Fálkinn - 09.02.1940, Page 9

F A L K I N N
9
i litlu stofunni, ]jar sem þau höfðu
l'æðst og alið allan aldur sinn. All
þarna var alveg eins og það hafði
verið, þegar hann mundi fyrst fil.
Myndirnar á veggjunum, kommóðan
með gipsmyndunum tveimur, rúmið
hennar mömmu og litla borðið með
saumavjelinni. En mamma var bara
horfin. í síðasta skifti . . . . Á morg-
áttu þau að í'ara á barnaheimili. —
Petja átti að fara á drengjaheimili
þar í þorpinu, en Vera átti að fara
í nunnuklaustur — það liafði ekkjan
sagt honum. Góði læknirinn hafði
sjeð um það.
Vera lá steinsofandi, en Petja sat
giaðvakandi á rúmstokknum. Dreng-
ir, sem hann þekti, liöfðu sagt hon-
um frá þessum barnaheimilum. Att
var svo strangt þar, liafði hann
lieyrt — þeir voru flengdir þar fyrir
minstu smámuni.
Ja, já. Hann óttaðist ekkert um
sjálfan sig. En veslingurinn hún
Vera — livernig yrði æfin hennar
hjá ströngu nunnunum?
Hann leit um öxl og horfði lengi á
systur sína, liún var svo lítil og svo
yndisleg — alveg eins og engill. Þau
höfðu leikið sjer saman alla sina
æfi, en nú áttu þau að skiJja, og
guð einn vissi, hvenær þau fengju
að sjást aftur.
Petja sal iengi og hugsaði og hugs-
aði. Loks spratt hann upp.
„Já, við gerum það!“ sagði hann
upphátt. Gekk að kommóðunni og
dró út skúffu. Þar láu peningarnir,
scm mamma átti, í litilli, hvítri
öskju. Það var ekki mikið. . . . Tveir
grænir þriggja rúblu seðlar — og
nokkrir peningar úr silfri og kopar.
Hann stakk peningunum i vasann
og gekk út að glugganum. Vornóttin
var björt og hlý.
Og nú sagði drengurinn aftur upp-
hátt:
„Já, við gerum það!“ Svo fór hann
að rúminu og rumskaði við henni
systur sinni. Vera vaknaði.
„Hvað viltu?“ spurði hún í svefn-
rofunum.
„Þú manst víst, hvað ekkjan sagði
i gær?“ sagði Petja. „Að það á að
senda okkur á barnaheimili.“
„Jeg vil ekki fara á barnaheimiii,“
sagði Vera, og fór að gráta.
„Ekki jeg heldur,“ sagði Petja á-
kveðinn. „Og þessvegna skulum við
strjúka. Núna undir eins.“
„En hvar eigum við að búa?“
spurði Vera, og þerraði af sjer tárin.
„Jeg veit af góðum stað. Þar finna
þeir okkur aldrei,“ sagði Petja.
Vera klæddi sig, en Petja tók sam-
an ýms fataplögg og vafði brekáni
utan um þau.
„Nú förum við,“ sagði liann. Svo
ieit hann enn einu sinni yfir stof-
una, gekk að saumavjelinn og strauk
henni varlega, eins og til að gæia
við hana.-
Þau læddust á tánum framhjá dyr-
um ekkjunnar og niður stigann. Og
svo greikkuðu þau sporið, er þau
kornu út á mannlausa götuna. Þau
gengu langt, alveg út fyrir bæinn
og niður að ánni.
„Sjáðu. . . . þarna cigum við að
búa.“
„Hvar?“ spurði Vera. „í bátnum
þarna?“
„Þetta er ekki bátur það er
slór prannni,“ sagði Petja. „í fyrra
rak hann þarna upp á land, þegar
vöxturinn hljóp í ána, og svo hefir
hann legið þarna síðan.“
„Hvernig fanstu hann?“ spurði
Vera og horfði með aðdáun á stóra
hróður sinn.
„Við vorum að baða okkur hjerna
í fyrra, hann Mischa og hann Kolja
og jeg. Það er kiefi í prammanum
og við bárum þangað hey og lágum
]jar, að gamni, eins og við ættum
þar heima. Og nú eigum við þar
heima, í alvöru.“
Þegar ieið á daginn, fór Vera að
kvarta um sult.
„Þú verður að sitja lijerna í klef-
anum, og ekki fara neitt á meðan
jeg er í burtu,“ sagði Petja, og
þrammaði upp i versiunina ti) að
kaupa mat.
Og dagarnir liðu, hver eftir ann-
an, og flóttasystkinin bjuggu áfram
i prammanum sínum.
Þegar peningarnir voru þrotnir,
fór Petja að ganga um bæinn og
betla, hann var vanur að fara inn
i húsin og hringja að dyrum. Þegar
lolk spurði liann, liver hann væri,
var hann vanur að segja, að pabbi
hans væri dáinn og mamma hans
Jægi veik, eða eitthvað því um líkt.
Og flestir vorkendu aumingja
drengnum og gáfu honum nokkra
kópeka. Einn daginn kom hann nið-
ur að ánni, þar sem stóra hjóla-
skipið lá. Fjöldi af fólki hafði safn-
ast saman á bryggjunni og var að
liorfa á kafara, sem fór ofan i ána.
Petja stóð líka langa stund og horfði
á kafarann. Og loks spurði hann
dreng, sem stóð hjá honum:
„Að liverju ætlar hann að fara
að leita?“
„Kafarinn?.......ia, það týndist
strákur og stelpa hjerna fyrir nokkru
og nú heidur fólk, að þau hafi drukn-
að, því að þau finnast livergi.“
Petja skildi undir eins, hver strák-
urinn og stelpan voru, og flýtti sjer
burt frá bryggjunni. Hugsum okkur,
ef einhver þekti hann.
Stundum komu krakkar út að
prammanum og böðuðu sig i ánni.
Það var svo góður sandbotn þar og
útgrynni. Vera og Petja kyntust
mörgum af krökkunum og ijeku sjer
við þau og böðuðu sig með þeim.
En það liðu þrír mánuðir, þangað
til Petja liitti strák, sem þekti hann.
„Þarna ert þá þú, Pelja!“
Petja leit upp, skelkáður. Þetta
var Kolja, drengurinn, sem átti
heima á neðri hæðinni í húsinu,
sem hann hafði átt heima i áður.
„Það halda allir, að þið sjeuð
dauð, og svo eruð þið hjerna bráð-
lifandi," sagði Kolja. „Hversvegna
földuð þið ykkur?“
„Þeir ætluðu að senda okkur á
barnahæli,“ sagði Petja. — „Mig á
drengjaheimilið, en hana Veru til
nuhnanna. Húgsaðu þjer, ef það ælti
að senda ]>ig á barnaheimili....
heldurðu að þú hefðir ekki fiúið
iika ?“
„Eigið þið heima þarna í prannn-
anum?“ spurði Kolja.
„Já, en þú mátt ekki segja nokkr-
um lifandi manni frá þvi.“
„Nei, jeg skal ekki gera það.“
„Sveijaðu þjer upp á það.“
„Já, svei mjer þá.“ ög Kolja et'ndi
það. —
Það fór að taka eftir Petja, fólkið
i búðinni, þar sem hann keypti niat-
inn. Og einn daginn spurði það
hann, hvað hann lijeti og hvar hann
ætti lieima. Annan daginn spurði
það, hvort hún móðir lians væri
veik, úr því að hann kæmi altaf í
búðina.
„Nei,“ svaraði Petja. „lin hún sit-
ur við að sauina alian daginn, og
hefir ekki tíma til að fara út.“
„En hafið þið ekki eldhús?“
spurði kaupmaðurinn. „Þú kaupir
altaf tilbúinn mat.“
„Nei,“ svaraði Petja og flýtti sjer
út. — .
Eftir þetla verslaði hann i ann-
arri búð.
Og dagarnir liðu. Það varð kald-
ara og næturnar dimmari.
Það var ofurlítil eldavjel í klef-
anum, en Petja þorði ekki að kveikja
upp í henni nema á nóttunni. Á
daginn mundi fólk sjá reykinn og
fara að grenslast eftir, liver hjeldi
sig þarna í gamla prammnum. Það
var fljótt að lilýna í klefanum, og
um leið fyltist alt al' reyk.
Petja hafði stolið meiru af lieyi á
túninu i nágrenninu, svo að þau
sváfu á mjúku og höfðu hlýju. En
það varð kaldara og kaldara. Og nú
rigndi að kalla mátti á hverjum
degi. Vera sat lengstum inni i klef-
anum, en Petja varð að labba um
strætin mest af deginum og betla.
Hann kom holdvotur og' skjálfandi
af kulda heim í prammann.
Einn morguninn, þegar hann
skreið út úr klefanum var alt livítt
af hrími. Og hvorugt þeirra Veru
álti vetrarföt. Það rann upp fyrir
honum, hve þau voru litil og lijálp-
arvana og hann settist á stein og
fór að gráta.
Lestin brunaði áfram — austur —
austur yfir óendanlegar rússnesku
sljetturnar.
„Maðurinn — „útlendingurinn“,
sem hinir farþegarnir höfðu kallað
hann, þvi að hann var klæddur eins
og útlendingur, — hafði staðið úti í
vagnganginum tímunum saman, án
þess að hreyfa sig úr sporunum, og
starað út um gluggann. Hann virtist
vera óþolinmóður yfir því, að lestin
færi svo hægt. Hann reykti hverja
sígarettuna eftir aðra. Nú stakk liann
nýrri sígarettu í munninn, en þegar
hann ætlaði að kveikja í henni,
reyndist eldspitustokkurinn tómur.
Hann sneri sjer að manninum, sem
hjá honum stóð, digrum kaupmanni,
og spurði á rússnesku:
„Afsakið þjer. Þjer nninuð ekki
geta gefið mjer eldspýtu?“
„Jú, gerið þjer svo vel. Jæja, svo
að þjer eruð Rússi. Við hjeldum, að
þjer væruð útlendingur. En þjer
hafið máske dvalið erlendis?"
„Já, jeg hefi átt heima i Ameriku
i fast að því þrjú ár.“
„Og nú eruð þjer að hverfa heim
aftur ?“
„Nei, jeg er að sækja konuna
mina og börnin.“
„Hvað starfið þjer í Ameríku?"
spurði kaupmaðurinn forvitinn.
„Fyrst vann jeg að smiðum, en
síðan fór jeg lil Alaska í gullleit.
Og þar var jeg heppinn. En þegar
jeg skrifaði konunni minni i vor,
fjekk jeg ekkert svar. Jeg sendi þrjú
brjef. Annaðhvort hefir hún flutt
búferlum. .. . nei, jeg veit ekki, hvað
maður á að halda.“
„Brjefin hljóta að hafa glatast á
leiðinni,“ sagði kaupmaðurinn.“
Umsjónarmaðurinn kom inn gang-
inn. —
„Eftir þrjár mínútur erum við i
Nisjnij Novgorod!“
— Maðurinn frá Ameriku fór að
ganga frá töskunum sínum.
Ekkjan Olonkína og frú Sergen
stóðu í portinu og voru að skrafa
saman. Þá kom maður gangandi eft-
ir götunni, með koffort i hendi.
Staðnæmdist fyrir framan hliðið.
Konurnar störðu á hann. Loks liróp-
aði ekkjan:
„Eruð það ekki þjer, Karbakoff?"
„Jú, það er jeg,“ sagði hann bros-
andi. „Býr konan min eltki lijerna
ennþá? Jeg hefi skrifað henni þri-
vegis, en ekki fengið svar. Og nú
er jeg kominn til að sækja þau.“
„Ó nei, því er nú miður,“ sagði
ekkjan, með tárin í augunum. „Þjer
getið ekki sótt hana.... hún er
komin í kirkjugarðinn.“
„Jeg kom þá of seint,“ suundi
hann upphátt. „Jeg hefði aldrei átt
að fara frá þjer. Ó, María, María!
Veslings María! En börnin mín. -—
Hvar eru börnin mín?“
Nú fór frú Sergen að gráta lika.
„Þau eru horfin líka,“ sagði ekkj-
an. „Þau hurfu daginn eftir jarðar-
förina, og siðan hafa þau ekki sjest.“
Veslings maðurinn fór að gráta
og kveina, og fólk safnaðist saman
við hliðið. Flestar konurnar grjetu.
„Mamma,“ sagði Kolja, og kipti i
pils frú Sergen. „Jeg veit, hvar
Petja og Vera eru.“
„Hvað ertu að bulla, drengur,"
sagði hún önug.
„Jeg veit, hvar þau eru, en jeg
lofaði honum Petja að segja ekki frá
þvi, og sveijaði mjer upp á það,“
sagði Kolja.
„Veistu, hvar Petja og Vera eru?“
hrópaði hún. „Segðu það fljótt!
Sjerðu ekki, að hann pabbi þeirra
er að yfirbugast af sorg?“
„Þau eru í pramma fyrir utan bæ.
Jeg hefi sjeð þau oft í sumar,“ sagði
Kolja smeykur.
Petja sat lengi og grjet. Svo heyrði
hann, að Vera kom bröltandi upp
úr klefanum og flýtli sjer að þurka
sjer um augun.
Framh. á hls. ÍJ.
Malbikið og steinlagningin veita ekki mikla mótstöðu, þegar stórsprengj-
unum rignir niður á göturnar. Á myndinni sjást menn vera að athuga
sprengjugýg í götu i Helsingfors.