Fálkinn - 28.02.1931, Blaðsíða 3

FÁLKINN
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Framkvæmdastj.: Svavar Hjaltested.
Aðalskrifstofa:
Bankastræti 3, Reykjavík. Simi 2210.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1—7.
Skrifstofa í Oslo:
Anton Schjöthsgade 14.
BlaðiS kemur út hvern laugardag.
Askriftarverð er kr. 1.70 á mánuði;
kr. 5.00 á ársfjórðungi og 20 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftir greiðist fyrirfram.
Auglýsingaverð: 20 aura millimeter
Herbertsprent, Bankastræti 3.
Skraddaraþankar.
öldin, sem við lifúm á er merki-
leg fyrir margt, eigi síst hinar víð-
tæku breytingar, sem orðið hafa á at-
vinnuvegum og vinnuaðferðum sið-
mentra þjóða, vegna margháttaðra
uppgötvana á aðferðum til þess að
hagnýta náttúruöflin betur en áður.
Alt stefnir að stóryrkjunni, alt verð-
ur að framkvæmast og framleiðast í
sem stærstum stil, til þess að geta
svarað kostnaði og gefið brauð.
Afleiðing þessa hefir meðal ann-
ars orðið sú, að á síðustu öld hafa
orðið meiri mannflutningar en dæmi
eru um eldri sögu. Og þessir mann-
flutningar hafa stefnt- frá sveitunum
og einbýlinu i borgirnar og þjett-
býlið. íslendingar hafa ekki farið
varhluta af þessari hreyfingu; eins
og iðnaður og verslun hefir safnað
sveita- og þorpsbúum annara landa
í borgirnar, svo hefir útgerðin dreg-
ið íslendinga, sem fyrir mannsaldri
voru bændaþjóð, að sjónum með svo
öflugum átökum, að hjer á landi er
alls ekki að tala um breytingu held-
ur byltingu í þessu efni.
Borgarlíf hefir vitanlega sína kosti
fram yfir sveitalif. Vegna þjettbýlis-
ins getur borgin veitt ýms hlunn-
indi, sem sveitin ekki veitir: skemt-
anir, fjölbreytta skóla, menningar-
söfn og fjelagslif. En hún hefir lika
galla, sem ekki skemma sveitirnar;
það er svartari ranghverfan á lilutun-
um í borgum en sveitum. f raun og
veru hlýtur borgarlífið að vera ein-
staklingnum óhollara en sveitalíf og
mætti líkja borgarvistinni við veru
dýrsins, sem tekið er úr frjósömum
heimahögum sínum og sett í dýra-
garða.
Sönnun fyrir þvi að svona sje
þessu varið er sú, að borgarbúar
sækja til sveitanna — elcki til þess
að búa þar, þvi að það leyfir atvinna
þeirra ekki, heldur til þess að livil-
ast. Þeir finna mun á sjer undir eins
og jjeir koma á gras í stað malarinn-
ai', undir eins og þeir sjá skepnu á
beií i liaga. Og þeir finna unun í að
njóta viðsýnisins, njóta kyrðarinnar,
losna við skröltið og óþefinn.
Þeir sem hafa alist upp i kaup-
staðnum sjá kannske hvorki nje
skilja, að þrátt fyrir þetta er sveita-
vistin ekki eintóm Pardisarsæla.
Þeir verða þess ef til vill varir, þeg-
ar fram i sækir, að þeir sem í sveit-
unum búa taka ekki alt út með sæld-
inni, þó að grasið ilmi á túni og út-
sýnið sje fallegt.

o/SÍÍLLr
Heitmanns -litarvörur
fást hjá kaupmönnum
og kaupfjelögum um
alt land.
Kaldi liturinn heitir
SIMPLICETTE
og kostar 0.35 pr. stk.
Einkaumboðsmenn:
Ólafur Gíslason & Co„
Reykjavik.
Símar: 137 & 994. Sinmefm: „Net„.
Heitmann’s
Litar Vörur Bestar
Um víða veröld.
-—x—
GULLNÁMAN EÐA LEYNDARDÓM-
UR ESPERÖNZU.
Glæpamál, sem líkist einna helst
hugmyndarflugi Edgars Poe, kemur
bráðlega fyrir dómstólana í San
Francisco. Ekki alls fyrir löngu var
ung og fögur mexikönsk stúlka tekin
föst vegna margra glæpa, sem álitið
er að hún hafi framið, nieðal annars
ýms morð, sein drýgð hafa verið sið-
ustu árin i New Mexico. Málið hefir
vakið geysimikla athygli meðal ann-
ars vegna jjess,, að breska utanrikis-
málaráðuneytið hefir tekið að sjer
framkvæmdir i jiví.
í nánd við smábæinn Taos i New
Mexico var gullnáma, sem kölluð
var Esperanza, hefir náma þessi gef-
ið ágælan arð fram til liess að hún
fyrir nokkrum árum var lögð niður.
En þá var álitið að hún væri orðin
tóm. Námuna áttu nokkrir gamlir
gullgrafarar. Nokkra kílómetra frá
námunni bjó einn þeirra, Arthur
Manby að nafni, einn sjer i húsi
ásamt hundi sínum. Maður þessi
hvarf nú skyndilega haustið 1927 og
jiegar nábúarnir fóru að sakna hans
tilkyntu þeir sýslumanninum hvarf
lians. Sýslumaðurinn var veilingahús-
stjóri. Sendi hann nokkra menn heim
til húss Manbys, þar varð hundurinn
fyrir þeim og vildi hann varna þeim
inngöngu. Urðu þeir að skjóta hund-
inn til þess að komast inn í húsið.
Þar bar hroðalega sjón fyrir augu
jieirra. Var lik Manbys og sáust á
því fjöldi skotsára eftir skammbyssu-
kúlur.
Hálfu ári seinna fundu nokkrir
skógarhöggsmenn likið af öðrum
eiganda námunnar, gullgrafaranum
William Wilkens, sem var 60 ára
gamall. Á liki hans fundust einnig
EFTIR JÁRNBRAUTARSLYSIÐ.
Þessi mynd sýnir liina ægilegu af-
leiðingu járnbrautarslyss, sem nýlega
varð á Spáni. Tvær lestir rákust á,
báðar voru á fullri ferð, vagnarnir
ultu, eimreiðin sprakk og fólkið, sem
í lestinni var, meiddist í tugatali, en
margir mistu lífið. Og lijer sjer mað-
ur hermenn og brunaliðsmenn vera
að leita að særðu fólki í rústuin vagn-
anna. Járnbrautarslys eru farin að
verða æði tíð í Norðurálfu, hvort
sem um er að kenna trassaskap eða
slæmum útbúnaði.
mörg skotsár og auk þess var likanii
hans liræðilega limlestur.
Fólkið í hjeraðinu í kring var á-
kaflega gramt út af þessum glæpum
og ekki minkaði gremjan þegar þrír
aðrir af eigendum fyrirtækisins
fundust myrtir litlu seinna.
Allar rannsóknir reyndust árang-
urslausar og tók svo lögreglan í
Santa Fe málið i sínar hendur. Það
kom brátt í ljós að eittlivert samband
hlyti að vera milli allra þessara
morða. Allir hlutu að hafa verið
skotnir niður með sömu skammbyss-
unni. Engin verðmæti fundust á
hinum látnu, svo jiað var greinilegt
að hjer var um ránmorð að ræða.
Manby var enskur þegn og sneru
menn sjer þvi með málið til enska
konsúlsins. Hann tók sjer ferð á
hendur til Taos og komst að þeirri
niðurstöðu að sýslumaður myndi
ekki vera málinu vaxinnn. Konsúllinn
rjeði þyi til sin fransltan leynilög-
reglumann til þess að komast til
botns i leyndarmálinu.
Vikum saman vann hann að ná-
kvæmum rannsóknum þarna i lijer-
aðinu. Hann komst brátt að þvi að 6
gullgrafarar liöfðu horfið, en að-
eins liöfðu fundist lík 5 þeirra. Hinn
sjötti var horfinn án þess nokkur
vissi hvað af honum hefði orðið.
Maður þessi var sagður að vera held-
ur grunnhygginn, en hann átti fóst-
urdóttur eina, liina fögru Juanitu
Perar og kom brátt í ljós að hún var
eina manneskjan sem heimsótti
gamla sjervitringinn Manby, hafði
liún verið skrifari hans. Og nú spurði
leynilögreglumaðurinn sjálfan sig:
Lifir Juanita og lifir Fergusson?
Seint og siðar meir .fanst Fergu-
son á geðveikraspítala, hafði hann
verið lagður þar inn móti vilja sin-
um. Hann talaði ekki um annað en
myrta inenn og það var greinilegt
að hann þjáðist af ofsóknarbrjál-
semi. Ekki leið á löngu áður en hægt
var að ráða gátuna. Leynilögreglu-
maðurinn komst brátt að þeirri stað-
reynd að Ferguson hefði verið undir
miklum áhrifum frá Juanitu dóttur
siniii, og að lnin mundi liafa fengið
hann til að myrða alla hina.
■ Tveim dögum seinna var Juanita
handtekin á einu af fínustu hótelun-
um í Los Angelos. Ennþá neitar hún
þó, þrátt fyrir það að alt virðist
benda á að hún eigi sök á hinum 5
morðum. Hún hafði á sjer offjár
þegar hún var tekin föst og sett í
fangelsi i San Francisco.
----x-----