Fálkinn - 27.02.1937, Side 5

F Á L K I N N
5
liúsinu við Lækjartorg, þá stórt trje
og mun gróðursett þar af Rannveigu
Thordal eða þeim mæðgum.
Gróðrarstöðin. Elstu trjen i henni
voru gróðursett af Einari Helgasyni
garðyrkjufræðing 1899. Er þar reyn-
ir innlendur og útlendur, píll, björk
og fl. Þroskamestur er útlendur
reynir, 5,80 m., 05 sni. á % m. hæð
og píll 5,85 m. Mörg trje litlu lægri
og grenri. — Þar er næðingssamara
en lijá hæstu trjánum og leynir það
sjer ekki.
Alþingishásgarðurinn. Nokkru síð-
ar, 1904—5 byrjaði Tryggvi Gunn-
arson bankastjóri að rækta þar. Varð
ein i'yrsta gróðursetning með þeim
liætti, að Tr. G. skoðaði fyrirmyndar-
ræktun Guðmundar læknis Guð-
nuindssonar í Laugardælum, fjekk
þar greinarleggi af pílvið og stakk
þeim í vasa sinn. Má nú sjá ávöxt
jieirra, tvö mikil trje sitt til hvorrar
hliðar við „Kringlu“, 0,85 og 0,15
metrá á hæð, báðir stofnar klofnir
við rótina af þunga greinanna. Hið
gildara 142 sm. fast við rótina, en
meter ofar önnur greinin 70 sm. um-
móls. Þá eru og nokkur minni birki-
Irje og mörg reynitrje innlend m. m.,
hæst 0,43 m. einn stofn 52 sm. við
rót, 40 sm. á 1% m. hæð.
Sturlungagarður. Bræðurnir Sturla
og Friðrik kaupmenn Jónssynir
byrjuðu 1908 að rækta stóran trjá-
garð vestan við húsið 29 við Hverf-
isgötu (uú bústað danska sendiherr-
,ans). Mest ber þar á reynitrjám inn-
lendum og eigi siSur útlendu teg-
undunum. Hæð alt að 5,6 sm. og
stofnar að 79 sm. á 1 m. hæð. Flutt
voru þau frá Noregi og þá um eða
yfir 1 m. á hæð. Nýlega (1930) hefir
hoefod Hansen bætt þar við nokkr-
um reynitrjám, sem hafa vaxið mjög
ört.
Hæsti reynir i bænum, innlenda
tegundin, er i góðu skjóli við hús
frú Þóru (systur fyrnefndra bræðra,
ekkju Jóns Magnússonar ráðlierra)
við Hverfisgötu 21, 7,7 m. á hæð, 78
sm. við rót, er skiftist þar í tvo
stofna. Þar er líka hlynur, 7,15 m.
og 41 sm.
Hæsti lerk (lævirkjatrje) í bænum
mun vera í garði Eiríks járnsmiðs
Bjarnasonar, Tjarnargötu 11. Trjeð
er 25 ára, 4,75 m. og 75 sm. við rót.
Nú munu upptalin flestöll eldri
trje í bænum en frá aldamótum, og
órfá yngri. En nú er kominn mesti
fjöldi yngri trjáa, nálega við hvert
hús, sem síðan er bygt og ræktanlegur
blettur fylgir, ásamt blómum, mat-
jurtum og grasi. Lika við sum eldri
hús. Langmest ber á reynitegunduin
(Salix aucuparia og S. Scandica).
Eru mörg þeirra orðin 15—20
fet, þótt ekki sjeu neiria 15—25 ára
frá bersjcu sinni. Þarnæst er birkið
innlenda, s'em líka hefir þrifist vel
á mörgum stöðum.
Minni lauftrje og flest yngri sjást
lika þrífast sæmilega. Af öðrum teg-
undum en fyr liafa verið nefndar,
ber einna mest á síberisku bauna-
trje (Caragana arb.) og hestakast-
aníu. Fógætari eru: askviður, bein-
viður, beyki, blæösp, elri, eplatrje,
geitblöðungur, gráösp, gullregn,
linditrje o. fl. sem reynt er að hjer
getur lifað, ásamt ýmsum runnateg-
undum, rósum og berjarunnum, þ. á.
m. rauðberjarunnum (ribs) uálega í
hverjum garði.
Kirsiberjatrje hafa ekki viljað þríf-
ast, þótt fögur sjeu og hjer hafi sjest
ber á þeim. Voru líka flutl of stór.
Af barrtrjám hafa iiokkrar tegundir
af greni lifað og tekið hægum fram-
förum. En fjallafuran fellir sig ekki
við flatneskjuna eða garðræktardek-
ur. Þrifalegt unggreni og fagur trjá-
garður er nú hjó L. H. Miilier, Stýri-
mannastíg 15.
Nokkru eftir aldamótin og allra
helst síðan 1920 vaknar til fram-
kvæmda áhugi almennings fyrir trjá-
ræktinni. Margir góðir menn liafa
Ur garði dr. Bjarna Sæmundssonar við' Þingholtsstræti
ýtt þessu góða málefni áfram. Auk
skógrægtarrita og fjelaga, sem jeg
verð að hlaupa yfir, má aðeins nefna
á þessari öld þó góðu menn: Einar
Helgason (1899—1935) C. E. Flens-
borg (1900—07), Ilofoed Hansen
(frá 1908) Sigurð Sigurðsson fv.
búnaðarfjelags forseta og loks Iíá-
kon A. Bjarnason (frá 1935), sem nú
er orðinn lífið og sálin í trjáræktinni.
Mikið af ungum trjám, bæði inn-
lendum og útlendum, hafa þessir
menn flutt til bæjarins og út um
landið viðsvegar. Auk þeirra o. fl.
flutti D. Thomsen kaupmaður hing-
að fjölda af ungtrjám, bæði innlend-
um og útlendum, árið 1908. Mest af
þeim (yfir 2000) var selt niður á
túnblett fyrir sunnan Landspítalann,
þar um bil, sem nú er landsmiðjan.
En að sögn Eyvindar Árnasonar trje-
smiðs voru þær allar dauðar eftir
2—3 ár. Líkt fór um þær plöntur, er
þá voru settar í Alþingishúsgarðinn
og viðar. En Eyvindi tókst þó
að lífga 5 þeirra, er hann eignaðist,
og sannaði að sigursæll er góður vilji.
Síðla á kvöldi eftir erfiði dagsins
sókti hann litlu trjen, tíndi saman
hrossatað, bar heim ó bakinu marga
poka af mold ofan úr holti, fylti yfir
klettarifur og gróðursetti síðan með
morgninum. Gefur þar nú að líta við
Óðinsgötu 10 reynitrje fimm, há og
þroskamikil, af báðum algengu teg-
undunum. Eru þó eins og jafnan,
miklu gildari stofnar á útlendu teg-
undunum (S. Scandica). — Hjá Jóni
Eyvindsyni kaupmanni, Stýrimanna-
stíg 9, liafa líka þrifist mjög vel fá-
ein trje frá Tliomsen. Ber þar af
norskur silfurreynir, sem bæði er liá-
vaxinn (7,66 m.) og gildur (81 sm.).
Hefir liann síðustu árin borið full-
þroskuð fræ, svo er og í garði Bjarna
Sæmundssonar, en það er fágætt hjer
á þeirri tegund.
Árið 1914 gróðursetti Kofoed Han-
sen innlendar birkiplöntur, að mestu
úr Vatnaskógi i Tjarnargötugarðin-
um, vestan við Tjörnina hjer í bæn-
um; áttu þær erfitt uppdráttar, en
voru tnargar fluttar 1924 á Iiljóm-
skálablettinn austan tjarnar. Þar hafa
þær þroskast betur, á skýlli stað og
í betra jarðvegi. Nú er aftur á siðari
árum plantað reynitrjám o. fl. í
Tjarnargarðinum, sem lrefir tekið
góðum þrifum með jarðvegsgréfti og
áburðarblöndun. Dálitið sunnar með
tjörninni á báðar hliðar var lika
1935 plantað litlum innlendum birki-
plöntum, sem flestar lifa enn. Og
sömuleiðis ýmsum trjátegundum,
mest reyni og útlendum plöntum,
i stóran reit neðarlega í Fossvogi,
syðst í bænum. Annast Hákon Á.
Bjarnason um þetta og var þar alt
líflegt í sumar. Nokkrar greniplönt-
ur lágar, en reynir o. fl. upp að met-
ers hæð eða meira.
Elísabet Georgsdóttir Englakonungs
fjekk ógrynnin öll af jólagjöfum um
síðustu jól, frá ýmsu fólki, sem vildi
sýna lienni hollustu sína. Mest af
þessum gjöfum endursendu foreldrar
hennar og þökkuðu fyrir „auðsýnda
samúð“, en sumu fjekk Beta að halda.
Þannig hafði litil telpa sent lienni
kamb, sem hún liafði sjálf skorið út.
Hann var þeginn. Hinsvegar fjekk
skartgripasali, sem sendi prinsess-
unni hálsfesti er kostaði mörg hundr-
uð pund, hana endursenda.
Visindastofnun ein sem sjerstak-
lega liefir rannsakað málið, hefir
komist að þeirri niðurstöðu, að
helmingur af íbúum veraldarinnar
kunni hvorki að lesa nje skrifa.
—-x------
Budapest er mesti sjálfsmorðabær
Evrópu. Milli jóla og nýárs síðast-
liðið fyrirfóru sjer seytján manns
þar i borginni.
NAFN GEORGE SJÖTTA
Fyrir utan gamla khæpu í London
er tafla með áletrúðum nöfnum allra
Englandskonunga. Myndin sýnir hvar
verið er að'mála nafn George VI. á
töfluna.
KAY FRANCIS
þykir takast vel upp í kvikmynd-
inni „Hvíti engillinn“ og er talin
skrautlegast klædd allra kvenna i
Ameríku. Hjer sjest hún með heiðurs-
pening, sem hún liefir fengið til við-
urkenningar um, hve vel hún kunni
að klæða sig.
VIÐTAL Á VÍGSTÖÐVUNUM
Blaðamaður er að tala við einn
flugmann Francó-liðu, nýkominn frá
árás á Madrid,