Stúdentablaðið - 24.11.1980, Blaðsíða 5

Stúdentablaðið
r
Ivar Jónsson:
Leigu-
verkfall
á stúdentagörðunum!
Leigustríð Félagsstofn-
unar Stúdenta (F.SJ og
Hagsmunafélags Garðs-
búa er enn i fullum gangi
þó segja megi að það sé
komið stig kotgrafahern-
aðar. Hnútur ganga á milli
manna en litil hreyfing á
málum.
l 'stutt máli er deilan þessi:
Fjármálará&uneytiö, meö
Alþýöubandalagsmanninn Þröst
Ólafsson i broddi fylkingar, hefur
neytt nefndarálit upp á stúdenta
sem i raun ræöur verölags-
ákvöröunum stofnunarinnar.
Samkvæmt álitinu á leiga aö
standa undir rekstrarkostnaöi
garöanna og afskriftum. Gangist
Félagsstofnunin ekki undir þessa
verölagsstefnu á hún á hættu aö
rikisframlagiö til hennar veröi
skert eöa a.m.k. aukist ekki i
framtiöinni. Völdin eru þannig
ekki i höndum stúdenta heldur
rikisvaldsins og málaliöa þess.
Forréttindi að búa á
Garði?
Stjórn F.S. hefur tekiö þá af-
stööu aö leiga standi undir rekstr-
arkostnaöi, afskriftum og viö-
haldi eins og nefndarálitiö gerir
ráö fyrir. Leiga fyrir september-
manuö var ákveöin 30 þús Ragn-
ar Árnason formaöur stjórnar
F.S. og flokksbróöir Þrastar Ól-
afssonar, lagöi fram tillögu 12.
sept. aö leiguverö yröi 45 þús.
„Taldi hann það til ákveöinna
forréttinda aö búa á garöi, ekki
ætti einnig aö styrkja stúdenta
sem þar búa” (úr fundargerö
stjórnar F.S.).
Garösbúar mótmæltu leigu-
hækkuninni strax harölega og
vildu ekki sætta sig viö hærri
leigu en 24 þús. og bentu á hversu
báglegt ástand garöanna er og aö
aöeins er löglegt aö miöa hækk-
anir viö visitölu húsnæöiskostn-
aöar. A fundi meö garösbúum
skoraði Ragnar Arnason á gerö-
inga aö farara i mál viö F.S.
Hagsmuna-félag Garösbúa (H.G.)
leitaði til Leigjendasamtakanna
Stunda Allaballarnir sósialtska rekstrarstefnu I málefnum F.S.?
(L.S.) og i samráí.; viö lögfræöing
L.S. töldu þessir aC>!ar leigu-
hækkunina ólöglega. L.S. fyrir
hönd garösbúa, óskuöu eftir áliti
Húsaleigunefndar Reykjavikur
sem er umsagnaraöili um slik
deilumál. óskaö var eftir aö for-
maöur nefndarinnar viki af fundi
meöan nefndin tæki mál garöbúa
fyrir, enda er hann starfandi
framkvæmdastjóri leigusalans
F.S.
Stjórn SHi andvig stefnu
SHi
Stúdentaráö tók leigumálin
Góður sön&ur
Enn kemur plata meö Hauki
Morthens — Lltiö brölt og er gefin
út af Steinar h.f. Tónlistin er eftir
Jóhann Helgason, textar einnig
flestir, en Kristján frá Djúpalæk,
Þorsteinn Erlingsson, Matthias
Jochumsson og Jón Sigurösson
eiga sinn textann hver. Undirleik
annast Mezzoforte ásamt nokkr-
um hljóöfæraleikurum til viöbót-
ar.
Einu sinni var...
A undanförnum árum hafa
komiö út nokkrar endurútgáfur á
lögum, aöallega tónlist sem
Islenskir Tónar og Fálkinn gáfu
út á sinum tima. Þau lög frá
sjötta áratugnum sem þar er aö
finna,eru flest bæöi betur sungin
og leikin, en það moö sem er aö
finna á islenskum plötumarkaöi i
dag. A þvi timabili var Haukur
Morthens leiöandi meöal
islenskra dægurlagasöngvara og
átti firnagóöa spretti i mörgum
lögum; Kaupakonan hans Gisla i
Gröf, Ég er farmaöur fæddur á
landi, 1 faömi dalsins, Þrek og
tár, Rokk Calypso i réttunum
o.fl. o.fl. Fyrir utan þaö aö syngja
djasskennd dægurlög af mikilli
færni, þá söng hann ýmis þekkt
erlend djasslög, s.s. S’Wonderful
á 12 laga plötu sem Jörn Grauen-
gaard útsetti. Haukur kunni þá
list aö nota ryþmasveitina, ,,aö
liggja ofan á kompinu”, eins og
einn sérfræöingur vor oröar þaö.
Þá haföi hann góöan textafram-
burö, skýran og greinilegan.
Áheyrilegur söngur
A plötunni „Litiö brölt” kemur i
ljós aö Haukur hefur alls ekki
tapaö rödd sinni eöa hæfninni til
aö nota undirleikinn á réttan
máta. Söngurinn á plötunni er
áheyrilegur og gamlir abdáendur
geta fundiö fyrir sælukenndum
hrolli, Hauksfilingnum góöa, á
ýmsum stööum. Undirleikur
Mezzoforte og annarra aöstoöar-
manna er ab mestum hluta til
ágætur, þétt handverk. Engu aö
slöur heföi maður kosið aö þeir
heföu á stundum gefiö sveiflunni
séns, bæöi lögin og söngurinn gefa
sums staöar tilefni til þess.
Illa hnoðaður leir
Það sem sist er við þessa plötu
eru textarnir. Menn eru frá
siðustu áratugum vanir inni-
haldslausu hnoði, en ég held aö
textagerð Jóhanns Helgasonar
(ásamt Jóni Sigurössyni, af-
kastamiklum leirsmiö, i einu til-
vikinu) slái öll fyrri met. Þemun
eru tvö, annars vegar hið al-
ræmda Þú og ég minni, og hins
vegar illa útfærö heimþrá. Þessu
tvennu er svo gjarna slegiö sam-
an i eitt: Ég hugsa heim/ þegar
sól á himni hlær / meöan mildur
sunnan blær/ strýkur viömjúkt
vanga minn / Ég hugsa heim / er
ég dvel þér löngum frá / bak viö
fjöllin / fagurblá / einn i útlegö
una má /. Eins úir og grúir af
hreinum málvillum: / Ef að þilj-
ur gætu talað / — þar mun átt við
þil (nh.ft.), þil, (þf.ft.), þiljum
(þgf.ft.), þilja (ef.ft.) Eöa: /
Sveitin milli anda var mitt ævin-
týr / lék ég löngum dátt viö minar
ær og kýr / ofurlitill snáði ég var
ljós og hýr / ó hve ár og dagar liöa
flótt /.
1 textunum flýtur hláleg oröa-
röð yfir alla bakka: / en ætiö upp i
huga mér skaut minningunni um
þig / og hún ekki i friöi lætur mig
/. Eða: / Oft einn ég sit og hugsa á
kvöldin / hvort lif sé eftir ævidag
/ og fyrr en svefninn tekur völdin
/ mig tekur strax að dreyma þaö
/.
Þessi textagerð er i fáum orð-
um sagt samhengislaust bull og
sýnir að höfundur hefur enga
máltilfinningu, ónýtt brageyra og
þar sem átakanlegast, er sýnir al
gjöran skort á hugsun. Eöa hvaö
er hægt aö segja um svona texta:
Er úti næöa dimmar nætur / og
vindar gnauöa gluggum I / Þá
einatt ungabarniö grætur / Þú
fyllir pela þess á ný / Og þá það
brosir til þin /. Þegar svo er
komið að næturnar eru farnar aö
næða, þá segi ég pass.
Góð og vond
Eins og að framan greinir er
þessi plata bæöi góö og vond. A
henni er aö finna ýmis áheyrileg
dægurlög, vel sungin. Þeir sem
geta hlustaö án þess aö heyra
textana ættu aö geta unað vel viö
þessa plötu. En skýr textafram-
buröur Hauks gerir skáldinu ær-
inn óleik, sem og þeim sem ekki
er nákvæmlega sama um meö-
ferð máls.
Haukur Morthens á eftir að
gera eina plötu enn, aö minnsta
kosti, það er plata fyrir þá aödá-
endur hans sem hrifust af söng
hans á lögum sjötta áratugsins —
þar sem sveiflan var ekki sniö-
gengin. Þá væri viö hæfi aö fá
djassleikara (ekki djassrokkara)
til aö annast undirleik. Og ekki
myndi spilla aö fá sem textasmiö
einhvern þann sem mælandi væri
á islensku og gæti þar aö auki
hugsaö. Viö biöum eftir þeirri
plötu.
Tómas Einarsson
fyrir 24. sept. og samþykkti
stefnu garösbúa, 24. þús. Stjórn
SHl vildi reyna málamiðlun og
samþykkti á fundi sinum 1. okt.
tillögu um 30 þús. króna leigu
fram til áramóta, en 35 þús. á
vormisseri. Jafnframt var stefna
stjórnarinnar sú aö i framtiðinni
(eftir 1984) myndi leigan standa
undir rekstrarkostnaöi, afskrift-
um og viöhaldi. Þannig taldi hún
sig gæta best hagsmuna stúdenta
i heild. Hugsunin mun vera sú aö
með þessu er komiö I veg fyrir að
fe sé flutt úr vösum allra stúdenta
i vasa tiltölulega fámenns hóps. A
fundi SHl þennan sama dag var
málinu frestaö þar til ýtarlegri
gögn lægju fyrir um máliö.
Meö þvi aö gangast þannig undir
verðlagsstefnu fjármálaráöu-
neytisins (sem stangast á viö lög,
sbr. siöar i grein þessari) hafa
vinstrimenn breytt stefnu sinni.
Vinstrimenn hafa á undanförnum
árum viljaö miöa leiguna viö
raungildi hennar á árunum
1970-75. Leigan hefur aldrei staöið
undir kostnaöi viö rekstur garð-
anna og þjónusta viö garöbúa var
mun meiri á árum áöur. Leigu-
hækkun umfram visitöluhækkun
er áras á kjör stúdenta. Eðlileg-
ast væri fyrir vinstrimenn að
berjast fyrir húsaleigustyrkjum
fyrir lágiaunahópa og taka þann-
ig höndum saman viö verkalýðs-
samtökin og alþýðufólk. Slik
stefna má þó ekki taka á sig form
sem fela i sér árás á einstaka
hópa stúdenta. Slikt myndi gerst
ef gengiö væri út frá draumsýn-
um um aö á næstunni fáist húsa-
leigustyrkir til F.S. án átaka og
baráttu. Stjórn F.S. samþykkti
leiguhækkun úr 18000 I 45000 meö
15000 kr. afslætti til áramóta.
Hækkuninni var hleypt i gegn
meö atkvæðum aðeins tveggja
stjórnarmanna (fulltrúa háskóla-
ráðs og menntamálaráöuneytis).
Aðeins einn fulltrúi stúdenta
greiddi atkvæöi gegn hækkuninni,
hinir tveir sátu hjá.
Róttæk rekstrarstefna
A árunum 1970—78 var rikis-
framlagið til F.S. jafnt og þétt
skorið niður. Veturinn 1976/77
breyttu vinstrimenn stefnu sinni i
F.S. og tóku upp „róttæka rekstr-
arstefnu”. Hætt var við að skera
niður þjónustu viö stúdenta i sam-
ræmi viö niðurskurð rikisfram-
lagsins. Þess i staö var hætt á að
F.S. færi i greiðsluþrot. Arangur-
inn varð sá aö vandamál F.S.
vöktu mikla athygli i fjölmiðlum,
ráðstefnur voru haldnar með full-
trúum rikisvaldsins og nefnd var
skipub til aö fjalla um framtiö
F.S. Niðurstöður nefndarinnar
birtust 1979 og fólu i sér verulega
aukningu á rikisframlaginu.
Þessu nefndaráliti tóku vinstri-
menn meö öllum þeim ágöllum
sem þvi fylgdu, en bókuðu þó sin-
ar athugasemdir. Afleiðingar
þess eru aö koma fram i dag:
vinstrimenn ráöast á kjör garö-
búa og rikisvaldiö neyðir upp á þá
vökustefnu I leigumálum. Aöur
höföu þeir jafnvel hótaö sölu á
eighum F.S. fremur en aö inn-
leiða órétöáta leigu sem er hærri
en markaðsleiga.
Garösbúar standa i raun einir i
bessari baráttu sinni eftir að
stjórn SHl haföi þannig snúið við
þeim baki. Niöurstaðan varð lika
sú að þeir lögöu fram málamiöl-
unartillögu, sem gerir ráö fyrir 28
þús. króna leigu og helming af
hagnaöi atvinnurekstrar sem
rekinn er á görðunum. Þessi 28
þús. króna upphæö lafir i visitölu-
hækkun. Garðsbúar hafa þvi
fremur valiö leiö málamiölunar-
innar en aö lögsækja F.S. Stjórn
F.S. hefur hins vegar ekki enn
virt garösbúa svars og er haft eft-
ir framkvæmdastjóra aö fram-
vegis muni stjórn F .S. aöeins eiga
viöræöur viö SHl. Skýtur þaö
nokkuð skökku viö fagrar yfirlýs-
ingar um lýöræöisleg vinnubrögö
i Stúdentablaöinu 24. sept. s.l.
Hækkunin ólögleg
Garðsbúar og Leigjendasam-
tökin telja leiguhækkunina aug-
ljóslega ólöglega. Hún stangast á
viö lög nr.121 frá 1978 um verö-
stöövun og tilkynningu var við-
skiptaráöuneytinu frá 1. april
sem heimilar aðeins leiguhækk-
anir i samræmi við hækkun visi-
tölu húsnæöiskostnaðar. Félags-
stofnunin þarf undanþágu frá
þessum lögum til að hækka leig-
una, en ótrúlegt er að stofnunin
gerist þannig framvörður leigu-
sala i baráttu þeirra og skapi for-
dæmi fyrir undanþágum (en þess
ber að geta að Svavar Gestsson er
viöskiptaráöherra). Félagsstofn-
unin rekur hins vegar málið á
þeirri forsendu aö geröir séu nýir
samningar árlega, þvi sé ekki um
aö ræöa hækkun á grunnleigu.
Þessu hefur verið andmælt þar
sem þetta á aðeins við um litinn
hluta garösbúa, þ.e. þá sem koma
nýir inn á garðinn nú i haust.
Gagnvart þeim sem hafa leigt þar
undanfarna vetur gildir 8. grein
lagaanna um húsaleigusamninga
nr.44 1979, en þar segir: „Skil-
málar framlengds leigumála
sly^lu vera hinir sömu og i upp-
haflegum leigumála að öðru leyti,
m.a. um fjárhæö húsaleigu, nema
aö þvi leyti sem leiöir af leyfileg-
um breytingum á húsaleigunni
samkvæmt samningi aöila eöa
lögum”. (undirstr. höf.) Garös-
búar hafa framlengt leigumála
sinum á haustin en Félagsstofnun
hefur látiö þá undirrita ólöglega
leigusamninga sem hún fjölritar
sjálf. Þess vegna flækist máliö
örlitiö meira. Gagnvart þeim
garösbúum sem hafa búiö þar
siðastlibinn vetur og i sumar telst
samningur ótimabundinn, þar
sem samningar F.S. eru ólöglegir
og þvi gilda venjuleg ákvæði lag-
anna um uppsagnarfrest. Sam-
kvæmt þvi getur F.S. ekki látið
bera þá út meö lögregluvaldi fyrr
en 1. júni 1981.
Kosningaúrslit og leigu-
deilur
Hversvegna F.S. hefur reynt aö
böðla þessari hækkun i gegn meö
vafasömum útursnúningi úr lög-
um veröur ekki reynt aö skýra
hér. En þaö ætti aö vera vinstri-
mönnum holl lexia ab ihuga áhrif
þessarar deilu á niöurstööur 1.
des. kosninganna.
tvar Jónsson