Fálkinn - 16.09.1933, Page 4

4
F Á L K I N N
Sunnudags hugleiðing.
Fyrirbæn.
I. Mós. 18: 27—28.
Abraham svaraði og sagði:
JE, jeg hef dirfst að tala við
Drottin, þótt jeg sje duft og
aska. Vera má að fimm skorti
á fimtíu rjettláta; munt J)ú
eyða alla borgina vegna l)ess-
ara fimm? Þá mælti haim:
Eigi mun jeg eyða hana,
finni jeg þar fjörutíu og
fimm.
Fyrirbæninn hefir 1 sjer fólg-
inn undramátt. Ef einhver væri.
sem þú elskaðir afar-heitt, eða
þú værir honum óendanlega
skuldbundinn, og vissir engan
veg til að auðsýna honum ást
þina, eða að endurgjalda hans
miklu velgjörðir, — ó, jeg segi
þjer það satt, að hversu for-
ríkur sem þú værir, gætir þú
aldrei gefið honum betri gjöf
en þá, að biðja fyrir honum.
— Hefir þú hugleitt það ræki-
lega, livílika auðlegð Guð hefir
gefið þjer í þvi, að geta beðið
fyrir öðrum?
Hverju mundir þú svara, ef
einhver bæði þig að biðja fyrir
sjer? Mundir þú gera það? En
þó að þú máske hafir ekki verið
beðin þess, er þá samt enginn
sá, er þú ættir að biðja fyrir?
Vertu ekki ótrúr í fyrirbæn
þinni! Dragðu ekki af vinum
þínum þá blessun, sem þú getur
gefið þeim, — ef til vill einu
gjöfina, en um leið liina bestu.
Það var enskur trúboði lengst
inni í Kínverjalandi, sem stund-
um var svo þreytur og þjakað-
ur, að hann gat ekki beðið ann-
að en þessa bæn: „Guð minn
góður! heyr þú þær bænir, sem
vinir mínir heima á Englandi
biðja fyrir mér!“ Hann vissi að
þær hjeldu honum uppi, þegar
honum sjálfum fjellust hendur.
Ef til vill er þjer þess mest
þörf, að biðja fyrir sjálfum
þjer? Auðmýktu þig þá fyrir
Guði, eins og Abraham. Segðu
eins og hann: Æ, jeg dirfist að
tala við þig, Drottinn, þótt jeg
sje duft og aska! En Guð vill
líka, að þjer auðnist að geta
beðið fyrir öðrum.
Olf. Rich. Á. Jóh.
Ef þjer eruð í mjer
og orð mín eru i yður, þá
biðjið um hvað sem þjer vilj-
ið, og það mun veitast yður.
Jóh. 15: 7.
Fyrst af öllu áminni jeg þá um,
að fram fari ákall, bænir,
fyrirbænir og þakkargjörð
fyrir öllum mönnum .........
Þetta er gott og þóknanlegt
fyrir Guði, frelsara vorum,
sem vill, að allir menn verði
hólpnir og komist til þekking-
ar á sannleikanum. — I. Tím.
2: 1—4.
Biðjið hver fyrir öðrum ....
Jak. 5: 16.
Biðjið í trú, án þess að efast.
Jak. 1: 6.
Bræður, biðjið fyrir oss!
Egils saga Skalla-Grímssonar.
Fyrsta rit Fornritafélags íslands.
Þegar bókelskir menn fara að
líta í búðargluggana eftir sum-
arannirnar til þess að svipast
um eftir góðri hók til vetrar-
ins, munu þeir staðnæmast við
nýja útgáfu af gamalli bók,
sem þeir hafa löngu lesið og
iiklega eiga. En þeir kaupa liana
samt. Þeir liafa haft spurnir af
því, að þíssi bók sje liyrningar-
steinn að nýju bókmentasafni,
sem eigi að verða prýði i livers
manns eigu, þeirra er unna ís-
lenskum hókmentum og hafa
skilning á því, að fornbókment-
ir Islendinga eru fjársjóður,
sem aldrei má komast undir
mæliker, livernig svo sem tím-
arnir breytast og smekkurinn,
viðfangsefnin og hugsunarliátt-
urinn. Og þeir skilja, að hjer
er fyrsta framlagið í þann
menningarsjóð, sem stofnast
skal á lieimili hvers liugsandi
og þjóðrækins manns milli
fjöru og fjalls á íslandi.
Bókin er Egils saga Skalla-
Grímssonar, ættarsaga mesta
vikingsins og mesta skáldsins i
senn, þeirra sem borið liafa ís-
lenskt nafn að fornu og nýju,
gefin út af Sigurði Nordal pró-
fessor og fyrsta bókin, sem Hið
íslenska Fornritafjelag gefur
út af fyrirhuguðu bókmenta-
safni sínu.
Um útgáfuna sjálfa skal eigi
fjölyrt hjer, því til þess að
leggja orð í belg um hana brest-
ur þann sem þetta ritar þá
þekkingu, sem til þarf að gera
slíkt svo fengur væri að. En
þess má geta, að þeir fróðir
menn sem um liana liafa ritað,
liafa lokið upp einum munni
um, að hún sje ágætisverk og
megi teljast viðliurður í íslensk-
Biðiið án afláts. II. Þess. 5:
17, 25.
Leiðrjetting. Biblíutexti síðustu
mispreutaðist; átti að vera: ,,Ef Jijer
etið kki hold Manns-sonarins og
drekkið blóð hans, hafið þjer ekki
líf í yður“.
um hókmentum. Formáli sá er
Sigurður Nordal ritar að bók-
inni er um 100 hls. og her vott
um mjög víðtæka þekkingu höf.
á heimildum öllum að sögunni
og því, sem um liana hefir ver-
ið ritað og frábæra vandvirkni
og samviskusemi; ályktanir þær
sem liöfundurin gerir virðasl
vera svo vel rökstuddar sein unt
er, en jafnframt kemur hvar-
vetna i ljós varfærni höf. í því,
að slá því föstu, sem honum
finnast veilur á. Að þessu leyti
er það unun að lesa þennan
inngang höfundarins, sem all-
staðar virðist bera einkenni þess
að hann sje ritaður með lotn-
ingu vísindamannsins fyrir
hjartfólgnu málefni.
En ótalinn er annar fengur
þess sem les, þó hann bresti
dómgreind til að meta visinda-
gildi þess sem skrifað stendur.
Formálinn að Egils sögu bregð-
ur upp fjölda skýrra mynda af
ýmsum atriðum sögunnar, sem
lesandinn hefir eigi sjeð nema
í þoku áður, svo að þessi inn-
gangur verður lesandanum eins
og sifróður fylgdarmaður um
söguna sjálfa. Lesandinn veit
livað það er sem taka má trú-
anlegt og livað liann á að efast
um, veit að liann er ekki að
villast. Hann hefir vaxið að
fróðleik og honum hefir aukist
skilningur, svo að liaun nýtur
sögunnar betur en liugsanlegt
liefði verið án vegarnestisins,
sem útgefandinn lagði honum til
í upphafi.
Þessi formáli er í sjö köfl-
um. Er sá fyrsti um vísur og
kvæði í sögunni og getið þar
álits lielslu visindamanna á
sannleiksgildi vísna og kvæða.
Annar kaflinn er um samband
visnanna við söguna en í þriðja
lcaflanum er rætt um frásagnir
Eglu af líkum viðburðum og
sagt er frá í öðrum heimildum.
Þá kemur langur kafli um tíma-
talið í Egils sögu, sem liöf
breytir allmikið frá því, sem er
í eldri útgáfum og færir skarp-
leg rök fyrir breytingunni. Fimti
kaflinn fjallar um hvar sagan sje
rituð. og hvenær en sá sjötti um
hver höfundur sögunar sje. Eru
þetta þeir kaflarnir, sem flest-
um mun hvað hugleiknast að
lesa, eigi sísl fyrir þá sök live
ljóst er með efnið farið og hve
miklu efni höf. viðar að til
])ess að hyggja á ályktanir sínar
um hver söguhöfundur sje. Og
niðurstaða próf. Nordals er á
þessa leið: „. .. . Þetta mál verð
ur aldrei útkljáð lil fullrar hlít-
ai' með þeim gögnum, sem vjer
þekkjum nú. Eg er fús til þess
að skiljast við það sem álitamál.
En sjálfur lief eg sannfærzt um
> f-..
])að því meir, sem eg lief kynnzt
Egilssögu betur, að hún sé verk
Snorra, og eg mun framvegis
ejkki hika við að telja söguna
með ritum lians, nema ný rök
komi fram, sem mér hefir sést
yfir“.
Loks fjallar 7. kafli inngangs-
ins um liandrit þau, sem til eru
af Egils sögu, einkum þau, sem
lögð eru til grundvallar fyrir
þessari útgáfu, svo og um eldri
prentanir af sögunni, en liún er
fyrst prentuð í Hrappsej' 1782,
þá í Kaupmannahöfn 1809 og
næst í Reykjavík 1856. Tvær
útgáfur eru til af sögunni eftii
Finn Jónsson, önnur prentuð i
Kaupmannahöfn en liin í Halle,
en útgáfa Valdimai’s Ásmunds-
sonar, sú er flestir nútímamenn
íslenskir hafa liaft handa á milli,
kom út í safni Sigurðar Krist-
jánssonar, 1892. Við þessa nýju
útgáfu sögunnar er handriti
Möðruvallarbókar fylgt í öllum
aðalatriðum.
Þegar kemur til sögunnar
sjálfrar opinberast lesandanum
fljótt liinir miklu kostir, sem
þessi nýja útgáfa hefir að hjóða.
Þar eru prentaðar neðanmáls
skýringar á textanum, tekinn
upp orðamunur sem máli skift-
ir, vitnað til annara staða til
frekari skýringar á mönnum
eða stöðum, visur skýrðar jafn-
óðum og torskilin orð og orða-
sambönd. Alt þetta gerir lest-
urinn stórum auðveldari en ella
og veitir ótæmandi fróðleik
þeim, sem lesa vilja með at-
hygli og tileinka sjer efnið svo
vel sem kostur er til. Eru skýr-
ingar þessar mjög itarlegar. Er
þessi fróðleikur einkum kær-
kominn þeim, sem vilja hnýsast
víðar, um frásagnir á niönnum
og atburðum, sem sagan drep-
ur á.
Hvað ytra frágang bókar-
innar snertir má með sannind-
uin segja, að hann er svo vand
aður, að eigi verður á betra
kosið. Bókin er prentuð á ágæt-
an pappír og texti allur og inn-
gangur með stóru letri, en öll
liafa letur þau, er á bókinni eru
verið keypt sjerstaklega til þess-
arar útgáfu. Verður því ekki
sagt, að fyrirtæki það, sem að
útgáfunni stendur liafi skorið
fje við nögl sjer til þess að
gera ritsafn þetta sem best úr
garði.
Sex myndir fylgja sögunni, úr
Fjörðum i Noregi, af Borg á
Mýrum, af fornum vopnum
(spjóti, öxi, skildi og sverði),
rúnaristur af níðkvæðum Egils,
af skapkeri og loks af útsýni
frá Borg. Þá fylgja og fjórii