verklýðsfélaginu reynd-
ist lítilvirk sem fyrri daginn, og gerði ekki
neitt til að kalla saman fund til að ræða mál-
ið. Ennfremur taldi stjórnin öll vandkvæði á
því að stöðva vinnuna. Stjórnin og þá formað-
ur helzt, vildi alls ekki komazt í ónáð hjá
hreppstjóra eða sýslumanni (enda er letigarð-
urinn skammt frá).
Það er hörmulegt þegar slíkir menn sem
Þorvaldur hafa forustuna á hendi í verklýðs-
félögum, en með sama áframhaldi munu verka-
menn fara að meta skrum hans og glamur að
verðleikum.
Mestar þakkir eiga þeir Ólafur og Andrés
skilið fyrir aðgerðir sínar í þessu máli, og I
ættu verkamenn að hafa það hugfast næst |
þegar þeir velja sér trúnaðarmenn, að velja !
sér slíka menn úr sínum hóp, þó að þeir slái |
ekki um sig á fundum með allskonar glamri j
og skrumi. Eyrbekkingur.
Verkalýður Hafnarfjarðar
fylkir sér um atvinnukröfur Kommúnista og
býður Sovét-sendinefndinni heim.
4. des. var fundur í „Verkamannafélaginu
Hlíf“ í Hafnarfirði, haldinn eftir áskorun
kommúnista, til að ræða atvinnuleysið. Lögðu
kommúnistarnir í Ilafnarfirði fram tillögu
fyrir fundinn um áskorun til bæjarstjórnar-
innar að koma á atvinnubótum og atvinnu-
leysisstyrk og gefa atvinnulausum verkalýð
eftir útsvar. Voru tillögurnar samskonar og
annarsstaðar hafa verið bornar fram af lcom-
múnistum. og samþykktar af verkalýð víðast
hvar á landinu.
Með tillögunum töluðu Friðjón Jóhannsson,
Kristinn Sigurðsson og Einar Olgeirsson. Var
þeim tekið hið bezta og tillögurnar samþykkt-
ar í einu hljóði.
Einar Olgeirsson skýrði frá því, að nú kæmi
verklýðssendinefndin frá Rússlandi og ákvað
félagið að bjóða henni suðureftir, ef hún hefði
tíma til að tala þar. Ennfremur var samþykkt
iað skora á útvarpsráðið, að leyfa sendinefnd-
inni að flytja frásögu frá ferð sinni í útvarpið.
Fundur þessi var hinn fjölsóttasti og var
öllum verkamönnum boðið þangað, einnig
þeim, sem utanfélags voru.
■■■iiimiiimi 11111111111111111111 iiniiiiiiiinrTiiiiiTmiiiíwwiiTiiuniiiniiiimi
„RAUÐA TORGIГ OG ALÞÝÐUBLAÐIÐ.
Alþýðublaðið lýgur því, að Guðm. Skarphéð-
insson hafi borgað sama kauptaxta á söltunar-
stöð Einkasölunnar og greiddur var í fyrra.
'Eins og skýrt hefir verið frá hér í blaðinu
gekk Guðm. Skarphéðinsson á undan öðrum at-
vinnurekendum, braut kauptaxta verkakvenna-
félagsins á stúlkunum, skipaði þeim að undir-
skrifa skuldbindingu um að vinna fyrir það
kaup, sem hann skamtaði, en hótaði þeim að
reka þær úr vinnunni ella. Fyrir þær sérverk-
unaraðferðir, sem mest munaði um, lét Guðm.
borga 50 aurum fyrir neðan taxta.
Um rekstursreikninga söltunarstöðvarinnar
er Verklýðsblaðinu ekki kunnugt, en enginn
leggur trúnað á orð slíkra lygalaupa sem Er-
lings Friðjónssonar.
í ’iiokkru af upplaginu hafa tvö núll verið sett af
vangá aftan við áskrifendafjölda 5 v. áætlunarinnar.
\
't
i