Fálkinn - 06.09.1930, Side 6

6
F A L K I N N
Minningarspjaldið um Alexander Selkirk í nánd við höfnina á Juan
Fernandes.
eins og Robinson i sögunni. Þetta
gerir talsverðan mismun. En
auðvitað var einbúalíf Selkirks
æfintýralegt á margan hátt og
var gott efni í skemtilega sögu,
en í höndum Defoes, sem hafði
sjerkennilegan, sannfærandi stíl
og ríka ímyndunargáfu, urðu
þessir atburðir efni í óviðjafnan-
lega sígilda sögu, sem í augum
harnanna er óyggjandi sannleik-
ur frá upphafi til enda. Saga
Rohinsons verður hjá Defoe saga
þess, hvernig mannkynið hefir
náð að komast fram á við frá
villimensku til menningar, hvern-
ig það hefir smám saman lært
af reynslunni að gera sjer betri
og hentugri tæki og bjarga sjer
með vaxandi viti og þelckingu í
baráttunni fyrir tilverunni.
Á vorum dögum eru Juan
Femandes eyjarnar ekki óbygð-
ar. Þær eru allar myndaðar við
eldgos, en þótt jarðvegurinn sje
þvi grýttur, er gróðurinn þar
samt mikill. Á eyjunum eru nú
reknar humraveiðar i allstórum
stíl, og á sjálfri Juan Fernandes
eyjunni, eyju Robinsons, er stór
verksmiðja þar sem humar er
niðursoðinn og sendur á heims-
markaðinn. Hinar smáeyjarnar
hafa nokkur hundruð íbúa, sem
lifa einnig á fiskiveiðum. Dýra-
líf nokkurt er á Juan Fernandes
eyjunni; húsdýr, svo sem naut-
gripir, svín, geitur og hestar,
hafa verið þar í margar aldir.
Voru þau flutt þangað af spönsk-
um sægarpi sem fann eyjuna ár-
ið 1569 og hún ber nafn af.
Minning Robinsons Crusó er
i lieiðri höfð á eyjunni. Árið
1869 reistu menn minningar-
spjald, sem segir frá sjómann-
inum Alexander Selkirk, sem
átti lieima á eynni í 4 ár og 4
mánuði, uns hann var fluttur
þaðan af ensku orustuskipi. Hann
dó sem foringi í enska sjóliðinu
árið 1723, 47 ára gamall og lifði
það að sjá „Robinson Crusó“
verða frægan. Minningarspjaldið
er sett á þann stað, þar sem Sel-
kirk sat oftast i einveru sinni og
horfði út á hafið; það var hjá
hinum svonefnda Cumberland
firði, sem myndar af sjálfu sjer
höfn eyjunnar. Og ferðamenn,
sem koma til eyjunnar geta ætíð
fengið aðgang að helhnum lians
Robinsons, en fyrir munnann
hefir verið slegið upp hjálkum,
til þess að hindra óboðna gesti
að komast i liellinn.
Júðasögur.
Rothschild ríki er á feröalagi á
Spáni undir dulnefni. Hann kemur
þar inn í kirkju og djákninn sýnir
honum Maríulíkneski, og segir hon-
um að þessi Guðsmóðir geri krafta-
verk. „I hverju er það nú fólgið?“
spyr Rothschild. — Hún grætur þeg-
ar hún sjer Gyðing“, svarar djákn-
inn. Rothschild stendur stundarkorn
fyrir framan likncskið og býst nú
við að sjú þetta kraftaverk þá og þcg-
ar. En þetta bregst, — engin breyt-
ing verður á andliti líkneskisins. Um
leið og Rothschild fer út úr kirkj-
unni víkur hann sjer að djáknanum,
stingur að lionum pening og segir
um leið: „Heyrðu, djákni góður! Jeg
get sagt þjer það, að þetta er alt tóm
lýgi um kraítaverkið, — bara tóm
svik, las’m. Hún grjet alls ekki þegar
hún sá mig, og jeg er þó sannarlega
Gyðingur". Þá segir djákninn: „Bless-
aður hafðu ekki hátt um það, jeg cr
lika Gyðingur".
----x----
Blum mætir Levy á götu og segir
við hann: „Nú, það liggur bærilega
á þjer i dag! Hvaða happ hefir þjer
nú viljað til?“
„Já, jeg er nú lieldur en ekki á-
nægður! Hugsaðu þjer bara, Jeg var
rjett núna að vátryggja fyrir elds-
voða og hagli“.
Blum verður forviða allra-snöggv-
ast, en svo segir liann: „Já, jeg slcil
nú vel vátrygginguna gagnvart elds-
voða, en hvernig ætlarðu að fara að
láta koma haglskúr?“
----x----
Gamall Júði lætur í ljós undrun
sína yfir símtali, og spyr hvernig í
dauðanum menn fari að tala saman
svona langt liver frá öðrum.
„Það er ósköp einfalt", svarar sá
sem spurður var. „Þú heldur á heyrn-
artólinu með vinstri hendinni en með
hinni heldur þú á áhaldinu sem þú
talar inn í“.
„Nú, hvað er þetta? Á jcg að liafa
báðar hendur fastar? Hvernig i ó-
sköpunum á jeg þá að geta talað?“
, ----x----
Rabinovitch, gamall Júði, er ú ferð
með júrnbrautarlest og er ú 1. far-
rými. í sama klefanum situr liðsfor-
ingi, andspænis Júðanum. — Júðann
langar til að fá liðsforingjan á tal við
sig og gerir ítrekaðar tilraunir til
þess, en það vill ekki lánast; liðsfor-
inginn læst ekki sjá Júðann og vill
ekkcrt við liann tala. En Júðinn
heldur áfram að ávarpa liðsforingj-
ann, hvað eftir annað.
Loksins verður liðsforinginn reiður
og segir: „Ætlarðu aldrei að hætta
þessu kjaftæði, helv. Júðahundurinn
þinn“ og rekur hounm utan undir
um leið.
Nú tók lieldur að þykna í Júðan-
um, sem 'varla var tiltökumál, og
liugsar liann nú sitt rúð, hvernig
hann geti náð sjer niðri á þessum of-
látungi, sem þykist of góður til þess
að yrt sje á liann.
Þá víkur einn af umsjónarmönn-
unum sjer inn í klefann, meðal ann-
ars til að athuga farmiða. Júðinn vik-
ur sjer að honum og segir: „Herra
umsjónarmaður! Liðsforinginn seni
þarna situr, hefir slegið mig. Jeg
heimta að honum sje stefnt."
Umsjónarmaðurinn veit nú ekki
livað liann á af sjer að gera. Hvernig
á hann að þora að kæra liðsforingja?
En þá segir Júðinn: „Og þar að
auki er liann hjer á 1. farrými, en
hefir ekki farmiða nema til 3. far-
rýmis“. — Það sannast nú fljótt að
Júðinn hefir rjett að inæla: liðsfor-
inginn hefir aðeins farseðil til 3.
farrýmis. — Hann er nú kærður og
sektaður og látinn fara út úr lest-
inni ú næstu járnbrautarstöð. —
Rabinowitch heldur áfram sinni ferð
með lestinni þangað sem hann ætlar
sjer, en þegar þar er komið heyrir
hann kallaU í sig heldur höstuglega.
— 0, Abraham, ísak og Jakob! Er
þar ekki kominn liðsforinginn! Nú á
hann víst von á góðu, eða hitt þá
heldur!
En það rættist betur úr þessu en
áhorfðist. Liðsforinginn segir bara
við hann: „Jeg skal ckkert gera þjer
Júðaskinn! En segðu mjer bara hvern-
ig þú fórst að vita að jeg hafði 3.
farrýmis-miða?“
„Og það var nú vandalítið! Það
var sami litur á honum og mínum!‘
'v Aðeins 38 af hverju hundraði
manna sem á jörðinni lifa eru læsir,
en 62 af hundraði ólæsir.
----x----
í París eru víða þröngar götur og
óhægt að snúa bifreiðum við. Til að
bæta úr þessu hafa verið settir á
götur þesar snúningspallar sem bif*
reiðin ekur út á, og síðan pallinum
snúið með bifreiðinni ú.
----x----
1 vöruflutningavögnum, sem fara
langar áætlunarferðir hafa menn nu
tekið upp á því, að hafa svefnklefa
handa bifreiðarstjóranuin. Þykirþetta
mjög góð tilhögun á vögnum; sem
fara margar dagleiðir með vörur
því að bæði getur bifreiðarstjórinn
sparað sjer útgjöldin á gistihúsinu
og svo verið hjá vagninum, eða rjett-
ara sagt i honum, allan sólarhring"
inn og gætt hans.
----x-----
Á veðhlaupabrautinni í Luna Park
í Berlin, einum af skemtigörðum
borgarinnar hefir nú verið lcoin*ð
upp kenslu í bifreiðaakstri og er hnn
ókeypis hverjum, sem liafa vill.
-----------------x-----
í Bandaríkjunum hefir hestum
fækkað um 3 miljónir á síðustu fjór'
um árum. Kemur það af hinni stór-
auknu vjelanotkun, bæði í samgöng'
um og landbúnaði.
----x-----
Nýlega fjekk Konstantínópel fyrst3
kven-bílekilinn. Hún heitir Mouamer
Hanun og fjekk uppeldi sitt í tyrk'
nesku klaustri, en varla hefir hún P“
lært að aka bíl þar. Hún er cij** 1
kven-bílstjórinn, sem til er i Tyi-*1'
landi.
Árið 1902 kom það fyrir Amerík11'
manninn Julien Chase, sem átti einn
af fyrstu bílunum i Bandaríkjunn**1;
að lögregluþjónn sem var ríðand
náði i bifreiðina hans og tilky*1
Chase, að hann fengi 50 dollara sek
fyrir að liafa ekið of hart.