Fálkinn - 31.01.1931, Blaðsíða 14

14
F Á L K 1 N N
lialda í skefjum, flaug um allan líkama Ana-
nia. Svo mikil eymd, svo mikil skömm,
svo miklar þjáningar ....
Engin hinna blóðugu frásagna, sem hann
hafði heyrt konu þessa segja fanst honum
eins hræðileg og þessi; engin hafði ollað
honum eins mikils hryllings og hún. Alt í
einu kom honum í hug atriði, sem skotið
liafði upp í liuga hans milt kveld nokkurt
fyrir löngu síðan.
— Hefir hún líka setið í fangelsi? spurði
hann.
— Já, það held jeg, einu sinni. Það fanst
lijá henni heilmikið af dóti, sem einhver
vinur hennar liafði tekið i sumarbústað ein-
um, en henni var sleppt aftur því að það
sannaðist að hún hafði ekki hugmynd um
neitt af þessu.
— Þú lýgur! sagði Anania þungbrýnn.
Hversvegna segirðu ekki eins og er? Hún
hefir líka stolið. . . . hversvegna segirðu það
ekki? Heldurðu það geri mjer nokkuð til?
Ekki það allra minsta, skaltu vita, ekki einu
sinni svona mikið, hann mældi fyrir með
fingrunum.
— En þær neglur, hamingjan hjálpi mjer!
sagði gamla konan. Hversvegna læturðu
neglurnar vaxa svona mikið?
Hann svaraði ekki, hann stökk á fætur og
æddi fram og aftur um gólfið eins og mann-
ýgt naut.
Ekkjan hreyfði hvorki legg nje lið, og eft-
ir dálitla stund varð hann stiltari, liam stað-
ar fyrir framan hana og spurði með fremur
rólegri röddu:
— En liversvegna þurfti jeg að fæðast?
Hversvegna þurfti jeg að koma til? Þú skalt
vita það að jeg er glataður maður, líf mitt
er eyðilagt alt. Jeg get ekki haldið áfram
námi mínu, og konan, sem jeg hefði átt að
giftast, sem jeg get ekki lifað án, yfirgefnr
mig nú. . . . það er að segja, jeg verð að yf-
ir gefa hana.
— Því þá það? Veit liún ekki hver þú ert?
— Jú það veit hún, en hún heldur að
þessi kona sje dauð eða að minsta kosti svo
langt i burtu að hún þurfi aldrei að heyra
hana svo mikið sem nefnda á nafn. Og nú
er hún í stað þess komin aftur, þessi kona!
Hvernig heldurðu að hrein og viðkvæm
stúlka geti lifað í nánd við konu, sem liefir
eins ilt orð á sjer?
— En hvað ætlarðu þá að gera? Hefurðu
ekki sjálfur sagt að þjer standi alveg á sama
um hana?
Hvað ræður þú mjer til að gera, segðu
mjer?
— Já, Hvað jeg ræð þjer til? Jú að láta
hana eiga sig, sagði ekkjan áköf. Yfirgaf hún
þig ekki? Ef þú vilt þarf kona þín aldrei
að verða vör við aumingjann, og þú þarft
heldur ekki sjálfur að sjá hana aftur.
Anania horfði á hana með augnaráði, sem
lýsti í senn meðaumkvun og fyrirlitningu.
— Þú skilur mig ekki, þú skilur mig ekki,
sagði hann. Láttu nú málið ganga sinn gang
jeg verð nú að hugsa mjer hvernig best
sje fyrir mig að hitta hana, jeg verð að fara
þangað á morgun snemma....
— Ertu alveg frá þjer!
— Þú skilur mig ekki.
Þau horfðust í augu, reið og meðaumkv-
unarfull. Svo fóru þau að ræða um það og
nærri því stæla út af því. Anania vildi fara
strax í stað eða ekki seinna en strax næsta
morgun, ekkjan stakk upp á að senda eftir
Oli til Fonni án þess að láta Iiana vita hvernig
á stæði.
— Fyrst þú endilega vilt það! En veistu
það: i þínum sporum myndi jeg vilja láta
hana vera í friði, hún mun halda áfram að
flakka um eins og hún liefir gert hingað til
.... Láttu hana vera! Sendu henni dálitla
hjálp ....
Noima, það litur út eins og þú værir líka
hrædd. En hvað þú ert einföld. Jeg skal ekki
hreifa hár á höfði hennar, jeg skal taka hana
til mín, hún skal vera hjá mjer, jeg skal
vinna fvrir henni; jeg vil sýna henni gott
en ekki ilt. Það er skylda mín ....
Já, það er slcylda þíp, en hugsaðu þig
nú um drengur minn! Hvernig ætlið þið að
lifa? Á hverju ætlið þið að lifa?
Hugsaðu ekki um það.
Hvernig ætlið þið að draga fram lífið?
Hugsaðu ekki um það, segi jeg.
Jæja, gott og vel! En jeg segi þjer ennþá
einu sinni að hún er dauðlirædd við þig, og
ef hún sjer þig svona án þess að húið sje að
húa hana undir það, þá er ómögulegt að vita
livað hún kann að taka fyrir.
— Nú láttu liana þá koma hingað strax,
snemma á morgun.
— Já, strax, fljúgandi! En hvað þú ert óþol-
inmóður, hjartans barnið mitt! Farðu nú og
hvíldu J)ig, hugsaðu ekki um neitt. Annað
kveld um þetta leiti er hún sjálfsagt komin
hingað. Svo geturðu gert eins og þú vilt. Á
morgun ferðu upp á Gennargentu; jeg ræð
þjer til að dvelja þar þangað til hinn daginn.
Við sjáum nú til.
Farðu nú og livíldu þig, sagði hún og
ýtti lioniim varlega á undan sjer.
Litla herhergið, sem hann hafði húið í með
móður sinni var ekki heldur nokkuð breytt.
Þegar hann sá tötralegan heddann, sem
Iirúga af moldugum kartöflum lá ennþá und-
ir, datt honum í hug rúm Mariu Ohinu og
þær hugmyndir og draumar, sem hann hafði
svo lengi borið með sjer.
„En hvað jeg hefi verið mikið harn“, hugs-
aði hann með beiskju. „Og jeg sem þóttist
vera maður! Æ, fyrst nú hafa erfiðleikar lífs-
ins orðið mjer fyllilega ljósir. Já, nú er jeg
orðinn maður, og sterkur maður vil jeg vera.
Nei, lítilfjörlega líf, þú skall ekki sigrasl á
mjer, ófreskja, þjer skal ekki takast að bola
mjer niður! Þú leggur mig í einelti, liingað
til hefirðu harist i laumi, huglaust og lítil-
mótlega, fyrst í dag á degi þessum, sem hef-
ir verið eins langur eins og heil öld, hefir þú
sýnt hið hræðilega andlit þitt. En þú skalt
ekki sigra mig, nei það skaltu ekki!“
Hann opnaði fúinn gluggann, sem vissi út
að trjesvölnnum, sem ekki stóðu eftir á nema
bjálkarnir; hann greip í þá og snaraði sjer út.
Nóttin var svöl og hrein, gagnsæ eins og
haustnæturnar í fjallahjeruðunum. 1 þögn-
inni, sem ríkti, virtust fjöllin nær og fjær
ennþá hátíðlegri og tígulegri.
Anania horfði niður í dalinn fyrir neðan
sig og fanst liann standa á barmi hyldýpis
gjár. Fjöllin lengst í fjarska vöktu hjá hon-
um hvíldartilfinningu, honum fanst þau lik-
ast stórfeldu ljóði, sem skrifað væri á hið
ljósa blað himinsins af almáttugri skálda-
hönd, en strax og honum varð litið á Monta
Spada, sem lá í skjóli við kolsvarta hamra-
garða Genargenlu var eins og honum væri
skotið skelk í bringu, honum fanst það líkj-
ast skugganum af ófreskju þeirri, sem hann
rjett var nýbúinn að bölva.
Hann hugsaði til Marglieritu þ’arna langt í
fjarska, Margheritu hans, og þó ekki hans
lengur, hennar, sem nú sjálfsagt dreymdi um
hann. Hann kendi í hrjóst um liana, sárar
en sjálfan sig. Tár komu i augu honum, sár-
bitur en svalandi tár. En hann þvingaði sig
til að láta eklci yfirbugast, eins og tárin væru
lymskulegur fjandi, sem væru að reyna að
koma að baki honum.
„Jeg er sterkur“, sagði hann við sjálfan
sig og laut fram yfir svalirnar, sem ekkert
handrið var um. „Ófreskja, Jeg skal i þess
stað sigrast á þjer, þegar jeg stend augliti
til auglitis við þig“.
Hann fann ekki að ófreskjan liafði læst sig
um herðar lians.
VIII.
Hina löngu svefnlausu nótt ákvað liann
eða hjelt að liann hefði tekið ákvarðanir um
framtíð sína.
„Jeg skal neyða hana til að vera hjerna
hjá zia Grathia, ])angað til jeg hefi komið
öllu fyrir. Jeg ætla að tala hreinskilnislega
við signor Carböni og Margherita. Málið ligg-
ur þannig við, ætla jeg að segja við þau: jeg
er ákveðinn í að taka móður mína til mín,
strax og hag mínum er þannig háttað að jeg
geti það; þetta er skylda min og liana verð
jeg að uppfylla hvað sem ])að kostar.
Hann rekur mig burt eins og kláðakind,
jeg geri mjer engar frekari vonir. Þá leita
jeg fyrir injer um stöðu, og hana fæ jeg mjög
líklega; jeg tek aumingjann til min og við
búum saman í fátækt, en skuldir mínar skal
jeg horga, og jeg skal vera maður. Maður!“
hugsaði liann með beiskju. „Æ, lifandi lík“.
Honum fanst liann vera rólegur og kald-
ur, dauður fyrir gleði lífsins; en í djúpi hjarta
síns fann hann til mikillætis, ofsafenginnar
þrár eftir að berjast við örlögin, þjóðskipu-
Jagið og sjálfan sig.
„Þegar alt kemur til alls, er það jeg sem
hefi viljað að það gengi svona“, liugsaði hann.
„Jeg vissi að það myndi fara svona, jeg hefi
látið örlögin stjórna mjer. Svei mjer! Jeg
verð að líða fyrir það, og jeg skal gera það“.
Þetta ímyndaða hugrekki veitti honum
þrek um nóttina og daginn eftir þegar hann
fór upp á Gennargentu. Veðrið var ólundar-
legt og dimmókulegt en kyrt; liann vildi þó
fara af stað, í von um, eins og hann sagði,
að það skánaði, í raun og veru til þess að
sanna sjálfum sjer festu sína, hugrekki og
hversu mjög honum slæði á sama um móð-
ur sína og örlög hennar.
Hvers virði var fyrir liann hjeðan af fjöll
og útsýni, allur heimurinn? En liann vildi
gera það, sem hann einu sinni hafði ásett sjer.
Aðeins augnablik, um leið og þeir voru að
fara af stað varð hann á háðum áttum.
Ef lnin nú ekki skyldi koma þegar hún
frjettir að jeg er kominn hingað, og strýkur
aftur? Og er jeg ef til vill að reyna að stelasl
burtu sjálfur, svo þetta geti komið fyrir?
Ekkjan talaði um fyrir honum, tók að sjer
að reyna að fá Oli til að koma eins fljótt og
auðið væri, og svo fór hann af stað.
Fylgdarmaðurinn reið á undan á litla sterk-
lega hestinum sínum, við og við hvarf hann
i silfurhvítri þokunni, annað slagið kom hann
í ljós á veginum eins og grár klettur. Anania
reið á eftir honum. Alt í kring um hann var