Fálkinn - 30.03.1929, Qupperneq 3

F Á L K I N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Framkvœmdastj.: Svavar Hjaltbsted.
Aðalskrifstofa:
Austurstr. 6, Reykjavik. Sími 2210.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1—7.
Skrifstofa i Osló:
Anton Schjöthsgate 14.
Blaðið kemur út hvern laugardag.
Áskriftarverð er kr. 1.70 á mánuði;
kr. 5.00 á ársfjórðungi og 20 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftir greiðist fyrirfram.
Aughjsingaverö: 20 aura miUimeter.
Prentsmiðjan Gutenberg
^Cmfíugsunarverf ~!
Hjer skal vikið að því er frá var
horfið i síðasta BÍ’aði. Það var fuli-
yrt, að' með tilstyrk ríkisstjórnarinn-
ar mætli koma upp sveitabýlum, sem
lullnægðu krofiim nútímans, fyrir
iniklu minna verð en I)að, sem bænd-
ur verða nú að leggja fram, ef ]>eir
vilja koma sjer upp sæmilegum hi-
hýlum. Þessi fullyrðing sfcal endur-
tvkin hjer. Það er hægt að ráða við
bað viðfangsefni íslenskra bænda, sem
a siðustu árum hefir reynst þeim erf-
iðast, — ef löggjafarvaldið vill.
Hversvegna byggja bændur efcfci upp
h.vli sín? Vegna þess, að þeim finst þeir
rkki hafa ráð á þvi. Jörðin ber ekki
þann kostnað, sem leggja þarf í til
læss að fá sjer sæmileg híbýli. Og ]>ó
einhvcr ungur bóndi sje svo stórhuga,
að vilja byggja sjer hús upp á láns-
fje og væntanlega gæfu i húskapnum,
l’á fær liann ekki það fje. sem til þess
l'arf. Hann getur kanske svælt út
Hokkrar krónur til jarðabóta og gadda-
virsgirðinga, en guð hjálpi honum, ef
hann er svo stórhuga, að vilja taka
lan til Jiess að ráðast i húsabætur.
Grannarnir «g allir aðrir biðja ekki
guð að bjálpa honum þó hann ræsti
Iram mýri, setji upp gaddavirsgirð-
ingu eða byggi safnþró. Því alt þetta
’“r svo mikilvægt, að fullvita íslend-
'ngum þykir ]>að sjálfsagt.. En ef hann
'r svo djarfur að liugsa sjer, að gera
I raræsluskurð fyrir þann ömurleik,
sem fyigjr fúinni sveitahaðstofu, ofn-
kiusri og allslausri, — þá stendur
ekki á þvi að hiðja guð að hjálpa.
l'-kki að hjálpa til að lionum lánist
það, beldur hjálpa honum frá þessu
mikilmenskubrjáíæði, sem hefir gripið
hann .
I hverju siðuðu landi er svo ástatt,
'"'l bóndi þykir ekki sjálfbjarga. ef
'aiin getur ekki bygt sæmilega yi'ir
° nðið á sjer og sínum. Og í engu
amli Evrópu —; utan máske Balkan-
-lk'a —■ eiga bændur við að búa önn-
*u eins hibýli og margir þeirr'a hafa
hjer.
Þessu er liægt að breyta. Það er
'agl að bj’ggja upp sveitirnar á ekki
|,’,,|guin áruin. Hægt et' löggjafarvald-
II skerst í leikinn, útvegar bændum
■,standard-mót“ fyrir steinsteypuliús,
'l,u imkkurnvegin geta fullnægt með-
■' Ijölskyldu — eðá lieimili íslensku.
Allur kostnaður við steinsteypumót
Heifur niður i tugabrot af því sem
• ðui var. Landið kaupir eitt húsamót
'1'' hvern landsfjórðnng til að byrja
nuð það getur eins vel keypt það
<lns °8 jarðbora eða hvað annað —
"8 hyggjendurnir sjá um flutnings-
kostnaðinn stað úr stað. Og svo hjálp-
'axandi sanllijálpar meðvitund
ungra inanna byggjendunum um
'■nnúkraft inn.
„YELLOWSTON E P A R K“.
Partur. <if Yellomstonc Park, sjeður ofan af fjalli. Á nujndinni sjest linernig árnar knislasl
un} garöihli.
þar „skyldi vera opinber gárður,
þjóðinni til gagns og gamans“.
Yellowstone Park er i nórð-
vestanverðu Vyoming-fylki, en
nær upp að fylkjunum Montana
og Idaho. Liggja fjallgarðar að
honiun á ýinsa vegu. En að þetta
flæmi sje eigi litið, þó kallað sje
garður, má marka af því, að
Yellowstone Park tekur yfir
svæði, sem er álíka stórt og
Vatnajökull, en hann er sem
kunnugt er langsamlega stærst-
ur allra jökla norðurálfunnar og
þekur um tíunda hluta alls ís-
lands. Um 5000 ferkílómetrar af
garðinum er skóglendi.
Yellowstone Park liggur á há-
lendi. Dalirnir i garðinum eru
frá 1800 til 2500 metrar á hæð.
Landið er eldfjallamyndun, eins
og mestir hlutar íslands og heitt
er þar í jörðu víðast hvar, ]>ví
eim leggur upj) úr mörgum
hraungjánum. Auk þess er krökt
Jiarna :d hverum og leirhverum.
Helstu hverastæðin eru Mam-
moth Hot Springs; eru ])ar um
70 hverir, sem myndað hafa
iniklar hrúðurskálar; af einstök-
um hverum má nefna Exeelsior
G.eysir, sem gýs (50—90 metra,
Prismatic Springs, sem senda
frá sjer reyk jarslróka með ýms-
um litum og Old Eaithful
(Gamli Tryggur) sem gýs um
50 metra 05. hverja mínútu, svo
nákvænllega, að líkast má heita,
að það væri klukka, sem stjórn-
aði gerðum hans.
Ýinsar ár renna um garðinn,
frá norðri til suðurs og í 2360
metra hæð yfir sjó er Yellow-
stone-vatnið, sem er 350 ferkiló-
metra stórt, og þykir umhverfi
J)ess mjög l'agurt.
„Ohl Faiíhful“, sem gýs um i)0 melra
i loft upp 65. hverja minútu.
I ýmsum löndum hafa menn
á siðari árum orðið til Jiess að
stofna svokallaða þjóðgarða.
Þjóðgarðar eru i raun og veru
ekki annað en friðaður blettur í
landinu, þar sem alt fær að vera
óbreytt og óáreitt af manna völd-
um, og halda því útliti, sem J)að
hafði þegar það var friðað, nema
])vi aðeins að náttúran sjálf vilji
breyta þvi. Er þjóðgarðahug-
myndin upphaflega sprottin i
þeim tilgangi, að eignast ein-
hvern friðhelgan blett, sem sýnt
geti ókomnum kynslóðum hvern-
ig landið Ieil út áður en menn-
irnir komu til sögunnar og
breyttu móum og mýrum i akra,
muldu niður fjöllin og gerðu
þau að byggingarefni, eyddu
hinuin upphaflega jurtagróðri
og fældu burt dýrin viltu, sem
áttu þarna heima áður.
Fyrsta skifti var þjóðgarður
stofnaður árið 1872, þegar
Bandaríkjamenn stofnuðu Yel-
towstone Park. Með lögum frá
1. mars 1872 vár ákveðið, að
Einn af hinum fögru fossum í gartiinum.