Fálkinn - 06.07.1935, Qupperneq 4

4
FÁLKINN
Sænska ferðafjelagið.
Norðmenn urðu fyrstir Norð-
landaþjóðanna til þess að koma
upp fjelagsskap, er jöfnum
höndum skyldi örfa almenning
til þess að kynnast sínu eigin
landi og. greiða götu erlendra
skemtiferðamanna til landsins.
Norska ferðafjelagið var stofn-
að 1868 og hefir unnið feikna
mikið starf í þá átt að kynna
almenningi fjöll og firnindi
landsins, reisa sæluliús, koma
upp ferjum á ár i óbygðum og
varða leiðir. Það hefir að kalla
einskorðað sig við óbygðirnar
og gönguferðir um þær, en ann-
að fjelag, sem heitir „Kjeiin
Ditt Land“ og svo ferðafjelög
einstakra bygða og bæjarfje-
laga gangast fyrir skemtiferð-
um um bygðir. Og fjelag sem
heitir „Landslaget for Reiselivet
i Norge“ annast ásamt ferða-
skrifstofunum auglýsingastarf-
semi erlendis, um Noreg sem
ferðaland.
Sænska ferðafjelagið var
stofnað 1885, eða 16 árum sið-
ar, eftir norsku fyrirmyndinni.
Þetta fjelag hefir eklci einskorð-
að sig við óbygðirnar eingöngu
lieldur öll ferðalög, livar sem
er um landið, og hvort heldur
er fyrir innlenda menn eða út-
lenda. Þessari víðtæku starf-
semi á fjelagið fyrst og fremst
að þakka viðgang sinn. Það er
alt fyrir alla, sem vilja ferðast.
Og utan um þá liugsjón hafa á
undanförnum árum skipað sjer
svo margir, að nú telur fjelagið
innan vjebanda sinna yfir
127.000 meðlimi, flesta inn-
lenda. Það svarar til þess, að
ferðafjelagið hjerna hefði rúm-
lega tvöfalt fleiri meðlimi en
það liefir nú.
Upphafið varð ekki háreist
að sænska ferðafjelaginu. Það
voru jarðfræðisstúdentar í Upp-
sölum, sem áttu frumkvæðið.
Þeir höfu farið til Sala í hóp,
til að skoða silfurnámurnar þar
og í þeirri ferð var ákveðið að
stofna fjelagið. Og hinn 27.
febr. 1885 var það stol'nað i
Uppsölnm. Voru ekki nema 30
—40 manns á fundinum og í
árslok voru fjelagar 74. Næsta
ár gaf fjelagið út fyrsta ársrit
sitt og var það lítill pjesi, 32
síður. Og fjelögunum fjölgaði
ekki nema um 15. Næsta ár,
1887 flyst fjelagið svo til Stokk-
hólxns og fjelögum fjölgar upp
í 842 og það ár byggir það fyrsta
sæluhús sitt, Varveksliydden
við Sulitjelma, sem þá var tal-
ið hæsta fjallið í Sviþjóð. Árið
1889 opnar það skrifstofu, sem
það heldur opinni tvo tima á
dag og 1890 varðar það fyrsta
fjallveginn í Lapplandi. Þetta
voru aðgerðir fjelagsins fyrstu
fimm árin, og má sjá af því að
ekki var riðið hart úr hlaði,
enda voru fjelagarnir ekki
nema rúm 3000.
Árið 1892 byrjar fjelagið að
setja upp leiðarmerki á vega-
mótum og 1894 gefur það út
fyrstu leiðarlýsingu fyrir ferða-
menn og heldur fyrstu ljós-
myndasýninguna. Tveimur ár-
um síðar fær það 6000 króna
ríkisstyrk til að gefa út leiðar-
lýsingu á erlendum málum. Á
tiu ára afmæli sínu veitír það
fyrstu 100 krónurnar i styrk til
ferða unglinga, hinna svonefndu
skólaferða, sem siðar liafa orð-
svo vinsælar. Eftir tíu ára starf
eru fjelagarnir orðnir 12.000.
Fyrstu þrettán árin varði fje-
lagið 80.000 krónum til þess að
efla skemtiferðir útlendinga til
Svíþjóðar. Hafði það m. a. átt
frumkvæðið að stofnun alþjóða
ferðafjelagssambandsins, sem
stofnað var í Luxemhurg 1888.
En nú snýr fjelagið sjer aðal-
lega að eflingu skemtiferða inn-
lendra manna, undir slagorðinu
„Þektu landið þitt!“ Og liefir
jietta verkefni jafnan setið i
fyrirrúmi siðan. Það byrjaði
með að liækka ársstyrkinn til
skólaferða upp í 2000 kr. og
sænska hjólreiðamannafjelagið
gengur í ferðamannafjelagið.
Um aldamótin eru meðlimirnir
orðnir 25.500 og störf skrifstof-
unnar, sem hafði hyrjað' í einu
herhergi eru nú orðin svo mikil
að hún flytur í nýtt húsnæði
ineð 8 herbergjum. Þegar fje-
lagið lijelt 25 ára afmæli sitt
voru meðlimirnir orðnir nær 52
þústind. Og 16. nóv. 1923 hjelt
fjelagið hátíð í tilefni af því að
jiá voru fjelagarnir orðnir
100.000. Gengu um 9.000 mánns
í fjelagið það ár. Og síðan hafa
27.000 bæst við. —
Sænskir ferðamenn leita i
norður. Suður- og Mið-Svíþjóð
hafa ekki sjerlega mikið að
bjóða af því, sem skemtiferða-
menn einknm girnast nú á tim-
tíistihús Sœnska Ferðafjelagsins i
Abisko, næststærsta gistihús fje-
lagsins.
um, síðan j)að varð tíska að
leita til fjallanna. En í Jamta-
landi, Herjalandi og. Lapplandi
eiga Svíar gnótt af fjöllum og
fjallasól og viðsýni. Ytri ástæð-
an til þess að ferðafjelagið var
stofnað var sú, að þá var ný-
opnuð norðurhrautin um Jamta-
land til Storlien. Og siðar kom
brautin um Norrland og frá
Boden til Narvik og þá opnað-
ist Lappland. Járnbrautirnar
urðu til þess að. ýta undir
skemtiferðalög Svía, á sama
sama hátt og hílarnir hafa gert
skemtiferðir kleyfar hjer á
landi.
Það er lika í Nórður-Sviþjóð,
sem fjelagið hefir starfað mest.
Það hygði fyrsta ferðahælið
(turiststation) í Sylarne í Jamta-
landi 1897. Þar er ennþá stærsta
ferðaliæli fjelagsins og hefir
verið ankið hvað eftir annað og
endurbygt, svo að nú geta gist
þar 200 manns. Næst að stærð
er ferðahælið i Abislto í Lapp-
landi, sem er fyrir 126 gesti.
Alls á fjelagið nú 12 slík ferða-
hæli, sem í öllum greinum
standa ekki að haki bestu sum-
argistihúsum, með nær 600 rúm-
um. Og eru flest þeirra í Norð-
ur-Svíþjóð. Þá koma sæluhús-
in. Þau eru alls 38, þar af 24
í Lapplandi og 14 í Jamtalandi
og Herjadal. Þessi sæluhús eru
llest með tveimur lierbergjum
og eru 4—6 rúmstæði í livoru,
sumpart með sængurfalnaði og
sumpart með dýnum aðeins.
Önnur stofan er áð jafnaði lok-
uð og greiða meðlimir fjelags-
ins 1 kr. fyrir næturgistingu
þeim sem lyklavöldin hefir, en
í opna herberginu er enginn á-
kveðinn næturgreiðí, en gestir
leggja þóknun fyrir gistinguna
i sparibauk í stofunni. Þessi
sæluhús eru ekki ætluð til veru,
lxeldur aðeins til gistingar fyrir
eina nótt í senn. Ferðaliælin eru
hinsvegar ætluð til lengri dval-
ar og kostar næturgreiði þar
frá 1—4 kr. en gisting og matur
frá 6 lil 8 kr. ef dvalið er viku
samfelt.
Síðustu árin liefir fjelagið lát-
ið byggja 24 „borgir“, sem kall-
aðar eru „kátor“, en svipar
mjög til gömlu fjárborgannd
hjer á landi, hygðar úr torfi og
grjóti, hringmyndaðar og að
sjer drengnar upp úr. Eru þær
gex’ðar að lappnéski'i fyrirmynd.
Borgirnar eru læstar og í sum-
um þeirra er læst hirsla með
rúmfatnaði, sem menn geta
keypt aðgang að.
Þessi híbýli eru öll að kalla
í óbygðum, og ætluð þeiin sem
leila til fjallanna. En síðustu
tvö árin hefir fjelagið ráðist í
að greiða fyrir þeim, sem ferð-
ast almannavegu, gangandi eða
hjólandi, með því að koma upp
svonefnduitt „vandrarhem“ i