Fálkinn - 05.10.1935, Blaðsíða 6

G
F A L K I N N
„Gletni lífsins“.
Hafið þjer komið til Petrograd? ..
Jæja, þá kannist þjer eflaust við
Milliona götuna, þar sein öll hús eru
haliir og stórhýsi, sem rússneski að-
allinn átti til forna.
Eina höllina þarna átti Prosorov-
skii, sem var af einni af elstu fursta-
ættum Rússlands. En síðan bænda-
ánauðinni var ljett af höfðu auðæfi
Jiessarar ættar rýrnað í sífellu. Nú
var það eiginlega aðeins Prosorovski
fursti einn, sem lifði eins og furstar
gera, en aðrir af ættinni, frændur
hans og þremenningar urðu að láta
sjer nægja laun sín í hernum til að
liía á. Og Prosorovski var í mestu
kröggum. Að visu hjelt hann í höll-
ina sína ennþá, en hún var veðsett
neðan úr kjallara og upp í mæni.
Og laun hans sem herdeildarhöfð-
ingja voru ekki meiri en til að
l'leyta fram lífinu og tæplega það.
Pað var hægt að sjá það á útlilinu
á höllinni að furstinn mundi ekki
hafa nema af skornum skamti til að
hita og brenna. Það var orðin brýn
þörf á að dytta að höllinni. Og þjóna-
liðinu var fækkað frá ár frá ári,
Jieir voru ekki nema sjö lil átta
núna, en einu sinni höfðu þeir ver-
ið yfir tuttugu.
Ó já. Vladimir Prosorovskii fursti
var mjög peninga þurfi. Eftir eitt
ár eða máske tvö mundi hann neyð-
ast til að flytja á hurt úr höllinni
og fá sjer annan ógöfugri verustað.
Flytja úr höllinni, sem hafði hýst
föður hans, föðurföður, og langafa.
Hvernig átti hann að ná í pen-
i nga ?
Nú voru Jjað hara kaupmenn,
prangarar og gyðingar sem áttu
peninga, en ærlegir aðalsmenn urðu
að ganga með tóma vasana.
En prangararnir áttu dætur og
ekki aðeins peninga, og ef í nauð-
irnar ræki gat aðalsmaður altaf gifst
prangaradóttur.
Að vísu var Valdimir fursti sjálf-
ur kominn að sextugu, en hann átti
son, Sergei að nafni, og þessi sonur
var ekki nema tuttugu og fimm ára,
spengilegasti maður að ytri sýn og
að auki liðsforingi i riddaraliðinu.
Og hvaða kaupmanndóttir getur stað-
ist laglegan riddaraliðsforingja?
Jæja, þetta var nú formálinn að
sjálfri sögunni inn gletni lífsins og
um mátt tilviljunarinnar.
Það var síðla kvölds i júní. Kyrl
og hljótt bæði úti á götunni (það var
altaf hljótt i Millionagötu) og inni i
höllinni. Feðgarnir sátu yfir kvöld-
matniim, og einasta hljóðið sem rauf
kyrðina var lágt fótatak þjónsins og
ofurlítið glamur í hnifunum og göfl-
unum.
Gamli furstinn sat og hugsaði hljóð-
ur um fjárhagsörðugleika sína og
sonur hans sat og var að hugsa imi
hvernig hann gæti útvegað sjer tvö
hundruð rúblur, sem hann þurfti
nauðsynlega að halda á. Hugsanir
þeirra voru með öðrum orðum tals-
vert svipaðar.
Loksins stóðu þeir upp frá borð-
um.
Prosorovskii eldri stóð upp, fleygði
pentudúknum á borðið og sagði:
„Sergei, jeg þarf að tala við þig“.
Þeir fóru báðir inn í litlu stofuna
og settust.
„Sergei .... þjer er vist fyrir
löngu orðið ljóst, að við stöndum á-
kaflega liöllum fæti efnalega, sann-
ast að segja er alt að komast í ó-
efni“, sagði furstinn og horfði á son
sinn. Hann þagði um stund og hjelt
svo áfram:
„Sjálfur ert þú peninga þurfi ....
Það er ekki nema lítið, sem jeg get
látið af hendi rakna við þig. og ef
okkur tekst ekki að útvega okkur
hundrað þúsund rúblur áður en þetta
ár er á enda, J>á verðum við að fara
úr þessu húsi .... Það mundu verða
þung spor fyrir mig, og fyrir Jiig
lika því að Jietla er bernskuheimili
þitt. Jeg get ekki útvegað Jjessa pen-
inga, en Jjú getur það“.
„Jeg .... Hvernig get jeg Jiað? Jeg
sje enga leið til þess að útvega svo
mikið fje“, sagði Sergei og horfði
forviða á föður sinn.
„Þú getur útvegað ekki aðeins
hundrað þúsund rúhlur heldur heila
miljón“.
„Jeg botna ekki i þessu“.
„Jeg Jiekki kaupmann sem heitir
Miljutin og á heima í Moskva og við
erum góðir kunningjar. Hann er rík-
ur maður, jeg geri ráð fyrir að hann
eigi kringum tuttugu iniljónir. Og
hann á aðeins eina dóttur; hún fær
miljón rúblur í heimanmund. Nú
skilurðu ....“
„En lmð er ekki víst að hún vilji
sjá mig“, sagði Sergei og brosti.
„Síðast þegar jeg hitti þennan Mil-
jutin, sem meðal annara orða er tals-
verður sjervitringur, sagðist hann
mundi fagna Jjví, ef dóttir hans yrði
konan Jiín. Hann hefir ekkert á móti
þvi að eiga furstafrú fyrir dóttur,
skilurðu. Og sjerstaklega þegar fursta
frúin heitir Prosorovskaja liví að
Prosorovskii var til sem furstaætt
áður en Romovarnir urðu keisarar".
„En það er ekki víst að dóttir
hans kæri sig um að verða Prosor-
ovskaja furstafrú", sagði Sergei.
„O-o .... það er strangur agi í
slíkum kaupinannafjölskyldum. Hún
hlýðir föður síniun. Alt og sumt sem
þú þarft að gera er að fara til
Moskva og heimsækja Miljutin. Ef
honum geðjast að lijer þá hefirðu
eina miljón handa á milli áður en
árð er á enda“.
, Hvenær á jeg að fara?“
„Farðu undir eins á morgun, til
þess að eyða ekki tímanum til ónýtis.
Jeg skal sjá um að útvega þjer farar-
leyfi og svo skrifa jeg Miljutin brjef
um, að þú sjert væntanlegur".
„Jæja, þá fer jeg á morgun“, sagði
Sergei og stóð upp. Hann gekk út að
dyrunum, en staðnæmdist og sneri
við.
„Hvað heitir þessi miljónaerfingi “
spurði liann.
„Jeg er ekki viss um að muna Jjað.
Jeg hekl hún lieiti Sonja“.
„Er hún lagleg?"
„Það veit jeg ekkert um. Jeg hefi
aldrei sjeð hana. En hvað gerir það
til þó að hún sje ekki lagleg —
miljónin fegrar hana“.
„Hm!“
Sergei kom altof snemma á járn-
brautarstöðina. Hann sat og ljet sjer
leiðast og liorfði á lífið á stöðvar-
hlaðinu. Alt í einu sá liann sýn, sem
tók lmga hans fanginn. Ung stúlka
kom út á hlaðið, og Sergei fanst
hjartað í sjer hoppa. Þetta var
fallegasta stúlkan sem hann hafði
nokkurntíman sjeð. Grönn og lima-
mjúk, með undursamleg augu og lít-
inn kóralrauðan nninn. Og hvernig
liún hreyfði sig .... Það var eins og
hún svifi eftir hlaðinu.
„Hún er annaðhvort pólsk eða
frönsk", hugsaði Sergei. Liklega er
hún dansmær".
Stúlkan var ekki ein, Jiað voru
tvær ungar stúlkur með henni, sem
virtust vera að fylgja henni úr hlaði.
Þær voru laglegar líka, en að bera
þær saman við hana var eins og að
líkja krákum við svan.
Stúlkurnar þrjár staðnæmdust rjett
Saga eftir Nik. Henriksen.
fyrir utan vagngluggann þar sem
Sergei var og töluðu saman í ákafa.
Sergei opnaði gluggann og teygði sig
út. Þrátt fyrir hávaðann og gaura-
ganginn á stöðinni heyrði hann orð
<>g orð úr viðræðunum. Þær löluðu
rússnesku, svo að stúlkan var Jjá
rússnesk þrátt fyrir alt.
Nú var hringt. Stúlkurnar kystust,
og hún steig inn í lestina, en í ann-
an vagn en þann, sem Sergei sat í.
Svo kom kippur og lestin ók af
stað.
Sergei gat ekki setið rólegur, hann
var eirðarlaus af að hugsa til Jiess að
hún, ímynd fegurstu drauma lians,
skyldi vera í sömu lestinni.
Loks stóð hann upp og gekk aft-
ur eftir lestinni og leit inn í hvern
einasta klefa.... Ekki lijerna ....
heldur ekki hjerna .... Jú, þarna
sat lnin og var að lesa i tímariti.
Það var franskt tímarit, kanske væri
hún ekki rússnesk eftir alt saman,
þó hún gæti talað rússnesku.
Hann gat ekki sjeð almennilega
framan í hana, heftið skygði á and-
litið. Sergei þrammaði árangurslaust
fram og aftur í ganginuin og árang-
urslaust gaut hann augunum inn í
klefann. Hún hjelt áfram að lesa, en
tvær digrar kerlingar sem sátu i
klefanum fóru að gefa honum grun-
semdarauga og pískruðu samán.
Og þá varð Sergei að hverfa inn
í klefann sinn aftur, í von um að
hamingjan yrði honum hliðhollari í
matarvagninum.
Loks hringdi vagnþjónninn. Mið-
degisverðurinn var tilbúinn.
Sergei sat enn i fimm mínútur og
beið .... Nú hlyti hún að vera kom-
in inn í matarvagnin og búin að fá
sjer sæti; nú gæti hann farið og sest
við sama borðið.
Loks spratt hann upp og geklc
hratt inn i matarvagninn .... En
hvílík vonbrigði! Mikil ógæfa! Hún
var ekki lcomin enn'.
Flest borðin voru orðin alskipuð,
en við tvö þeirra voru tvö sæti auð
við hvort. Að hvoru borðinu mundi
hún fara? Sennilega að þessu þarna,
því að það var nær innganginum.
Sergei settist, bað mn miðdegis-
verð og vin og beið .... eklci eftir
matnum, hann hafði gleymt hvað
hann hafði pantað, heldur eftir
henni.
Drottinn minnl ... þarna kom hún
.... fór fram hjá borðinu hans og
settist við hitt borðið. Sergei fanst
hann aldrei hafa orðið fyrir meiri
vonbrigðum á æfinni .... Lestin átti
ekki langt ófarið til Moskva.
Sergei sat og horfði dreymandi út
um gluggann. Hann liafði gleymt
Miljutin kaupmanni, dóttur hans og
miljóninni, allur hugur hans var hjá
fögru stúlkunni ókunnu.
„Jeg skal kynnast henni hvað sem
það kostar.... Fyrst og fremst verð
jeg að fá að vita livar hún á heima.
Jeg elti liana Jiegar hún fer úr lest-
inni“.
Alt hefir einhvern enda, líka járn-
brautarferð frá Petrograd til Moskva.
Lestin ók hægar og hægar, pípii
nokkrum sinnum og staðnæmdist.
Sergei tók saman dótið sitl og
flýtti sjer að útgöngudyrunum. Hopp-
aði niður á hlaðið og starði. Þarna
kom lnin og burðarkarl með heiini.
Um að gera að missa ekki sjónár af
henni i Jjrengslunum. Sergei æddi af
stað — rakst á burðarkarl svo hást-
arlega að báðir duttu kylliflalir.
Þegar hann stóð upp aftur sá hann
hana hvergi ....
Næstu samfundir Sergei og stúlk-
unnar fögru urðu ennþá raunalegri.
Hann ráfaði um göturnar í Moskva
í lieila viku í von um að rekast á'
hana, en alt varð árangurslaust.
Nokkrum sinn'um liafði hann hlaupið
á eftir stúlkum, sem honum fansl
svipa til hennar, en aldrei hafði
hann hitt á þá rjettu.
Svo fór hann að fara í leikhúsin.
Hver veit nema hún væri leikkona
eða dansmær, og væri hún það ekki
þá var að minsta kosti sennilegt að
hún færi oft í leikliús.
Og eitt kvöldið sá hann liana á ný.
Hann sat í stúku Jiegar hann sá
liana koma inn í stúku beint á inóti.
Sergei hafði ekki hugmynd um hvað
gerðist á leiksviðinu, hann starði í
sífellu á ])á fögru útvöldu.
Það gerðisl i lok annars þáttar.
Sergei sat og starði á hana þegar
hann heyrði alt í einu hátt óp:
, E 1 d u r“.
A næsta augnabliki liafði alt fólk-
ið sprottið upp; allir l)ustu út að dyr-
unum organdi og æpandi.
Sergei varð litið á leiksviðið. Loga-
tungurnar voru farnar að gægjast
frain á milli leiktjaldanna. Svo leit
hann til stúlkunnar á móti. Hann sá
að hún stóð vi'ð dyrnar og reyndi
árangurslaust að opna þær. Á næsta
augnabliki klifraði Sergei út úr sinni
slúku, náði i stórst tjald, sem hjekk
niður undir gólf og las sig niður.
Svo hljóp hann að stúkunni hennar.
1 sama bili og hann kom Jiangað sá
liann fölt andlit gægjast fram yfir
riðið. Hún hafði gefist upp við að
opna hurðina og ætlaði að fléygja
sjer niður á gólfið.
„Stökkið þjer!“ sagði hann. „Jeg
skal taka á móti“.
Hún liikaði augnahlik. Svo hopp-
aði hún niðiur, beint i fangið á Ser-
gei. Hann Jirýsti henni að sjer og
hljóp að útgöngudyrunum, varð að
ganga yfir menn og konur sem láu
korrandi og meðvitundarlausar á
gólfinu. En flestir voru komnir út,
svo að það var tiltölulega greið út-
ganga hjá Sergei með sína dýrmætu
byrði.
Hann setti hana niður og spurði:
• ,Á jeg að útvega yður vagn?“
„Ó flýtið lijer yður inn aftur“,
sagði hún. „Þjer verðið að hjálpa
þeim, sein eru ósjálfbjarga inni í
leikhúsinu", sagði hún kjökrandi.
Og Sergei æddi inn í brennandi
leikhúsið.
_______________ i
Það hafði verið fjörugt kvöld hjá
Prohov kaupmanni. Hann og vinir
hans höfðu tæmt talsvert marga tugi
af flöskum, meðan þeir voru að rök-
ræða um æsku nútímans og ágalla
liennar.
Miljutin slagaði talsvert þá loks
hann kom út í dyrnar seint um
kvöldið.
„Þú getur ekið heim“, sagði hann
við vagnstjórann. „eg ætla að ganga
heim“.
Hann gekk niður Jirepin og ramb-
aði rólega niður götuna og talaði
liátt við sjálfan sig.
,,.Iá, liað er alveg satt sem Prohov
segir: Unga fólkið nú á dögum dugir
ekki lil neins. Eintómir aumingjar,
afturkreystingar og liðleskjur. — Og
hortugir slánar, sem ekki hlýða ráð-
um forehlra sinna .... Nú er svo
komið að dæturnar standa líka uppi
í hárinu á feðrum sinum. Kemur liún
ekki þarna hún Sonja litla og segist
ekki vilja giftast neinum fursta, liún
er sem sje skotinn i einhverjum fá-
hjána sem bar hana út úr leikliúsinu.
Rjettast væri að loka liana inni í
klaustri fyrir bölvaðan Jjráann. Og
furstinn er ennþá verri .... Faðir
lians skrifar og segir að hann komi
að heimsækja okkur á fimtudag og
nú eru liðnir Jjrír fimtudagar síðan,
án þess að jeg hafi sjeð svo mikið
sem í skottið á honum .... Nei, það
ælti að liengja alt þetta ungarusl,
og senda afganginn til Siberíu".