Stúdentablaðið - 01.12.1973, Qupperneq 14

Maður og bákn
Framhald af bls. 3.
missir verkamaðurinn sjónar á
framleiðsluferlinu sem heild,
hann hefur ekki einu sinni yfir-
sýn yfir þá sérhæfðu fram-
Chile
Framhald af 6. síðu
fagmenn mættir til leiks.
Eitt af því sem hvað mestri
ringulreið olli í landinu í sum-
ar var verkfall vörubílaeigenda
því skiljanlega er svo langt og
mjótt land sem Chile mjög háð
flutningum. Þegar vörubíla-
eigendur höfðu verið í verkfalli
um mánaðarskeið höfðu þeir
efni á að kaupa sér lagera af
varahlutum á svörtum markaði.
Fívar fengu þeir fé til þess?
Og hvað olli því að dollarinn
féll á svarta markaðnum í
Chile vikurnar fyrir valdarán-
ið? Skyldi það ekki hafa verið
vegna dollarastreymis til lands-
ins frá Bandaríkjastjórn með
milligöngu CIA?
LOKAORÐ
Af atburðunum í Chile má
marga lærdóma draga. Islend-
ingar mætm til dæmis spyrja
sig þeirrar spurningar hvað þeir
hafi að gera í hernaðarbanda-
lagi með þeim öflum sem hvað
leiðslu sem hann er hluti af.
(3) Einkaeign á framleiðslu-
tækjum er annarsvegar afleið-
ing firrtrar vinnu, þar sem af-
urðir verkamannsins eru að-
eftir annað hafa sýnt sig að því
að svífast einskis þegar hags-
munir þeirra eru í húfi. Og á
hverjum bitna svo aðgerðir
hins alþjóðlega auðvalds harð-
ast? Er það ekki einmitt á
kúguðum og vanþróuðum þjóð-
um þriðja heimsins? En hverjir
hafa smtt okkur af mestri ein-
lægni í barátm okkar fyrir auð-
indum okkar? Eru það Banda-
ríkin eða auðhringarnir fjöl-
þjóðleglu? Nei, það eru einmitt
hinar kúguðu og vanþróuðu
þjóðir þriðja heimsins sem
stynja undan oki alþjóðaauð-
valdsins. Með þeim ber okkur
að berjast. Ahrifamesti smðn-
ingur okkar við þær þjóðir er
að neita allri samvinnu við auð-
valdið, hvort sem er í arðráns-
tækjum þess sem á fínu máli
nefnast efnahagsbandalög eða
kúgunartækjum þess sem á
sama fína málinu nefnast varn-
arbandalög.
Heimildir: Chile, Dag Har-
eide, PÁX 1973; politisk revy.
Þröstur Haraldsson.
skildar frá honum (sjá 1. lið).
Hins vegar á einkaeign þátt í
því að firra vinnuna enn meir,
eftir því sem framleiðslutækin
verða stærri og verkamaðurinn
minni og minni hluti af heild-
arfcrlinu.
„Einu tengslin sem verka-
menn hafa enn við framleiðslu-
öflin og eigin tilvemgrundvöll,
þ. e. vinnan, á í þeirra augum
ekki lengur neitt sameiginlegt
mcð persónulegri starfsemi, og
viðheldur lífi þeirra til þess
eins að afskræma það". Marx,
Mega I, 5, bls. 57.
Maðurinn er sköpuður eigin
sögu, og um leið mótast hann
af umhverfi sínu. Vegna þeirra
félagslegu tengsla sem eru af-
urð meira og minna ómeðvit-
aðrar söguþróunar og einkum
vegna stéttaskiptingar og einka-
eignar á framleiðslutækjum,
stendur maðurinn varnarlaus
gagnvart því bákni framleiðslu-
tækja og stofnana sem hann
hefur sjálfur skapað. Sjálf gerð
[x*ssa þjóðfélagskerfis hindrar
hann í að verða meðvitaður um
eigin stöðu. Lítið meira en
tannhjól í framleiðsluferlinu,
litlu ráðandi um eigin hag, en
stjórnað af yfirmönnum og ó-
persónulegum reglum, sem
skapast af nauðsyn framleiðslu-
háttanna, finnur hann sig mátt-
lausan, hatar vinnu sína og sér
FÉLAGSSTOFNUN STODENTA:
HÁSKÓLAFJÖLRITUN,
Stúdentaheimilinu uppi, s: 22435
Annast: FJÖLRITUN
VÉLRITUN
LJÓSRITUN
fyrir Háskóla íslands og stúdenta
Opin mánudaga til föstudaga
kl. 9—12,30 og 13—17
enga leið til breytinga, Þetta
ástand er firring
Firring er ekki eilífðarlög-
mál, ekki verk vondra manna,
né félagsleg óheppni eða upp-
lýsingaskortur. Firring er afurð
ákveðinna sögulegra aðstæðna,
eiknaeignar á framleiðslutækj-
um, mikillar verkaskiptingar og
umbreytingar vinnuafls manns-
ins og hæfileika hans í vörur.
Með öðrum orðum: firring í
sínu sterkasta birtingarformi er
liður í ' kapítaliskum fram-
leiðsluháttum, afurð þeirra og
um leið nauðsynlegur þáttur í
viðhaldi þessa þjóðfélagskerfis.
I Ijósi þessa ágripskennda
yfiriits verður það afskaplega
hlálegt að fulltrúar íslenzkrar
borgarastéttar í H.I., Vökupilt-
arnir, sem flestir eru verðandi
eða þegar orðnar praaktíserndi
kapítalistar eða háttsettir starfs-
menn í arðránsferlinu, skuli
ætla sér að gera þau vandamál,
sem varpa hvað skýrustu ljósi á
mannfjandsamlegt eðli kapítal-
ismans, að umtalsefni 1. des.
Það hefur að vísu áður gerst
að menn hafi brugðið snöru um
eigin háls, og full ástæða er
til að óska vinstri mönnum til
hamingju með það að 900
manns hafi greitt atkvæði ann-
að hvort baráttumálunum Her-
inn burt — Island úr NATO
eða hvatningu um að veitast
gegn mannfjandsamlegum
þjóðfélagsháttum borgaranna.
gg
Maðurinn og báknið
Framhald af bls. 3.
ingar í þjóðfélaginu, ekki hvað
sízt með tilliti til byggðastefn-
unnar. Takast verður alvarlega
á við ríkisbáknið og er það eitt
brýnasta verkefni framtíðarinn-
ar. Koma skal á virku lýðræði
á öllum sviðum þjóðlífsins,
þannig að menn ætlist ekki til
þess að ríkisvaldið leysi úr öll-
um málum, heldur geri það
sjálfir, þar sem því verður við
komið. Svo mikið hefur að und-
anförnu verið rætt um um-
hverfismál, að litlu er þar við
að bæta. Sérfræðingar telja, að
iðnaðarlöndin geti ráðið við
megin vandann í umhverfis-
málum með því að nota hluta
af eðlilegum hagvexti til vernd-
ar umhverfisins. Þannig er hér
um að ræða hreint hagfræðilegr
atriði.
Að lokum vil ég víkja lítil-
lega að baráttuaðferðum Verð-
andimanna. Þeir eru vissulega
haldnir miklum og margvísleg-
um komplexum gagnvart því,
hversu fáir stuðningsmenn
Vöku séu. Hér er um algjöran
misskilning að ræða, og má í
því sambandi benda á kosning-
ar í fyrra vor þar sem Vaka
hlaut yfir sex hundruð atkvæði.
Verðandimenn eru haldnir
mikilli þráhyggju, halda fast í
sitt og japla stöðugt á því sama.
Minna aðferðir þeirra um
margt á aðferðir áróðursmeist-
ara Hitlers, sem voru í því
fólgnar að segja fólki sama
hlutinn nógu oft til þess að
það tryði vitleysunni. Ekki er
öll vitleysa eins. En það er al-
kunna að maðurinn talar oft
þvert um hug sinn bæði vís-
vitandi og ómeðvitað. Því er
það hugsanlegt, að hinn há-
þróaði Verðandimaður tuttug-
ustu aldarinnar hafi ekki metið
rétt stöðu sína og þarfir. En
víst er um það, að þeir eru að
kafna í ösku útbrunninna slag-
orða.
Hermang
Framhald af bls. 4.
tala fjálglega um varnarþörf
landsins eins og afstaða þeirra
mótist af röksemdum en ekki
hagsmunum. Jafn afkáraleg eru
skrif hernámsblaðanna, Morg-
unblaðsins og Vísis, um nauð-
syn hersetunnar og fréttir
þeirra af björgunarafrekum dát-
anna. Þessi blöð eru í eigu
margra athafnasömustu her-
mangaranna.
Þegar ræddar eru röksemdir
með og móti hersetunni verður
að hafa í huga hugsmuni hlut-
aðeigandi. Herstöðvarandstæð-
ingar hafa engan persónlegan
gróða af brottför hersins. Af-
staða [xirra er Ijós: þeir telja
íslendingum minnkun að her-
setu og tengslum við heims-
valdasinna og morðvarga, en
vilja að Island fylki sér, vegna
hagsmuna sinna og af siðferði-
legum ástæðum, í hóp hlut-
lausra ríkja þriðja heimsins sem
hvarvetna heyja baráttu gegn
þcim sömu heimsvaldasinnum
og við veitum afnot af landi
okkar. Jafnframt vilja hernáms-
andstæðingar útrýma þeirri fjár-
málaspillingu sem hersetan
hefur leitt yfir þjóðina. — Af-
staða hernámssinna á sér nokkr-
ar hliðstæðar rætur: Þeir hafa
beinan fjárhagsgróða af dvöl
herliðsins. Hugmyndafræðilega
hentar þeim vel að geta ein-
angrað sósíalista sem útsendara
fjandsamlegra afla og þannig
veikt verkalýðshreyfinguna,
höfuðfjandmann sinn. Loks
er dvöl hersins trygging bæði
fyrir áframhaldandi arðránsað-
stöðu þeirra og völdum sem og
fyrir þá erlenda auðhringa sem
þeir leiða yfir landsmenn og
hirða umboðsgróða af.
Forystumenn hernámssinna
líta lotningaraugum til risans í
vestri og þess ofsagróða sem
borgarastéttinni þar er skapaður
með yfirgangi og arðráni í
þriðja heiminum og stórfelldari
sóun og eyðileggingu auðlinda
en dæmi eru til um. Barátta
gegn hernáminu er því þáttur
í þeirri baráttu sem á sér stað
um allan heim og snýst um
það, hvort líf eigi að þróast á
þessari jörð enn um hríð.
Gestur Guðmundsson.
14 — STÚDENTABLAÐIÐ