Fálkinn - 21.02.1941, Síða 5

F Á L K 1 N N
o
Fjögra hreyfla þnngsprengjuvjel, „Short Sunderland".
hafa Bretar lagt afar mikla áherslu á eflingu flug-
hersins, eins og marka má af því, að á fjárhags-
tiniabilinu 1939—40 voru meiri útgjöld áætluð til
flughersins en flotans, sem þó löngum var talinn
þungamiðja enskra hervarna. Um þróun flugherj-
anna síðan stríðið liófst eru annars mjög ófullnægj-
andi úpplýsingar, einkum hvað Þjóðverja snertir.
Bretar iáta óspart pppi að þeir efli flugher sinn
mikið, bæði með nýsmíðum og kaupum frá Amer-
iku, og einkuin leggja þeir áherslu á, að þeir frain-
leiði nú orðið flugvjelar, sem sjeu fremri þýsku
flugvjelunum. Um þetta er vitanlega erfitt að dæma
fyr en til þrautarviðureignar kemur. Það mun
sönnu næst, að hjá hvorutveggja eru nú smíðaðar
flugvjelar, sem liafa ýmsa stórkostlega yfirburði
yfir þær vjelar, sem bestar þóttu í byrjun stríðsins.
Herflugvjelum er skift í flokka, eftir því hvaða
hlutverk þeim er ætlað. Fyrst má nefna ljettar
njósnaflugvjelar, sem vopnaðar eru varnarvopnum
en ekki sóknar. Þetta eru venjulegast eins manns
vjelar og hraðfleygar, en ekki til langflugs. Þá
koma orustuflugvjelarnar, að jafnaði ýmist fyrir
einn eða tvo menn. Fyrsta krafan, sem til þeirra
er gerð er sú, að þær sjeu hraðfleygar og liðugar
i snúningum. Flestar vjelar til þessara nota eru
einþekjur (með tveimur vængjum aðeins); þær eru
yfirleitt hraðfleygari en tviþekjurnar, en hinsvegar
láta þær síðari betur að stjórn og eru Iiðugri i
snúningum. Þessar vjelar komust upp i 530—40
km. hraða i byrjun stríðsins, en nú munu vera
til talsvert hraðfleygari vjelar.
Þá koiiia loks sprengjuflugvjetarnar. Þeim er
skift í þrjá flokka eftir burðarmagni: ljettar,
miðlungs og þungar. Það eru þessar vjelar, sem
eru þungamiðja flughersins, sem sjálfstæðs hers.
Því að aldrei kemur sá tími, 'að þjóðirnar sendi
sveitir orustuflugvjela til að berjast bvora við
aðra, því að slíkt yrði jafnan þýðingarlítið. Þýð-
ing flugvjelanna í hernaði er fyrst og frenit í því
falin, að þær helli sprengjum yfir viðkvæma
staði i landi andstæðingsins, eyðileggi liarfnar-
mannvirki, járnbrautir, brýr og vegi, tæti sundur
verksmiðjur, sem óvinunum eru áríðandi (eink-
um hergagnaverksmiðjur) og loks — það sem
ljótast er: sprengi upp eða kveiki i þjettbýlum
hverfum og drepi óvopnð fólk, til þess að skjóta
fólki skelk í bringu, gera það örvinglað og koma
jiví í uppnám. Það er þessi hernaður, sem við-
gengist hefir i sumar milli Breta og Þjóðverja.
Flughernaðurinn táknar allsherjar.(total) strið, þar
sem engum. er vægt, hvorki karlægu gamalmenni
nje barninu í vöggunni. En við þessa breytingu
er hernaðurinn kominn í hið fullkomnasta villi-
menskuhorf, sem unt verður að koma honum.
Þannig hefir hugvit 20. aldar orðið til þess að
sökkva mannkyninu dýpra, en það hefir nokkurn-
tíma sokkið áður.
Ljettu sprengiflugvjelarnar geta borið 200—400
kg. sprengjufarm. Eru þær oftast með einum
hreyfli aðeins og ekki gerðar til langferða. Til
varnar hafa þær 1—2 hriðskeytlur, er skjóta beint
fram og 1—2, sem hægt er að snúa í flestar áttir,
í smáturni aftan við flugmannssætið.
Miðlungs sprengjuflugvjelarnar eru gerðar fyrir
500—1500 kg. sprengjufarm. Þær hafa flestar tvo
hreyfla og liafa margar hríðskeytlur og eina eða
tvær ljettar fallbyssur, og samskonar vopn hafa
hinar þungu sprengjuvjelar. Miðlungsvjelarnar voru
í stríðsbyrjun taldar geta flogið með alt að 475
km. hraða og geta komist upp i 6—8 km. hæð.
Þungar eru þær sprengjuvjelar kallaðar, sem
bera yfir 1500 kg. farm. í stríðsbyrjun var talið,
að þessar vjelar gætu lyft 5 tonna sprengjufarmi
mest, en síðan hefir heyrst, að til sjeu vjelar, sem
bera alt að 10 tonna farm. Þær eru þungar ,í
vöfunum, fljúga ekki nema innan við 400 km. á
klukkustund flestar og komast ekki eins liátt og
miðlungsvjelarnar. Er þeim þessvegna hollast að
vera ekki á ferð nema að næturlagi eða vondu
skygni. Hinsvegar komast þær langa áfanga. Það
eru þessar vjelar, sem mikið liafa verið notaðar
til árása á England og þá ekki síður af Bretum til
árása á þýskar borgir, því að þar reynir á, að
vjelarnar hafi mikla starfsvídd. Að Bretar eigi góðar
þungsprengjuvjelar má sjá af því, að þeir hafa
gert loftárásir alla leið suður á Italíu. Er það meiri
vegalengd, en talið var að nokkrar sprengjuvjelar
gætu farið með farm í stríðsbyrjun. Starfsvíddin
(aktionradius) var þá talin um 800 km. hjá þol-
bestu flugvjelunum. Er hún talin 35% af því, sem
vjelin getur flogið í beina stefnu, en ekki lielm-
ingur, því að vjelin þarf ekki aðeins að geta flogið
fram og aftur án þess að lenda, heldur verður hún
að vera við því búin að fara króka, vegna veðurs
og skýjalaga og h$tfa einhvern tíma upp á að
lilaupa til þess að leita uppi miðin, sem hún á
að beina tundurskeytum sínum að.---------------
Orustuflugvjelarnar eru einnig notaðar i viðlög-
um til þess að varpa sprengjum og tundurskeytum.
Þær fljúga, eins og áður er sagt allmiklu hraðar
en sprengjuflugvjelarnar og geta þvi elt þær uppi,
ef þær sjá til ferða þeirra. Þær eru einnig fljótar
að stíga, komast upp í 5000 m. hæð á 0—7 min-
útum og geta komist upp í 11000 metra hæð eða
miklu hærra en nokkur sprengjuflugvjel. Hafa þær
4—8 hríðskeytlur, með 8—13 mm. hlaupvídd, eða
Ijetta fallbyssu og 2—4 hríðskeytlur. Þessar byssur
eru óhreyfanlegar en miða beint fram. Flugmaður-
inn „miðar vjelinni" á markið, sem byssurnar eiga
að hitta.
Hvernig fara flugmennirnir nú að láta sprengj-
urnar hitta markið? Sprengjuvarpið er þrennskon-
ar: hávarp, steypivarp og lágvarp, Þegar fyrsta að-
ferðin er notuð, er flugvjelin látin fljúga beint
áfram og með jöfnum liraða, en þá verður hún
að vera svo hátt i lofti, að loftvarnarbyssurnar á
jörðu niðri nái ekki til hennar, því að annars
mundi dauðinn vis. Algengustu loftvarnarbyssurn-
er eru með 75 mm. hlaupvídd og draga 5—6000
metra upp, 40 mm. draga 3500 metra, 22 nnn. 2000
metra og 8—13 mm. hriðskeytlur draga 800—1000
metra. Þar sem fullkomnustu loftvarnarbyssur eru
fyrir, verður sprengjuflugvjelin því að vera i meira
en 6000 metra hæð. Það ræður að líkum, að erfitt
er að liitta umfangslítið mark úr svo mikilli hæð,
enda er hávaip einkuin notað til að eyðileggja
t. d. hafnarmannvirki, verksmiðjur, hermanna-
stöðvar og þesskonar, og að jafnaði eru margar
flugvjelar látnar gera svona árásir samtímis, til
þess að gera ráð fyrir vanhöldum.
Steypivarpið er tiltölulega nýtt í ófriðarsögunni.
Þá steypir vjelin sjer úr liáalofti niður til jarðar
*og stefnir beint á markið, þannig að sprengjan
haldi sömu stefnu, eftir að hún er skilin við vjel-
ina, en það gerist í 500—2000 metra hæð. Sprengj-
ur, sem þannig er varpað, eru að jafnaði ekki yfir
250 kg. á þyngd. Þessi aðferð reynir afarmikið á
vjelarnar og flugmennina, sökum loftþrýstingsins
Frh. á bls. Vi.
Tundurskeyti er fest undir „Bristol Beaufort"-
sprengjuflugvjel.
„Bristoh Blenheim“ sprengjuvjelar, geröar til lang-
feröa.