Stúdentablaðið

Árgangur

Stúdentablaðið - 01.09.1995, Blaðsíða 27

Stúdentablaðið - 01.09.1995, Blaðsíða 27
FERÐALOG 27 aö myndast á tæpu ári. I Jórvíkurskíri er ekki veður á sumrin, að minnsta kosti ekki það sem Islendingar kalla veður, í ráðstefnuvikunni er stöðugur 25-30 stiga hiti og sjaldan gola, aldrei sá séríslenski vindur sem heitir „næðingur". I’etta hefur þau jákvæðu áhrif að aldrei þarf að hafa áhyggjur af veðrinu og því er hægt að einbeita sér að afturhvarfi til umferðarskólans, riíja upp gömlu regluna um að líta tvisvar sinnum í báðar áttir áður en gengið er yfir götu. Sumir láta eins og óverulegur munur sé á vinstri- og hægriumferð en þeir sem velta málinu fyrir sér skilja að vinstriumferð hefur í för með sér annan hugsunarhátt og aðra heimsmynd en hægriumferð. Ferð til Bretiandseyja er því forsenda skilnings á þeim róttæku breytingum sem hafa orðið á íslensku þjóðlífi síðan 1968. A Bretlandi verða aldrei róttækar breytingar á hugsunarhætti og þjóðlífi. 4 landabúarnir. Við höfúm blöndunartæki og hjá okkur eru flestar konur á þingi, miklu fleiri en á Bretlandi. I’egar um víðsýni og framfarir er að ræða erum við mestir í heiminum. Og á Bretlandi erum við Islendingar Norðurlandabúar, hluti af þessum víðsýna og framfarasinnaða hópi, hærri og ljóshærðari en Bretar, sjáum lengra, hugsum hátt. Þannig er hægt að hugsa þegar engir Islendingar eru nálægt tii að afsanna kenninguna. En Bretar eru kurteisasta þjóð í heimi og ekki jafn rúmfrekir og ónefndir eyjarskeggjar. Breskir járnbrautarstarfsmenn svara án þess að góna á mann með ertufáviti- svipnum sem allir kannast við sem hafa spurt tíl vegar á Islandi og starfsfólk í verslunum er merkilega þolinmótt andspænis útlendingum sem enn hafa ekki áttað sig á að tíu pens eru stærri en tuttugu en minni en fimmtíu, fimrn eru minni en eitt og svo koll af kolli, það hjálpar manni einfaldlega að telja fram þá upphæð sem við á. Svona er gott að vera ferðamaður. Ferðamenn eru frjálsasta tegund í heimi. I Frúarkirkju 5 Powell, Kristján og Björk I’ar sem ég sit á bekk í stærstu borg N- Englands, Leeds, og virði fýrir mér mannlífið, er eins og hulu sé svipt af augum mér. I’etta er þriðja pílagrímsferð mín í það sem heimamenn kalla ennþá „stóra“ Breltand en ég hef verið blindur. Þaö er fýrst nú að ég sé að allar breskar konur yfir finun- tugt hafa herðakistil. Skyndilega sit ég og horfi á mörghundruð útgáfúr af ónefndum hringjara. Þarna eru háar konur og lágar, feitar og mjóar, en ekki nema örfáar gamlar konur án herðakistils. Samt fara þær allra ferða sinna eins og ekkert sé sjálfsagðara þó að þær virðist bera heimsveldi á herðum sér. Beinkröm, hugsa ég. Mataræðið. Ekki nógu mikið D-vítamín, var það ekki? En ég hugsa líka: Hvernig er heimsmynd þjóðar þar sem allar eldri konur hafa herðakistil, sjálfar ömmurnar sem ala upp börnin? Þær sjá varla nema götuna. Kannski er það þess vegna sem Bretar hafa ekki blöndunartæki. Kannski er það þess vegna, kannski ekki. Ef til vill er aðeins ein kona sem á þar hlut að máli, þessi eina sem brosir ísköldu brosi úr öllum bókabúðargluggum. Mér er sagt að í Norður- Englandi nefni menn aldrei þessa konu sem einu sinni réö ein yfir öllu landinu, valdamesta kona á þessari eyju fyrr og síðar. Þeir segja aðeins: That evil woman. A hinn bóginn er engum illa við eftirmann hennar, menn hlæja bara að honum. Ef til vill ættu þeir að leyfa fleiri konum að komast að þarna, hugsa ég, þá jafna þeir sig ef til vill á þessari einu. I annarri bókabúö rekst ég á bók sem geymir alls kyns staðreyndir um heiminn og mannfólkið. Þar kemur meðal annars fram að Islendingar eru einna duglegastir í heiminum við að kjósa konur á þing, eru í 5. sætí. Eg verð steinhissa, í mörg ár hef ég fýlgst með því hvað konum fjölgar hægt á þingi hér á landi. En löndin fýrir ofan okkar reynast vera Svíþjóð, Finnland, Noregur og Danmörk og þau eru langt á undan. Aftur á móti kemur Kúba skammt á eftir okkur. Island suðursins. Svona erum við, hugsa ég drýstíndalega, Norður- Áflugvöllum öðlast hinri wlmenni horg- ari stöðu gninaðs manns, hann jj£ti veriö þjóðfelagsm ein, honum er ekki treystandi. Já, það er gott að vera ferðamaður í ríki hennar hátignar. Allir eru boðnir og búnir að hjálpa ferðamönnum, ekki síst þeim sem líkjast leikurum í nýlegum sjónvarpsþætti um hitlerjúgend. Eg ábyrgist ekki hvaða móttökur þeir kynþættir sem hétu negrar og mongólítar í kennslubókinni sem ég lærði í barnaskóla fá í þessu fýrrverandi heimsveldi. Glaðbeittur og málgefmn leigubílstjóri upplýsir mig og ferðafélaga mína, sem báðir hefðu verið teknir inn í SS ef eingöngu var farið eftir útlitinu, um hvaða hverfi Leedsborgar beri að forðast. Það er eitt hverfi sem engir leigubílstjórar fara í, þar eru eiturlyfjaneytendur og innflytjendur, það er víst nokkurn veginn sami hluturinn samkvæmt honum, sem vinna aldrei, ekki vegna atvinnuleysis, það er bara plat, staðreyndin er einfaldlega sú að glæpir borga sig betur. Þetta segir bílstjórinn stoltur viö ljóshærðu villidýrin sem hann er stoltur yfir að keyra, veit ekki að þetta eru bara sveitalubbar, og bætir við að framsýnn stjórnmálamaður í Bretlandi hafi varað við því að þetta kynni að gerast ef of mörgum innflytjendum af ónefndum kynþáttum yrði hleypt inn í Bretland. Glæpir, fátækt, atvinnuleysi. Enoch Powell hét hann, sá framsýni maður, segir leigu- bílstjórinn. Eg kannast við nafnið, hann var ráðherra Ihaldsflokksins á 6. og 7. áratugnum en klauf sig úr honum vegna aumingjaskapar og vinstri- mennsku flokksins. Andúð hans á inn- flutningi annarra kynþátta setti hann út í horn í breskum stjórnmálum, nú á hann sér greinilega marga stuðningsmenn. Stjórnmál eru jafn óútreiknanleg og veðrið. Samt gremst mér að þessi ágæti leigubílstjóri skuli taka því sem gefnu að við séum sömu skoðunar og þeir Enoch Powell og tek ekki undir þó að ég mótmæli ekki heidur, þaö er dónaskapur að setja ofan í við gestgjafann. En á dögum heimsfrægra Islendinga njótum við í norðrinu fleiri forréttinda en að vera talin vinir þeirra sem óttast „kynþáttavandamálið.“ I Leedsborg miðri rekur söngvin ítölsk kona veitíngahús þar sem hún selur svöngum pizzur og pasta á milli þess sem hún trallar fyrir gesti. Þar fá landar Kristjáns Jóhannssonar afslátt og á vegg má sjá áritaða mynd af Kristjáni sem einhver hefúr ritað á „best ricards", sem ég hef þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir enn ekki fengið merkingu í, og fleiri sannanir geymir hann um að sú söngelska kona sé ekki ein í aðdáun sinni á ítölskum óperum. I Glasgow er hins vegar annar kunnur Islendingur nýfarinn hjá og þjónn á krá, sem á eítir að verða „Islandsvinur“ ef hann öðlast ffægð því að hann hefúr uppfyllt hitt skilyrðið og komið til Islands, sýnir okkur íslensk- um ferðalöngum mynd af „Bjork“ þar sem hún er, með hans orðurn, eins og hún sé nýsloppin af geðsjúkrahúsi. Sem sýnir mönnum finnst um „Bjork“ leynir sér ekki að hún er orðin bindiefni milli Islands og Stóra- Bretlands, við getum hrifist eða hneykslast á henni í sameiningu ef okkur sýnist svo. Hvarvetna í heiminum gildir sama reglan, það sem hét „íbítö cc jjöjjnunum reynist vera eins konar eftirmynd af fangelsum í alr&ðisríkjum að hvað sem 6 Heilagir ► staðir þeir sem vilja komast í snertíngu við menn- ingararf heimamanna fara í kirkju. I Jórvíkurskíri hef ég komið í kirkju sem hefúr nákvæmlega þennan tilgang, dómkirkjuna í Jórvík. Hún er gömul og virðuleg, gæti sem best verið langamma íslenskra sveitakirkna, og stórvaxin mjög, stærðin ein vekur lotn- ingu hjá þeim sem vanir eru smávöxnum húsum, þar rekur sig enginn upp undir. Því miður er hún einnig fúll af öðrum túrhestum og á köflum eins og hvert annað tívolí, þó að stórbrotin sé, og hver einastí ferðamaður þráir í hjarta sínu að losna við alla hina og fá að vera einn með þessu stórkostlega mannvirki til þess að geta uppgötvað leyndardóm þess. Því að þrátt fyrir fjöldann nær ekki að myndast skvaldur í kirkjunni, ferðamennirnir eru þöglir og andaktugir. I breskum lestarstöðvum ríkir sams konar andakt, ekki síst í Jórvík þar sem lestarstöðin er yfirbyggð og minnir óneitanlega talsvert á kirkju, er trúlega frá öldinni sem leið þegar lestarstöðvar gegndu sama hlutverki og kirkjur á miðöldum. Og til að auka á líkind- in tónar ómþýð kvenmannsrödd fyrir pílagríma af ýmsum þjóðernum upplýsingar um lestarferðir hingað og þangað, vera má að kaflar úr Genesis og Exodus slægist þó með, þessar tilkynningar minna á englasöng og í hálftíma stöndum við ferðafélagarnir sem steini runnir og hlustum á þessa rödd af himnum. Yfir þessari lestarstöð er helgi, öfugt við kauphallir flugvallanna. Það er ekki margt sem kemur á óvart á ~J Menni ngarsj okk ferðalagi í nágrannalandi. Skemmtanaglaðir Islendingar eiga þó erfitt með að átta sig á þeirri sérvisku heimamanna að loka krám um ellefúleytið, þegar íslendingar eru fyrst að fara á stjá, og jafnvel harðsvíruðustu dans- staðir hanga ekki lengur opnir en til eitt. Föstudagar og laugardagar virðast engin áhrif hafa á þetta. Þeir hörðustu munu þó ævinlega finna þennan eina eða þessa tvo sem eru opnir lengur. Annað einkenni breskra skemmtistaða eru sérkennilegar kröfur um klæðaburð sem veldur því að flestír úr hópnum lenda í því einhversstaðar að falla ekki í krantið nema að þeir sem eru í íslenskum lopapeysum vaöa alstaðar inn (hér með er út- flutningsaðiluin leyft að greina frá þessu í auglýsingum). Almennt ríkir minna frjálsræði í skennntanalífi í ríki hennar hátignar en á Islandi sem sést vel á hræðslu heimamanna við auð dansgólf sem afkomendur víkinga eru fljótir að leggja undir sig af sömu áfergju og klaustrin áður. Það er mun einfaldara að telja þeim sem sjá þessi dansfífl trú um að hér sé á ferð hljómsveitin WetWetWet með fylgdarliði en að segja satt og viðurkenna að hópurinn séu fræðimenn sem sækja miðaldaþing á daginn og dansstaði á kvöldin. A Islandi ber auðvit- að enginn virðingu fyrir ffæðimönnum en á Bretlandseyjum lifir enn í glæðum þeirrar hugmyndar að fræðimaðurinn sé ofúrmenni, eins konar súpermann í svartri skikkju sem umgengst ekki sauðsvartan almúgann og er ekki í gallabuxum. Og kannski eru það bara Islendingar sem hafa misskilið tilgang lífsins rétt eina ferðina og halda að sami maðurinn geti gert allt saman.

x

Stúdentablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Stúdentablaðið
https://timarit.is/publication/350

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.